En iyi çalışanlarınızı yönetmek çok zor olmasa gerek, değil mi? Sonuçta hepsinin çalışması çok iyi sonuç veriyor ve hedeflenenin ötesinde başarı gösteriyorlar. Ama bu demek olmuyor ki, siz onların işlerine karışmayıp sadece çalışmalarını izleyeceksiniz. Onlar da en az diğer çalışanlar kadar ilgi beklerler.
Beklediğinizden çok daha iyi iş çıkaran birini nasıl yönetmelisiniz? Yıldız çalışanınızın motivasyonunu nasıl yüksek tutarsınız? Ve hangi olası risklere dikkat etmelisiniz? Tüm bu soruların cevaplarını yazımızda bulabileceksiniz.
Uzmanlar Ne Diyor?
Ekibinde çok yetenekli bir çalışanın olması her patronun hayalidir. Ama, Harvard İşletme Okulu profesörü Linda Hill’e göre, çok yetenekli bir çalışana sahip olmak, zorlayıcı da olabiliyor. Yıldız çalışanınızın önünde yeterince iş olduğundan ve bu işlerin onu yeterince meşgul ettiğinden emin olun, ama yorucu olacak kadar çok olmamasına da özen gösterin. Ona birtakım “pozitif geri dönüşler” yapabilirsiniz, tabii ki diğer çalışanların motivasyonunu ve gelişimini olumsuz etkilemeyecek şekilde…
Dikkat edilmesi gereken bir diğer şey de grup içi iletişimdir. “Patronun en iyi çalışanını el üstünde tutması, diğer çalışanlar tarafından fark edildiğinde, onlar üzerinde yıkıcı bir etki gösterebilir.”
Gelişme Üzerine Düşünün
Çok başarılı ve kendine güvenli bir çalışanı yönetmekle ilgili en zor şeylerden biri de, daha önce işinde yeterince güçlüğün üstesinden gelip gelmediğinden emin olmaktır. Bu problemin çözümü “klasik yetenek gelişimi”dir. İlk olarak çalışanınıza: “Bundan sonra ne yapmak istiyorsun ve bu hedefine ulaşmak için benden sana ne gibi deneyimler kazandırmamı bekliyorsun?” sorularını yöneltin. Daha sonra ona, yeni beceriler kazanması için olanaklar sunun, eski becerilerini de geliştirin. Ayrıca çalışanın “bakış açısını genişletmek” için “organizasyonun diğer kısımlarını tanımasına” ön ayak olabilirsiniz. Ve tabii ki, bunları yaparken sakın ola diğer çalışanları ihmal etmeyin. Aksi takdirde, zamanla ekibinizdeki çalışanlar becerilerini kaybetmeye başlarlar ve böylece ekibinizin kapasitesi de düşmeye başlar. Ekibinizdeki herkesi gelişmeyi hak ettiğini aklınızdan çıkarmayın.
Mutlaka okuyun: Çalışanlarınızı Neden ve Nasıl Eğitmelisiniz?
Söz Sahibi Olma Hakkı Tanıyın
“Çalışanınızın işine bağlı kalmasını ve işe gelirken heyecan duymasını sağlamanın bir başka yolu, ona daha fazla imtiyaz vermektir.” Belirli proje ve görevlerde yer almasını sağlayarak, yetki ve sorumluluklarını zaman zaman artırarak ona güvendiğinizi gösterebilirsiniz. Ama bunu yaparken işine karışmayın veya yönlendirmeye çalışmayın. Ona, işinde sağduyulu olabilme yeteneğini kazandırın.
Eğer resmi olarak bir terfi mümkün değilse veya çalışanınız terfi için yeterince hazır değilse onun liderlik vasfını ön plana çıkarmanın yollarını düşünün. Yıldız çalışanınızdan, ekibinizdeki diğer çalışanlarla birlikte çalışmasını, onlara rehberlik yapmasını ve kendilerini geliştirmelerini sağlamasını isteyin.
“Olumlu Geri Dönüş” Konusunda Ölçülü Olun
Genel olarak konuşmak gerekirse “yıldızlar ilgiye muhtaç olma eğilimindedirler” ve ortalama bir çalışandan daha fazla övgü ve güven isterler. Yıldız çalışanlarınıza işe yaptıkları katkıyı göz önünde bulundurarak uygun miktarda geri dönüş yapmalısınız. Eğer yıldızınız, verdiğiniz projeyi başarıyla gerçekleştirdiyse veya mükemmel bir sunum yaptıysa bunu ona söylemekten çekinmeyin. Ama bunu yaparken aşırıya kaçmamaya dikkat edin. Ona, kendini dışarıdan bir gözle değerlendirebilmeyi öğrenmesinde yardımcı olun ve başarılı olmasında yardımcı olan diğer çalışma arkadaşlarının ekibe yaptığı katkının farkında olmasını sağlayın.
Yıldız Çalışanınızın ve Diğer Herkesin İş Yükünü Yönetin
Patron olarak işinizin önemli noktalarından biri, iş yükünü eşit paylaştırmaktır. Bu, ekibinizde diğer çalışma arkadaşlarından çok daha iyi biri varken biraz zorlayıcı olabilir. “Bütün işleri yıldız çalışanınıza vermek isteyebilirsiniz. Çünkü biliyorsunuz ki o, işi en iyi yapacak kişi.” Her ne kadar bu durum sizin için anlaşıılabilir olsa da, en değerli çalışanınızı bu kadar iş yükü altında ezmek istemezsiniz. Bunun olmasını önlemek için, yıldızınızın yapacağı işleri iyice analiz etmeli, gerçekleştireceği görevleri ve projeleri irdelemeli ve işiniz için en önemli olanları ona yönlendirmelisiniz.
Zor görevler karşısında yıldızınız her şeyi boş verecek kadar isteksizleşebilir, ama siz böyle bir durum karşısında sağlam durmalısınız. Ona karşı açık olun. Ona, en iyi performansını sergileyebilmesi için gerekli enerjiyi ve beyin gücünü toplayabilmesi için yeteri kadar zaman vereceğinizi söyleyin.
Bunun yanı sıra süper yıldızlarla çalışmak diğer çalışanlar için heyecan verici olabilir, ama genellikle onların çalışma temposuna ayak uyduramazlar. Bu yüzden iş bölümünü herkes için olması gerektiği gibi yaptığınızdan emin olmalısınız.
Mutlaka okuyun: Başarılı Bir Görev Dağılımı Nasıl Yapılır?
Grup İçi İlişkilerde Dikkatli Olun
Süper yıldızlar çalışma ekibi içinde bir gerilim yaratabilirler. Büyük ihtimalle diğer çalışanlardan da kendilerininki gibi bir iş performansı bekliyor olabilirler veya diğer çalışanlar onların iş becerilerini kıskanıp onlara diğerlerine davrandıklarından farklı davranıyor olabilirler. İnsanların duygularını kontrol edemezsiniz ama nasıl davranacakları konusunda onları uyarma hakkınız var. İlk olarak favori çalışanınıza, bunu abartılı bir şekilde göstermeyin. İkinci olarak ekibin diğer üyeleriyle grubun işleyişiyle ve onların bireysel davranışlarıyla ilgili konuşun. Buradaki asıl amaç, herkesin yıldız çalışanınıza iyi davrandığından emin olmak. Herkesle birebir iletişime geçmelisiniz ki, onları neyin motive ettiğini ve sizin onlara nasıl yardımcı olabileceğini öğrenebilesiniz.
Mutlaka okuyun: Çalışanlarınızı motive etmenin yolları
Yıldızınızı, Diğerleriyle İletişimini Güçlendirmesi İçin Teşvik Edin
Tabii ki, yıldızınızla da konuşmanız gerek. İşlerinde yüksek performans gösteren insanlar, güven duyabilecekleri ilişkiler kurarken genellikle zorlanıyor. İşlerini çok kısa bir zamanda bitirebiliyorlar, bu yüzden pek soru sormuyorlar ve gerekmediği için insanlarla bağ kurmuyorlar. Burada sizin işiniz, onları diğerleriyle bir şeyler paylaşmaları için cesaretlendirmek ve onların iletişim becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak. Böylece onlar da takım çalışmasının gücünü daha iyi kavramış olacaklardır. Onlara, yapılan çalışmalara katkı sağlamak için, başka insanlarla birçok farklı alanda çalışabilmeleri gerektiğini açıklayın. Sonra, onları grupla bütünleştiren kişi olun. “Yaptıkları işin aslında, diğerlerinin yaptığı işlerle birleşerek mükemmelleştiğini görmelerini sağlayın. Diğerleriyle uyumlu bir şekilde çalışmalarını sağlamak için empati kurmalarına yardımcı olun.
Bencil Olmayın
Hiç kimse en parlak çalışanını kaybetmek istemez. Ama eğer “işinin ehli ve yetenekli” biriyle çalışıyorsanız bu, çalışanınızın belirli bir pozisyonda “sizin teklif edebileceğinizden bile fazlası için hazır olabileceğini” gösterebilir. Çalışanınızı başka bir şirkete kaptırmamak için ona farklı seçenekler sunun. Onun için bütün kuruluşunuzda, mevcut ekibinizin dışında sağlayabileceğiniz ve ona uyabilecek olanakları değerlendirin. Yıldızınıza şirkette daha iyi bir pozisyon bulmaya çalışın. Bu sırada yıldızınızın yerinin de o pozisyonun gerektirdiği iş yükünü taşıyabilecek biriyle doldurduğunuzdan emin olun.
Unutmamanız Gereken İlkeler
Yapılacaklar:
– Yaptığı işleri takdir edin. Ama aynı zamanda yıldızınızı diğerlerinin katkılarını da fark etmesi konusunda teşvik edin.
-Bazı belirli projelerde sorumluluk vererek ve işi nasıl yapacağına kendisinin karar vermesine izin vererek ona güvendiğinizi gösterin.
-Ekibinizde iş bölümünün makul bir şekilde yapıldığından emin olun. Süper yıldızlar lider karakterlidirler, bu sebeple onlara herkes ayak uyduramaz.
Yapılmayacaklar:
-Yıldız çalışanınıza fazla iş yüklemeyin aksi takdirde enerjisini tüketebilirsiniz. Onun önündeki işleri iyi analiz edin ve fazlalıklardan hangilerinin elenebileceğini tespit edin.
-Ekibinizin geri kalanını görmezden gelmek. Çalışanlarınızın her birini geliştirmeye çalışın.
Durum İncelemesi #1: Yıldızınızı organizasyonunuzun içinde ve dışında ne gibi olanaklar olduğunu araştırmayı öğrenmesi konusunda cesaretlendirin
Online finans danışmanlığı da yapan Ali Bey, “ekibinde birkaç yıldız olduğu için” kendini şanslı hissettiğini söylüyor.
Pelin Hanım, belli başlı konularda, diğerlerinden çok farklı bir yerde. İstanbul’da bulunan şirkette, beş yıl önce yönetici asistanı olarak çalışmaya başlamıştı. Tecrübesi yoktu, ama Ali Bey “çok güven verdiğini ve pratik zekasını” hatırladığını söylüyor.
Haftada bir gerçekleştirdikleri toplantıları boyunca Ali Bey Pelin Hanım’a, “iyi bir şekilde sonuçlandırdığı işler için pozitif geri dönüşler” yaptı. Aynı zamanda hangi konularda kendini geliştirebileceği hakkında konuşmalar da yaptı.
İkili, sıkça Pelin Hanım’ın farklı alanlarda da sorumluluk üstlenmesi konusunda tartıştılar. Ali Bey”Pelin Hanım’ın kendisini geliştirmesi için yeni alanlar bulmanın” her zaman kolay olmadığını söylüyor. “Hedefi kolayca ulaşılamayacak kadar üst seviyede de belirlesek az bir zamanda onun için çok zor olmadığını görüyorduk.”
Ali Bey, Pelin Hanım’ı uzun vadeli planları hakkında düşünmesi için teşvik etti, “onun için birden fazla kariyer seçeneği” sundu: Bir gün şirketi nasıl ileriye taşıyacağını öğrenebilir veya ekibe liderlik yapabilirdi. Bu düşüncesi nedeniyle Ali Bey, Pelin Hanım’ı tecrübe kazanabileceği alanlara yönlendirdi ve yeni şeyleri deneme olanağı sağladı.
Ali Bey aynı zamanda, Pelin Hanım’ı iş ilişkileri konusunda da geliştirdi. Onu, daha hızlı öğrenebilmesi için “şirket dışından, daha tecrübeli insanlardan oluşmuş iyi bir grup kurması” için cesaretlendirdi ve şirketle ilgili çeşitli alanlarda ‘kademeli olarak’ sorumluluk verdi.
Bugün Pelin Hanım 15 kişilik bir çalışma ekibini yönetiyor ve birçok alanın yanında, tesislerin ve insan kaynakları bölümünün sorumluluğu da onda.
Bütün bunlara rağmen Ali Bey, Pelin Hanım’a diğer çalışanlarından daha ayrıcalıklı davranmamaya dikkat ettiğini söylüyor. Şirketin yönetici ve çalışanları arasında gerçekleşen haftalık toplantılarda, standart prosedür izleniyor.
Durum İncelemesi #2: Yıldızınızı neyin motive ettiğini bulun, ve onu daha da iyi olması için güçlendirin
İstanbul merkezli dijital pazarlama şirketinin kıdemli insan kaynakları başkan vekili olan Mehmet Bey, yıldız çalışanları yönetmenin “büyük bir lüks” olduğunu ve “yanında bazı zorlukları” da beraberinde getirdiğini söylüyor. “Böyle bir şeyin kullanma kılavuzu yok.” diye de ekliyor.
Mehmet Bey “tam bir yıldız” ve işinde de oldukça başarılı olan Doruk Bey’in müdürüydü. “Mezun olmasının üzerinden yalnızca birkaç yıl geçmişti; “büyük amaçları ve yüksek bir potansiyeli” vardı.
Mehmet Bey onun başarılarını “herkesin fark etmesi” ve onu üst düzey toplantılara davet etmeleri için yapabildiği her şeyi yaptı. Bununlar ilgili”Doruk’un herkesi kendine hayran bırakmak istediğini ve ekibin başına geçip idare etmek istediğini varsayardım.” diyor
Bu varsayım, Doruk’a “onu neyin motive ettiğini sorana kadar” değişmemişti. Mehmet Bey, bu soruyu sorduktan sonra hatasını fark etti. “Doruk, bana tüm o toplantılara gitmesini sağladığım için minnettar olduğunu, ama o toplantıların hiç ona göre olmadığını söyledi. O toplantılara gitmek yerine yapmak istediği şey şirketi daha iyi bir yere getirmek için yeni girişimler yapmaktı.”
Birlikte, Doruk için en uygun projeyi bulmak için beyin fırtınası yaptılar. Daha sonra Doruk’a bu planları yürütmesi için yetki verdi. Ve Dorul Bey şirketin gelişiminde büyük bir rol oynadı.
*İsimler değiştirilmiştir.
Mutlaka okuyun: Çalışan Bağlılığını Artırmanın Yolları
