Bir şirketin sunduğu ürün ya da hizmetleri satmak için giriştiği tanıtım faaliyetlerine genel olarak pazarlama denir. Reklam yapmak, hatta tüketicilere ya da işletmelere ürün satıp marka bilinirliğini artırmak da pazarlama aktiviteleri kapsamına girer. Şirketler, pazarlama faaliyetlerinin bir kısmını genellikle başka kuruluşlara paslar, böylece giderleri kısmayı amaçlar.
Elbette büyük firmaların pek çoğu marka bilinci yaratmak ve satışlara doğrudan destek verebilmek için kendi pazarlama ekiplerini kurmayı da ihmal etmez. Kurumsal şirketlerde çalışan pazarlama elemanları özellikle etkili reklamlar yoluyla temel hedef kitlelerine hitap etmeye çalışır. 21. yüzyılda gerek internette gerekse dışarıya adımımızı attığımız anda karşımıza çıkan promosyonlar da pazarlamanın en önemli silahlarındandır. Promosyonlar, yeri geldiğinde toplumun sevdiği ünlülerden, aklınızdan asla çıkmayan sloganlardan, hafızanıza kazınan cinsten albenili ambalajlardan ya da grafik tasarımlardan yararlanır.
Pazarlamayı anlayalım
Pazarlama, firmaların müşteri kazanmak ve mevcut kitleleriyle ilişkilerini en üst düzeyde tutmak için gerçekleştirdiği her nevi eylemi kapsayan son derece geniş çaplı bir disiplindir. İnsan ilişkileri de pazarlamanın yapı taşlarındandır. Mesela mevcut, potansiyel ya da geçmişte çalıştığınız müşterilerle sürekli temasta olmak, çeşitli davetlere icabet etmek, sizi arayan kişiye ya da gönderilen e-postalara hemen dönmek en temel pazarlama aktivitelerindendir.
Peki pazarlamayla tam olarak ne amaçlanır? Aslında cevap çok basit: şirketlerin ürün ve hizmetlerini bunlara ihtiyaç duyan doğru kitleyle buluşturmak. İnsanlara ürün ya da hizmet ulaştırdığınızda da para kazanır ve en nihayetinde kâr yapar, böylece çarkları döndürmüş olursunuz.
Yeri gelmişken İngilizcede pazarlamanın 4P’si olarak adlandırılan temel unsurlardan bahsetmezsek olmaz! Product (ürün), price (fiyat), place (yer) ve promotion (tanıtım) kavramları 4P’yi meydana getirir. Bu dört unsura gereken önemi veren şirketler, pazarlama faaliyetlerini başarıyla yürütüp ürün veya hizmetlerini hedef kitlelere en ideal biçimde sunar. Ufak bir genel kültür bilgisi daha verelim: Hem 4P hem de çok duyduğumuz bir başka tabir olan “pazarlama karması”, 1950’li yıllarda Harvard Üniversitesi’nde akademisyenlik yapan Neil Borden tarafından sık kullanılarak yaygın hâle getirilmiştir. Her iki kavram da günümüzde pazarlama kitaplarında zikredilmekte, üniversitelerin ilgili bölümlerinde ise etraflıca okutulmaktadır.
Ürün
Bir işletmenin müşterilerine sunduğu mal ya da mallar “ürün” olarak adlandırılır. Ürünün amacı pazardaki bariz bir boşluğu doldurmak ya da zaten piyasada mevcut olmasına rağmen talebi karşılamakta yetersiz kalan başka markanın aslında benzer niteliklere sahip malı sebebiyle doğan ihtiyacı gidermektir. Adından söz ettirecek bir kampanya yapmak isteyen tüm pazarlamacılar satmak istedikleri malın tüm niteliklerini kavramalı, rakiplerinin ürünlerinden hangi açılardan farklılık gösterdiğini iyi bilmeli, yanında promosyon ürünlerle sunulup sunulamayacağını belirlemeli ve pazarda muadillerinin konumunu doğru tespit etmelidir.
Mutlaka okuyun: Ürün Pazarlama Nedir? Nasıl Yapılır?
Fiyat
Fiyat, şirketin ürününe biçtiği satış değeridir. Firmalar, fiyatları belirlerken birim maliyetlerinden tutun da pazarlama giderleri ve dağıtım masraflarına kadar envaiçeşit kalemi hesaba katmalıdır. Ayrıca şirketler pazardaki rakip ürünlerin fiyatlarını da iyi tahlil etmeli, piyasaya süreceklerin malın satış bedelinin yeterince cazip olup olmadığını isabetli biçimde belirlemelidir.
Mutlaka okuyun: Fiyatlandırma Stratejileri Nelerdir?
Yer
Yer kavramı ürünün dağıtımıyla ilgilidir. Yer bağlamında önem arz eden nokta, şirketin malını nerede satacağına dair vereceği karardır. Örneğin, bir firma malını internette ya da fiziksel mağazalarda satmayı amaçlıyor olabilir. Hatta günümüzde çoğu şirket her iki platformu birden kullanmaktadır. Yer açısından pazarlama ekipleri çok dikkatli olmalı ve her zaman birtakım soruları sormalıdır. Mesela ürünler mağazalarda satılacaksa fiziksel olarak nasıl konumlandırılacak? Peki internet üzerinden satışa sunulacaksa dijital konumlandırması nasıl olacak? Ancak bu sorulara doğru cevaplar verilirse ve en mantıklı stratejiler seçilirse ürüne pazarlandığı yer açısından geçer not verebiliriz.
Tanıtım
Geldik 4P’nin sonuncu unsuru olan promosyon yani tanıtıma. Pazarlama jargonunda her nevi bütünsel pazarlama iletişimi kampanyasına tanıtım veya promosyon denir. Reklam, indirimler, halkla ilişkiler, doğrudan ya da gerilla pazarlama, sponsorluk hatta satış faaliyetinin kendisi bile tanıtım kategorisine girer. Tanıtım kampanyaları, ürünün yaşam eğrisinin hangi aşamasında bulunduğuna bağlı olarak ciddi ölçüde çeşitlilik gösterir. Pazarlamacılar, tüketicilerin gözünde bir ürünün kalitesinin fiyat ve dağıtımıyla doğru orantılı olduğunu çok iyi bilir, dolayısıyla pazarlama stratejileri geliştirirken bunu mutlaka hesaba katarlar.
Mutlaka okuyun: Reklam ve Pazarlama Yöntemleri
Günümüz pazarlamacılarına tavsiyeler
2020 verilerine göre dünyada tüketicilerin yaklaşık %70i her ay internet üzerinden alışveriş yapıyor. Öyle ki uzmanların tahminlerine göre 2023’e geldiğimizde internet satışlarının beşiği kabul edilen dünyadaki online ticaretin 5 trilyon dolar seviyelerini bulması işten bile değil. Geçtiğimiz yıl bu rakamın 3,9 trilyon dolar olarak açıklandığını belirtmekte fayda var. Sadece 2 yılda yaşanması muhtemel olan artışı görüyor musunuz?
İşte bu verileri göz önünde bulundurduğumuzda online pazarlamanın artık her türlü pazarlama stratejisinin en kritik unsuru hâline geldiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu yüzden tüm pazarlamacılar sosyal medya ve dijital reklam gibi kanalların nasıl verimli kullanılacağını çok iyi özümsemeli, hem internet siteleri hem de mobil uygulamalarla halka erişmenin yollarını bulmalıdır. Ayrıca yine 4P’ye atıfta bulunarak bir noktanın daha altını çizelim: Ne yapıp edin, internet üzerinden satış yapacaksanız dağıtım ağınızı mükemmelleştirin! Unutmayın, artık tüketicilerin hiçbir şeye sabrı yok! Dolayısıyla sattığınız ürünlerin her an her platformda bulunması ve tüm tüketicilere kısa sürede teslim edilmesi çok önemli. Hepinize başarılar ve kolaylıklar dileriz!
