Üst düzey yöneticiler, başarılı CEO’lar iş görüşmelerinde nokta atışı yapar. Yani bu kişiler hani neredeyse tek bir soruyla adayların uygun olup olmadığını anlar. Bazıları adayların akıl yürütme becerilerini ölçmek ister, bazıları ise adayların yaratıcılığını görmek ister.
Biz de bu yazımızda çok başarılı yönetici ve CEO’ların iş görüşmelerinde sordukları soruları mercek altına alacağız.
1. 0-10 Arasında Kendinizi Ne Kadar Tuhaf Buluyorsunuz?
Online alışveriş sitesi Zappos’un temel mottolarından biri, “Eğlen ve tuhaf ol.” şeklinde.
Şirketin CEO’su Tony Hsieh, iş görüşmelerinde doğru adayı tespit edebilmek için şu soruyu soruyor: “0-10 Arasında Kendini Ne Kadar Tuhaf Buluyorsun?”
Hsieh burada adayın kendisine 2 ya da 9 tuhaflık değeri biçmesinin önemli olmadığını söylüyor. Önemli olan şey, adayın bu soruya nasıl yaklaştığı Hsieh’e göre.
“Ancak bir aday kendisine 1 notu veriyorsa, Zappos şirket kültürüne uyum sağlaması pek de mümkün olmaz. Yine kendine 10 veren biri de aradığımız aday değildir.”
Zappos iş görüşmelerinde sorulan bir diğer soru ise şöyle: “0-10 arasında kendini ne kadar şanslı görüyorsun?”
Burada da rakam önemli değil. Ancak şöyle denebilir. Kendine 1 veren bir kişi başına neden kötü şeylerin geldiğini bilmiyordur ve başkalarını suçluyordur. Kendine 10 veren bir aday ise neden çok şanslı olduğunun farkında değildir. Bu da özgüven eksikliği olarak değerlendirilebilir.
2. CV’ne Yazma Fırsatı Bulamadığınız En Önemli Şey Ne?
Virgin Group CEO’su Richard Branson, “Virgin Way” adlı kitabında klasik iş görüşmelerinden pek hazzetmediğini söylüyor.
“İyi bir CV önemli elbette. Ancak bir insanı kağıt üzerinde yazan şeylere göre işe alacaksanız, iş görüşmesi yapmak zaman kaybıdır. Önemli olan CV’de yer almayan şeylerdir.”
3. Neden Buradasınız?
Twitter CEO’su Jack Dorsey, 2016 yılında Goldman Sachs’ta verdiği bir konuşmada iş görüşmesinde adaylara sorduğu bu soruyu açıkladı.
“Eğer tutkunuz ve belli bir hedefiniz varsa birlikte çalışabilir, birlikte şahane şeyler üretebiliriz.”
4. Yerimizde Olsanız Kendinize Hangi Soruyu Sorarsınız?
Google kurucuları Larry Page ve Sergey Brin, adaylara böyle bir soru yöneltiyor.
Page ve Brin tarafından iş görüşmesine alınan eski Google çalışanı Tim Armstrong şöyle anlatıyor:
“İş görüşmesine girdiğimde ilk birkaç sorudan sonra bana şöyle dediler. ‘Burada soru sorması gereken biz değiliz. Kendi sorularınızı cevaplandırın lütfen.’ Üstelik bu taktiği benden başka kişilere de uygulamışlar sonradan öğrendiğime göre. Brin ve Page’in Manhattan’da kaç benzin istasyonu var türü sorular sorduklarını da duymuştum.”
5. Çözdüğünüz Analitik Olarak Zor Bir Soruyu Anlatır Mısınız?
Google eski insan kaynakları müdürü ve Humu CEO’su Laszlo Bock, son yıllarda Google’ın davranışsal sorulara daha çok yöneldiğini ifade ediyor.
“Davranışsal mülakatın en ilginç yanı, bir kişiden yaşadığı bir olayı anlatmasını istediğiniz zaman iki tür bilgi almanızdır. Bu kişi gerçek dünya durumuyla nasıl etkileşime girdiğini ve ayrıca bu adayın neyi ‘zor’ olarak gördüğünü öğrenirsiniz.”
6. En İyi Seyahatinizi Anlatabilir Misiniz?
Uber CEO’su Dara Khosrowshahi adaylara seyahat ve yolculukla alakalı sorular soruyor:
- En iyi seyahatiniz neydi?
- Tatildeyken başınıza gelen en çılgın şey neydi? Süreci nasıl idare ettiniz?
- Bavul hazırlarken nasıl bir yöntem izlersiniz?
Dara Khosrowshahi bu sayede adayların kişisel hikayelerini de öğrenme fırsatı buluyor.
7. Dünyada bir X noktasındasın. 1 km güneye, 1 km batıya, 1 km kuzeye doğru yürüdün ve başladığın noktaya yeri geldin. X neresi?
Elon Musk hakkında yazılan “Elon Musk: Tesla, SpaceX, and the Quest for a Fantastic Future” adlı kitapta yer alan bir bilgiye göre Elon Musk, Tesla ve SpaceX’teki iş görüşmelerinde böyle bir soru soruyor.
Bu sorunun birkaç doğru yanıtı var ve bunlardan biri Kuzey Kutbu.
Buna ek olarak Musk şöyle bir soru da soruyor:
“Hayat hikayenizi, süreç boyunca verdiğiniz kararları, neden bu kararları verdiğinizi, üzerinde çalıştığınız en zor problemi ve nasıl çözüm sağladığınızı anlatın.”
8. Hayalinizdeki Meslek Nedir?
LinkedIn CEO’su Jeff Weiner, bu soruya büyük önem veriyor.
“Nihai olarak ne istediğini bilen bir kişi, bu hayali gerçekleştirmeye daha yakın ve daha hazırdır.”
Buna ek olarak hayalindeki işin, o anki görüşmede söz konusu olan iş olduğunu söyleyen adayları da samimi bulmadığını belirtiyor Jeff Weiner.
Ayrıca “Geriye dönüp baktığınız zaman başardığınız en büyük şey ne?” sorusu da yine Weiner’in favori sorularından.
9. Bir Ürünü Nasıl Daha İyi Hale Getirebilirsiniz?
Youtube CEO’su Susan Wojcicki iş görüşmelerinde Youtube’ın bir ürününün, özelliğinin ya da herkesçe bilinen bir ürünün nasıl iyileştirilebileceğini soruyor adaylara.
“E-mail gelen kutunuzu nasıl yönetiyorsunuz?” sorusu da yine Wojcicki’nin sorduğu sorulardan biri. Bu soru ile adayın organizasyon yeteneği, zaman yönetimi gibi konular hakkında bilgi edinmeye çalışıyor Wojcicki.
10. Yaptığınız İşin Dünya Genelinde Bir Numarası Kim?
Dropbox kurucusu Drew Houston iş görüşmelerinde sıkça sorduğu 5 soruyu şöyle belirtiyor:
- Yaptığınız işin dünya genelinde bir numarası kim?
- En çok kimlerden etkilendiniz?
- Son bir yılda yeni ne öğrendiniz?
- 10 yıl önceki kendinize ne tavsiye verirdiniz?
- Bu süreçte öğrendiğiniz en önemli şey ne oldu?
“Yaptığı işi gerçekten seven, daima gelişmeye çalışan ve iyi-mükemmel arasındaki farkı ayırt edebilen adayları daha değerli buluyorum.”
11. Hayatınızdaki En Yakın İnsanın En Sevmediği Özelliğiniz Nedir?
FOCUS Brands grubunun başkanı Kat Cole, iş görüşmesinde sırasının gelmesini bekleyen adayların birbirleriyle nasıl etkileşime girdiğini gözlemlediğini ifade ediyor ve ekliyor.
“Adaylar beklerken onlara içecek gönderiyorum. İçeceği getiren kişiye nasıl davrandıklarını gözlemliyorum. Aday odaya girerken yere bilerek kağıt bırakıyorum, kağıdı yerden alıp almadıklarını gözlemliyorum. Bu davranış üzerinden bir kanıya varmıyorum ancak insanların detaylara ne kadar önem verdiğini anlamış oluyorum.
Adaylarla biraz lafladıktan sonra onlara hayatlarındaki en yakın kişinin kendileri hakkında en sevmediği özelliği anlatmalarını istiyorum. Ve onları en çok sinirlendiren durumları öğrenmek istiyorum. İnsanlar bu sorulara direkt yanıt veriyorlar çünkü onlara çok spesifik bir soru soruyorum.”
12. Kimsenin Size Katılmadığı Bir Gerçeği Söyleyebilir Misiniz?
Paypal kurucu ortağı Peter Thiel işe alacağı insanların sözünü sakınmayan kişiler olmasına dikkat ediyor. İş adaylarına ve yatırım talebi için gelen girişimcilere hep bu soruyu soruyor.
“Bu soruyu seviyorum çünkü adayların düşünce tarzlarını orijinalliğini görmek için iyi bilgiler veriyor bana. Adayların zor bir görüşme ortasında düşüncelerini açıkça söylemesi de önemli benim için.”
13. Pes Etmek Üzere Olduğunuz Bir Durumu Anlatır Mısınız?
Yazılım güvenlik firması Sonatype’ın CEO’su Wayne Jackson, bu soru ile adayların iş dışında neler yaptıklarını, onları motive eden şeyleri öğrenmek istediğini belirtiyor. Adayların inatçılığı, azmi ve mücadele isteği görülmek isteniyor yani.
Jackson’un bu soruyu sevmesinin bir diğer nedeni ise adayın önem verdiği şeyler ve düşünce yapısı hakkında önemli bir ipuçları vermesi.
“Takım çalışmasının gerektiği kritik anlarda adayların nasıl davrandıklarını öğrenmek benim için bir hayli mühim.”
14. Tanıdığınız En Zeki İnsan Siz Misiniz?
Oracle kurucusu Larry Ellison, istisnai derecede yetenekli ve zeki insanları işe almasıyla bilinen bir insan.
Ellison’un bu sorusuna “evet” yanıtı veren aday işe alınıyor. Eğer “hayır” derse, “Peki tanıdığınız en zeki insan kim?” diye soruluyor ve o kişiye iş teklifi yapılıyor.
Büyük CEO’lar hakkında “Superbosses” adlı bir kitap yazan işletme profesörü Sydney Frankeinstein, Ellison gibi pattronların kendi yetenek ve zekalarından çok emin olduğunu, bu nedenle aşırı parlak adayların onları gölgede bırakması gibi bir durumdan korkmadıklarını belirtiyor. Yani Ellison gibi patronlar, kendilerinden daha zeki ve başarılı insanları işe almaktan gocunmuyor.
15. Bana Sormak İstediğiniz Bir Şey Var Mı?
Facebook’un insan kaynakları müdürü Lori Goler, adaylara “Bana sormak istediğiniz bir şey var mı?” sorusunu yöneltiyor. Şu anda Facebook’un 2 numaralı kişisi olan Sheryl Sandberg bile iş görüşmesinde bu sorunun muhatabı oldu. Sandberg bu soruya şu şekilde karşılık vermiş: “En büyük probleminiz ne? Ve ben o problemi çözebilir miyim?”
ExactTarget CEO’su Scott Dorsey de iş görüşmesinde adaylara bu soruyu soruyor:
“Görüşmenin başında bu soruyu sormaktan hoşlanmıyorum. Zira adayın kendi ayakları üstünde durup duramadığını, ne derecede hazır olduğunu ve stratejik düşünme becerisini gösteriyor bu soru. Adayların bu soruya verdikleri yanıt bana aday hakkında kapsamlı bilgi edinme imkanı sağlıyor.”
16. Sizin Hikayeniz Nedir?
Bazı başarılı yöneticiler bu soru sayesinde adayın hayat hikayesini öğrenme fırsatı yakalıyor.
New York merkezli fitness şirketi SoulCycle’ın CEO’su Melanie Whelan adaylara bu soruyu yöneltiyor mesela.
“Konuşmaya ısınmak için iyi bir yöntem bu. Adayın kendini nasıl ifade ettiğini görmemi sağlıyor. Direkt mi, dolaylı mı, net mi, dolambaçlı mı? Eğlenceli mi? Kasılıyor mu? Aday hakkında bu tür bilgiler edinmek için ideal bir sorudur bu.”
Airbnn CEO’su Brain Chesky ise adaylardan hayat hikayelerini 3 dakikadan daha kısa sürede anlatmalarını bekliyor.
“Kişinin hayatındaki dönüm noktalarını öğrenmek bu soruyu sormaktaki temel amacım.”
17. Ne Yapmaktan Hoşlanmazsınız?
Bullhorn kurucusu Art Papas şöyle diyor:
“Bu soruya dürüst bir cevap almak kararlılık göstergesidir. Bir keresinde satış temsilcisi olarak almak istediğimiz kişi insanlarla muhatap olmaktan nefret ettiğini, finans personeli olarak almak istediğimiz kişi ise muhasebe kayıtlarına bakmaktan hoşlanmadığını söylemişti.”
18. Rol Modeliniz Kim ve Neden?
Hersay Social CEO’su Karla Gallardo iş görüşmesinde adaylara bu soruyu soruyor:
“Biz iyi insanları işe almayı bir şirket politikası haline getirdik. İnsanların özgüvenini, şükür duygusunu ve tutarlılığını önemli kabul ediyoruz ve zaaflarını egoya yenik düşmeden ifade edebilmelerini tercih ediyoruz. Bu soruya gelen cevaplar da adayların bu tür özelliklerini anlamak bakımından oldukça faydalı oluyor. Ayrıca adayın kişisel ve mesleki gelişiminde izlediği rotayı da görmüş oluyoruz.”
19. Zengin Mi Olmak İstersiniz, Kral Mı Olmak İstersiniz?
Block-chain analiz şirketi Bandwagon’un CEO’su Harold Hughes bu soruya verilebilecek tek bir yanıt olmadığını düşünüyor.
“Burada adayın nasıl mantık yürüttüğü ile ilgileniyoruz. Örneğin aday zengin olmayı seçiyor ve insanlara yardım etmek için bu servetini geliştirmek istiyorsa, adayın empati ve merhamet sahibi olduğunu anlayabiliriz. Aday kral olmayı seçiyorsa mevcut güç yapısını değiştirmek istediğini anlamak mümkün.”
20. X Yılda Neden Y Defa İş Değiştirdiniz?
Marketing Zen’in kurucusu Shama Hyder insanların belli bir zaman içinde kaç kez iş değiştirdiğine önem vermediğini söylüyor.
“Başta şüpheci ve sinsi bir soru gibi gözükse de temel olarak adayın kariyerini öğrenmek içimn soruyorum. Verilen cevaplar sayesinde adayın çalışma geçmişini daha iyi öğreniyorum. Adayı motive eden, bir işten başka bir işe geçmesine neden olan faktörleri öğreniyorum.”
21. İşler İstediğiniz Gibi Gitmediğinde Ne Yaparsınız?
TIAA Financial Solutions şirketinini CEO’su Lori Fouche, adayların baskı altında nasıl çalıştığını görmek için bu soruyu soruyor. Ayrıca şu soruları da muhakkak yöneltiyor iş adaylarına.
- Ne tür bir kültüre sahip şirkette çalışmak istersiniz?
- Hangi alanlarda uzmansınız?
- Şirketin yönetim kadrosuyla yaşadığınız bir problemi nasıl aştınız?
22. Size Şimdiye Dek Nasıl Davranıldı?
Tupperware CEO’su Rick Goings, adayların o ana dek nasıl davranıldığını soruyor.
“Bir adayı anlamanın en iyi yolu, bu kişinin umursanmadığı zamanlarda nasıl bir tutum sergilediğini görmektir.”
23. Bir Önceki İşinizin İlk 3 Ayını Nasıl Değerlendirdiniz?
Dünyanın en büyük savunma firmalarından biri olan ve F16 savaş uçaklarını üreten Lockheed Martin’in CEO’su Marillyn Hewson katıldığı iş görüşmelerinde bu soruyu mutlaka soruyor.
Ayrıca adaylara bir önceki işlerinin ilk 1.5 saatinde neler yaptığını da soran Hewson, bu adayın şirkete katıldığında nasıl bir uyum süreci yaşayacağını da öğrenmiş oluyor.
24. Kendinizi Tek Kelimeyle Nasıl Tanımlarsınız?
En iyi adaylar, kendini en iyi bilen kişilerden oluşur. ABD Sağlık Bakanlığının “All of Us” adlı araştırma programının yöneticisi olan Dara Richardson adaylardan kendilerini tek kelimeyle ifade etmelerini istiyor.
“İnsanları seçtikleri kelimeye göre yargılamıyorum tabii ki. Ancak insanların kendilerini nasıl sundukları konusunda önemli ipuçları elde etmek mümkün bu şekilde. Cevabını düşündükten sonra veren, pat diye atlamayan adayların cevapları daha tatmin edici oluyor. Onu da belirtmekte fayda var.
25. Sizi İşe Almamamız İçin Bir Neden Söyleyebilir Misiniz?
Yashi CEO’su Jay Gould, iş görüşmelerinde “kötü polis” rolünü üstleniyor.
“Aday bu soruyu cevaplamak için uzun düşünüyorsa veya soruya cevap veremiyorsa, sakladığı bir şey olmalı. Eğer samimi ve net bir yanıt veriyorsa iyi bir adayla karşı karşıyasınız demektir.”
26. Kendinizi 3 Sıfatla Tanımlasanız Bu Sıfatlar Ne Olurdu?
IBM pazarlama müdürü Michelle Peluso, New York Times gazetesine verdiği bir demeçte adayların kendilerini 3 adet sıfatla tanımlamalarını istediğini söylüyor.
Peluso iş görüşmesindeki adaylara şöyle yaklaşıyor:
“Sizi tanıyan pek çok kişiyle görüştüm diyelim. En son patronunuz, lisedeki en iyi arkadaşınız, annenizin eski komşusu, kreş öğretmeniniz… Bu kişilere sizi tanımlayan 3 adet sıfat sıralamalarını istesem, sizce ne cevap verirlerdi?
General Motors’un CEO’su Mary Barra da benzer bir strateji izliyor. Bara adaylara şu üç soruyu soruyor:
- Arkadaşlarınız sizi 3 kelimeyle anlatsa sizce neler söyler?
- Eski patronunuz sizi 3 kelimeyle anlatsa sizce neler söyler?
- Birlikte çalıştığınız insanlar 3 kelimeyle anlatsa sizce neler söyler?
Bara şöyle diyor: “İdeal olan bu sıfatların çok farklılık göstermemesidir. Tutarlı ve belli bir kişiliğe sahip insanlarla çalışmak daha kolaydır, bu tür insanlar üstleriyle de altlarıyla da benzer biçimde iletişim kurar. Böyle bir tutarlılık ise takım çalışması için idealdir.”
27. İlk Kaç Yaşında Kendi Paranızı Kazandınız?
Nashville merkezli reklam ajansı Paramore’un kurucusu Hannah Paramore, iş görüşmesinde en sık sorduğu şöyle izah ediyor:
“Bir adayın iş etiği, bağımsızlık ve sorumluluk unsurlarına ne kadar önem verdiğine önem veririm. Eğer bu işi lisede ya da üniversitede part-time çalıştıysa, bu kişinin sorumluluk bilinci yüksektir.”
28. İşe Girseniz 12 Ay Sonra Hangi Başarınızı Kutluyor Oluruz?
Shake Shack CEO’su Randy Garutti, adayların şirketi tanımasına, şirketteki pozisyonun gereklerini anlamasına ve işi gerçekten istemesine çok önem verdiğini belirtiyor.
“İdeal bir adayın stratejik vizyonu vardır. Bir yıl sonra nerede olacağını gözünde canlandırabilen, şirketin bir yıl sonraki durumunu öngörebilen adaylarla yola devam etmeyi tercih ediyoruz genelde.”
29. Zombi Saldırı Olsa O Esnada Ne Yaparsınız?
Çok tuhaf bir soru gibi gelebilir kulağa ancak Capriotti’s Sandvich Shop adlı yüzlerce şubesi olan bir restoranın CEO’su Ashley Morris her iş görüşmesinde bu soruyu soruyor. Zira ona göre bir insanın baskı altında nasıl davrandığını öğrenmek için iyi bir soru bu.
“Bu soruya verilecek doğru bir yanıt yok. İnsanların zor bir anda nasıl düşündüğünü ve kendi ayakları üstünde nasıl durduğunu öğrenmek için bana göre güzel bir soru bu. Bu soruyla adayın önem verdiği şeyleri, ahlaki değerlerini ve kültürel değerlerini öğrenmiş oluyoruz.”
30. Kariyerinizi Geliştiren 4 Kişi Söyleyebilir Misiniz?
Facebook’un altyapı ve mühendislik işlerin sorumlu yöneticisi Jay Parikh, adayların takım çalışmasına uyum sağlayıp sağlayamadığına çok önem verdiğini belirtiyor.
“Başarılı adaylar önceliklerinin sırasıyla şirket, takım ve kendileri olduğunu net bir biçimde gösterebilen kişilerdir.”
31. Central Park’ta Dondurma Standı Açsanız Aylık Ne Kadar Para Kazanabilirsiniz?
Google girişimlerinden biri olan Jigsaw’ın AR-GE müdürü Yasmin Green yaratıcı, bağımsız düşünebilen, kendi ayakları üzerinde durabilen adaylara öncelik verdiğini ifade ediyor ve şöyle diyor:
“İnsanların muğlak durumlarda nasıl davrandıklarını ve kendi ayakları üstünde durmaya çalışırken eğlenip eğlenemediklerini görmek istiyorum. Zira Google bünyesinde işe girdiğinizde böyle bir çalışma ortamı sizi bekler.”
33. Çekiç ve çivi 1.10 dolar tutarında. Çekiç, çividen 1 dolar daha pahalı. Çivinin fiyatı nedir?
İş arama motoru ZipRecruiter’in operasyon müdür Jeff Zwelling, iş görüşmelerinde mantık yürütmeye dayalı soruları sıkça sorduğunu belirtiyor.
“Bazı adaylar bu soruya 10 cent diyerek atlıyor. Tabii bu yanlış cevap. Adayların doğru cevap vermesi gerekmiyor, ancak düşünme yöntemlerini görmek daha önemli. Matematik herkesin başarılı olduğu bir alan değil neticede.”
34. Takım Arkadaşlarınızı Anlatabilir Misiniz?
Kozmetik firması Amway’in ABD müdürü Jim Ayres potansiyel lider adaylarının duygusal zekasını ölçmeye önem veriyor ve adaylara aile üyeleri ve çalışma arkadaşları hakkında soru soruyor, onların en iyi ve en kötü özelliklerini soruyor.
“Tuhaf gelebiliyor adaylara ancak içinde lider mayası olan bir kişi çevresindeki kişileri iyi tahlil edebilmelidir.”
35. Sizi Sevmeyen Biri Sizin Hakkınızda Ne Söyler?
Yönetim danışmanlık firması McChrystal Group’un kurucusu General Stanley McChrystal, yaptığı bir açıklamada böyle bir sorunun, adayların başkaları tarafından nasıl algılandıklarını fark edip edemediklerini ölçme amaçlı olduğunu ifade ediyor.
Yani burada verilecek cevaptan ziyade cevabın nasıl verildiği daha çok önem taşıyor.
“Adayların en sevmedikleri özelliklerini düşünmelerini sağlıyor bu soru. Ayrıca kendi kariyerleri üzerinde etkili biri karşısında sevilmeyen özelliklerini ifade etme konusundaki cesaretlerini gösteriyor.”
36. Sabah Yataktan Kalkmak İçin Sizi Motive Eden Şey Ne?
Video slayt hizmeti veren Animoto’nun CEO’su Brad Jefferson, adayların tutkusunu ve onları motive eden şeyleri öğrenmek için bu soruyu yönelttiğini ifade ediyor.
“Bir insanı motive eden değerleri bilmek önemli. Hayatta daima inişler çıkışlar vardır. Ancak bir insanın başarılı olması için zor zamanlarda motivasyonunu kaybetmemesi gerekir. Tutkuyla sevilen ve motive olunan bir alanda faaliyet gösteren kişi zor koşullarda bile işine dört elle sarılır.”
