WhatsApp Nasıl Kuruldu?
Kabaca 9,5 milyar dolarlık bir servetin sahibi olan 41 yaşındaki Koum, Sovyetler Birliği dönemi Ukrayna’sında su akmayan bir evde büyüyüp 1,2 milyar insan tarafından kullanılan bir mesajlaşma uygulaması WhatsApp’i yarattı.
Facebook 2014 yılında WhatsApp’i 19 milyar dolar gibi dudak uçuklatan bir fiyata satın aldı, Jan Koum’u yönetim kurulu üyesi yaptı. Bu sayede Koum’un net varlığı deyim yerindeyse stratosfere kadar ulaştı.
Koum günümüzde, 100 kadar kişinin çalıştığı WhatsApp ekibini yönetiyor. Uygulama en çok Hindistan ve Brezilya gibi gelişmekte olan ülkelerde kullanılıyor. Koum, geçtiğimiz yıl Facebook’taki hisselerinin yarısından fazlasını yaklaşık 5 milyar dolara sattı.
İşte Jan Koum’un ilham verici öyküsü ve WhatsApp’in kuruluş hikayesiyle sizlerleyiz:
Koum’un 9,5 milyar dolarlık bir net varlığı bulunuyor. Servetinin büyük çoğunluğunu Facebook’taki hisselerinden elde eden Koum, geçen yıl bu hisselerin yarısından fazlasını sattı.
Fakat Koum her zaman bu kadar varlıklı değildi. 1976 yılında Ukrayna’da doğan Koum’un evinde su bile akmıyordu.
İşte Koum’un ağzından Kiev dolaylarında geçirdiği çocukluğu hakkında yorumlar: “Yaşadığımız yer öyle kötüydü ki okulumuzun içinde tuvalet bile yoktu. Ukrayna’nın kışları -20 dereceye kadar düşen soğuk havasını düşünün, böyle havalarda bütün çocuklar tuvalet ihtiyaçlarını gidermek için okulun karşısındaki otoparka yürümek zorunda kalıyordu. Toplum son derece içine kapanıktı. Belki 1984 isimli kitabı okumuşsunuzdur, işte bu orada anlatılanları tecrübe etmek gibi bir şeydi.”
Koum 16 yaşına girdikten sonra annesiyle beraber ABD’ye göç etti. Yahudi karşıtı ve komünist çevreyi arkalarında bırakarak Mountain View, Kaliforniya’da küçük bir apartmana taşındılar. Yemek fişleriyle geçinen anne oğul, yeni evlerinde mutluluğa kavuştu.
Lise yıllarında, Koum evinin yakınlarındaki bir kitapçıdan kitap ödünç alarak bilgisayarlar hakkında bilgi edinmeye başladı. Koum, ödünç aldığı kitapları bitirdikten sonra dükkâna geri götürüyordu.
Lisede belalı bir kişilik olan ve kendi tabiriyle liseyi “zar zor” bitiren Koum, San Jose Devlet Üniversitesi’ne girdi ve Ernst and Young’da güvenlik denetimcisi olarak çalışmaya başladı.
Koum’un geçmişinden silmek istediği tek pişmanlığı eski kız arkadaşının Koum hakkında çıkarttığı yasaklama kararı. Koum bu konu hakkında 2014 yılında şöyle konuştu: “Ayrıldıktan sonra akılsızca hareketler yapıp ona kötü davrandım. Davranışlarımdan büyük bir utanç duyuyorum, ona olan tutumum yüzümden yasal yollara başvurmak zorunda kaldı. Yaptığım şeylerden ötürü gerçekten çok üzgünüm.”
Ünlü girişimci, 1997 yılında Ernst and Young için çalışmaya devam ederken Yahoo’da çalışan Brian Acton’la tanıştı. Altı ay sonra Acton, Koum’a Yahoo’da bir iş ayarladı.
Koum, Yahoo için çalışırken aralarında Napster’ın kurucularından Shawn Fanning’in de bulunduğu “w00w00” isimli, elit, güvenlik odaklı bir hacker grubunun üyesi oldu. Kanadalı bir genç Yahoo hizmetlerine saldırı yaptığında Koum, tavsiye ve yardım için gruptan yardım aldı.
Koum Yahoo’da dokuz yıl çalıştı ve altyapı mühendisliğinin yöneticiliğine kadar yükseldi. Fakat 2007 yılında, Acton’la beraber Güney Amerika’yı gezmeye karar verip şirketten ayrıldılar.
Döndüklerinde hem Koum hem de Acton Facebook’a iş başvurusu yaptılar. Gülünçtür ki ikisi de ret cevabı aldı.
Boş geçirdikleri zaman sırasında, Koum ileride ne yapmak istediğini düşünürken insanların telefon yoluyla durum güncellemesi yapabilecekleri bir uygulama yaratma fikri aklına geldi. Koum, WhatsApp’i 2009 yılında doğum günü olan 24 Şubat tarihinde kurdu. Aynı yılın yazında, Koum ve Acton ürünü bir mesajlaşma uygulamasına dönüştürme kararı aldı.
Böylece macera başlamış oldu. WhatsApp’in ilk “ofisi” Evernote ile paylaştıkları bir depodaydı. Çalışanlar, ısınabilmek için battaniyeyle oturmak zorunda kalıyorlardı. Yahoo’da çalıştıkları dönemden beri hem Koum’un hem de Acton’ın kafalarında aynı ürün felsefesi yatıyordu: Reklam yapmak berbat bir şeydir.
Ayrıca, Koum ve Acton kullanıcı mahremiyetine de büyük önem veriyorlardı. Koum bu konuda şöyle diyor: “Kullanıcılarımız hakkında olabildiği kadar az şey bilmek istiyoruz… Ürünümüzde reklam kullanmak istemediğimiz için kişisel bilgilere ihtiyaç da duymuyoruz.”
WhatsApp hiçbir pazarlama ve PR stratejisine ihtiyaç duymadan kendi başına hızlıca büyümeye başladı. Özellikle SMS’in sık kullanıldığı daha az gelişmiş ülkeler WhatsApp’e büyük bir ilgi gösterdi.
WhatsApp 2012 yılında Facebook’un CEO’su Mark Zuckerberg’in radarına girdi. Zuckerberg, Koum’u telefonla aradı ve ikili kahve içmek için buluşup birlikte yürüyüşe çıktı.
Sonrasında sık sık görüşmeye başlayan iki girişimcinin sohbet konusu, dünyadaki herkesi birbirine bağlama fikri üzerine kuruluydu ve iki yıl bu şekilde geçti.
2014 Şubat’ında, Zuckerberg Koum’u akşam yemeğine davet etti ve ona bir teklif yaptı. Koum teklif üzerine birkaç gün düşündükten sonra Sevgilier Günü’nde Zuckerberg’in evine gitti. Zuckerberg ve karısı Priscilla’nın romantik akşam yemeğini bölen girişimci, çikolata kaplı çilek eşliğinde Zuckerberg’le şartları görüştü.
Koum, son kâğıtları imzalamadan önce gece geç saatlere kadar oturup WhatsApp’e başlangıç aşamasında sermaye sağlayan risk sermayesi şirketi Sequoia ekibi ile her şeyi ayrıntılı biçimde inceledi. Gece 02.30 sularında evine giderken Koum’un arabasının lastiği saatte 120 km hızla ilerlerken patladı. Koum, kazada neredeyse hayatını kaybediyordu.
Ertesi gün, Koum Facebook’la yapılan anlaşmanın kâğıtlarını manidar biçimde ilk ofisinin kapısında imzaladı. Ofis, WhatsApp’in Mountain View’daki merkezinden sadece birkaç sokak ötede yer alıyor.
2014 Şubat’ında, Koum’un WhatsApp’teki hisseleri bir anda 6,8 milyar dolar değerine çıktı. Koum’un net varlığı Facebook’tan aldığı hisselerle birlikte büyümeye devam etti.
Koum, Facebook’un yönetim kuruluna dahil oldu ve milyar dolarlar değerinde hisseler karşılığında yılda sadece 1 dolar maaş almayı kabul etti. WhatsApp’in Mountain View’da yer alan, Facebook’un merkezine kilometrelerce uzaklıktaki gösterişsiz ofisinde ekibinin başında durmak istediğini belirtti.
WhatsApp ekibi, Facebook anlaşmasını Cristal marka şampanyaları patlatarak kutladı. WhatsApp’in ilk çalışanlarından Igor Solomennikov kutlamanın ardından Cristal şampanya kolilerinin olduğu bir fotoğrafı Instagram’a yükledi fakat kısa bir süre sonra fotoğrafı kaldırdı.
Facebook’un WhatsApp’i satın aldığının duyurulmasından birkaç gün sonra Koum ve Brian Acton, Mobil Dünya Kongresi’ne katılmak için Barcelona’ya uçtular. İki girişimci, kutlamalara orada da devam etti. Koum, Facebook’un WhatsApp’i satın alışını ve 38.yaş gününü paparazzi dolu bir partiyle Boujis isimli gece kulübünde kutladı.
Ancak her ne kadar milyar dolarlık bir servete sahip olsa da, Koum tutumluluğundan asla ödün vermiyor. Koum, Facebook’a anlaşmayı Barcelona’ya gitmeden önce imzalaması için baskı yaptı. Gerekçesi de uçak biletini indirimle almış olup değiştiremeyeceği idi.
WhatsApp’in satın alınmasından birkaç ay sonra, Koum ciddi hayırseverlik işlerine imza attı. Koum, basına yansıtmadan, sessizce Silikon Vadisi Topluluğu Vakfı’na 556 milyon dolar bağışta bulundu.
Ünlü girişimci ayrıca, açık kaynaklı işletim sistemi FreeBSD’den sorumlu kuruma da 1 milyon dolar bağışladı. Koum FreeBSD hakkında şöyle diyor: “Bir bakıma, beni sefaletten kurtaran FreeBSD oldu. Yahoo’da iş bulmamın en önemli sebeplerinden bir tanesi FreeBSD kullanıyor olmalarıydı. Tercih ettiğim işletim sistemi oydu.”
Servetine rağmen, Koum gösterişten uzak bir yaşam sürüyor. Koum, WhatsApp’i Facebook’a satmasının hayatının sadece %10’luk bir kısmını değiştirdiğini, hala aynı evde yaşadığını ve aynı arkadaşlarıyla takıldığını söylüyor.
Koum’un ender zaaflarından bir tanesi Porsche marka arabalara duyduğu tutku. Koum 2016 yılında şöyle demişti: “Porsche, benim için her zaman başarının simgesi olmuştur. Öyle bir arabaya sahip olabilme tutkusu beni daha çok şey öğrenmeye ve daha çok çalışmaya teşvik eden önemi bir unsurdu.”
Koum, hızlı biçimde Facebook hisselerini elinden çıkardı. Sadece 2016 yılında hisselerinin yarısından fazlasını yaklaşık 5 milyar dolara sattı. Mark Zuckerberg ise geçen yıl hisselerinin sadece 1 milyar dolarlık kısmını sattı.
Facebook 2014 yılında WhatsApp’i 19 milyar gibi dudak uçuklatıcı bir fiyata satın aldığında WhatsApp’in aylık ortalama 450 milyon kullanıcısı vardı. Uygulamanın bugün ise 1,2 milyar aktif kullanıcısı bulunuyor.
Şimdilik, Koum WhatsApp’i dünya çapında büyütmeye odaklanmış görünüyor. Uygulamanın en büyük pazarı ise Hindistan’da. Koum geçen yıl şöyle demişti: “Şu an WhatsApp üzerine çalışmakla meşgulüm ve sürekli uygulamayı nasıl daha iyi hale getirebileceğimi düşünüyorum.”
