Bireysel para yönetimi okulların birçoğunda öğretilen bir konu değildir ancak hemen hemen hepimiz hayatımız boyunca bu konuyla ilgilenmek zorunda kalırız. Siz de paranızı nasıl idare edeceğinizi bilmiyor ve bunu tersine çevirmek istiyorsanız aşağıdaki makaleyi okumaya devam edin.
Bütçe yapın
1 – Bir ay boyunca bütün masraflarınızı takip edin
Kendinizi kısıtlamak zorunda değilsiniz. Bunun amacı bir ay süresince ne kadar para harcadığınızı belirlemektir. Bütün faturalarınızı saklayın, kredi kartı masraflarınızı ödemek için ne kadar paraya ihtiyacınızın olduğunu yazın ve geriye ne kadar paranızın kaldığınızı hesaplayın.
2 – Bir ay sonra durum değerlendirmesi yapın
Ne kadar para harcamak istediğinizi değil ne kadar para harcadığınızı yazın. Harcamalarınızı size mantıklı gelecek şekilde sınıflandırın. Aylık harcama listenizi aşağıdaki gibi kategorilere ayırabilirsiniz:
Aylık gelir: 3,000 TL
Harcamalar:
Kira/ev kredisi: 800 TL
Eve ait faturalar ( elektrik, internet, kablolu tv, su vb. ): 125 TL
Market alışverişi: 300 TL
Dışarıda yenen akşam yemeği: 125 TL
Benzin: 100 TL
Sağlık: 200 TL
Giyim: 250
İsteğe bağlı: 400 TL
Tasarruf(kalan para): 700 TL
3 – Şimdi de gerçek ( güncel ) bütçenizi yazın
Aylık güncel harcamalarınıza ve harcama geçmişinize bağlı olarak her kategori için her ay ne kadar para ayırmak istediğinizi bütçelendirin. Bütçe yönetimine yardımcı olması için isterseniz uzmanlarımızdan da faydalanabilirsiz
Bütçenizi hazırlarken öngörülen bütçe ve gerçek bütçe olmak üzere iki ayrı kolon yapın. Öngörülen bütçeniz her kategori için ne kadar para harcamak istediğinizi gösterir. Öngörülen bütçe aydan aya aynı olmalıdır ve ayın başında hesaplanmalıdır. Gerçek bütçeniz ne kadar para harcadığınızı gösterir, aydan aya dalgalanmalar olabilir ve ay sonunda hesaplanır.
İnsanların birçoğunun bütçesinde tasarruflar için yer ayırması gerekir. Tasarrufları dahil etmek için bütçenizi yapılandırmak zorunda değilsiniz ancak bu akıllıca bir fikirdir. Profesyonel finans uzmanları tasarruf için toplam kazancın en az %10-%15’inin kenara ayrılmasını tavsiye eder.
4 – Bütçeniz konusunda kendinize karşı dürüst olun
Sonuçta bu sizin paranız. Bu nedenle bütçe yaparken ne kadar para harcayacağınız konusunda kendinize yalan söylemenizin hiçbir anlamı yoktur. Bunu yaptığınız takdirde kendinize zarar vermiş olursunuz. Diğer taraftan ne kadar para harcadığınız konusunda herhangi bir fikriniz yoksa bütçenizi sağlamlaştırmanız birkaç ay sürebilir. Rakamlar konusunda gerçekçi olana kadar herhangi bir şey yazmayın.
Örneğin tasarruf için her ay 500 TL ayırmayı düşünüyorsanız ancak her ay bu parayı düzenli olarak ayıramayacağınızı biliyorsanız yazmayın. Bütçe yaparken gerçekçi rakamlar yazın.
5 – Bütçenizi takip edin
Bütçenin en zor kısmı aydan aya değişecek olan harcamalardır. Bütçenin en iyi kısmı da bütün bu değişiklikleri takip edebilecek olmanızdır. Bu sayede bütün bir yıl boyunca paranızın nereye gittiğini görebileceksiniz.
Bütçe yapmanız ne kadar para harcadığınız konusunda gözlerinizi açacaktır. İnsanların birçoğu bütçe yaptıktan sonra aptalca şeyler için gereksiz harcamalar yaptığını anlar. Bu sayede para harcama alışkanlıklarını değiştirirler ve paralarını daha anlamlı şeyler için harcamaya başlarlar.
Beklenmeye durumlar için plan yapın çünkü beklenmeyen durumlar beklenen durumlar haline gelebilir. Arabanızın bozulmasını veya çocuğunuzun hastalanmasını planlayamazsınız ancak bu tür olasılıklar gerçekleştiğinde ödeme yapmanız gerekir ve bu tür durumlara karşı hazırlıklı olmanız gerekir.
Paranızı başarı bir şekilde harcayın
1 – Ödünç alın veya kiralayın ama satın almayın
Satın aldığınız bir DVD’yi kaç kere izlediğinizi düşünün. Kitaplar, dergiler, parti malzemeleri ve spor aletleri küçük bir para karşılığında kiralanabilir. Kiralama bakım sorunlarından kurtulmanızı sağlar ve gereksiz şeyleri biriktirmenizi engeller.
Körü körüne de kiralama yapmayın. Bir eşyayı uzun süre kullanacaksanız satın almanız daha iyi olabilir. Kullanım sürenizi de göz önünde bulundurarak maliyet analizi yapın.
2 – Paranız varsa ev kredisi peşinatı için daha fazla para ödeyin
İnsanların birçoğu için ev satın almak hayatlarını boyunca yaptıkları en masraflı ve en büyük ödemedir. Bu nedenle ev kredisini mantıklı bir biçimde nasıl ödemeniz gerektiğini bilmeniz gerekir. Ev kredisini tamamen kapatmak için bir taraftan bütçenizin geri kalan kısmını dengelerken bir taraftan da faiz ödemelerini azaltmanız gerekir.
Peşinatı erken ödeyin. Ev kredilerinin faiz ödemesinin ilk beş yıldan yedi yıla kadar olan kısmı genellikle yüksektir. Borcunuzu erken kapatmanız faiz ödemelerinizi azaltarak net varlığınızı arttırmanıza yardımcı olur.
Aylık ödemeler yapmak yerine iki hafta bir ödeme yapıp yapamayacağınıza bakın. Ev kredisi için bir yıl içinde 12 ödeme yapmak yerine 26 ödeme yapabilir misiniz? Bunu yapmanız ciddi anlamda tasarruf etmenizi sağlar. Bazı bankalar sundukları ayrıcalıklara karşılık büyük ücretler alırlar. Borcun yenilenmesiyle ilgili bankanızla görüşün.
3 – Kredi işlemleri için kredi kartınızın olması gerekir
Kredi notunuz sayesinde düşük faiz oranları alabilir ve yeni krediler için fırsat yakalayabilirsiniz. Kredi kartını nadiren kullanıyor olsanız bile bir tane kredi kartınızın olması gerekir. Kendinize güvenmiyorsanız kredi kartınızı bir çekmeceye koyun ve kilitleyin.
Kredi kartınıza nakit gözüyle bakın. Bazı insanlar kredi kartlarını sınırsız harcama aracı olarak görür. Sonuçta da borçlarını kapatamazlar ve her ay sadece asgari ödemeyi yapabilirler. Bu şekilde davrandığınız takdirde ciddi faiz ödemeleri yapmanız gerekir.
4 – Olmayan bir parayı değil elinizdeki parayı harcayın
İyi kazandığınızı düşünüyor olabilirsiniz ancak paranız bu düşüncenizi desteklemeyebilir. Bu nedenle kendi ipinizi kendiniz çekmeyin. Para harcamanın birinci ve en önemli kuralı: acil bir durum olmadığı sürece sahip olduğunuz parayı harcamanızdır. Bunu yaptığınız takdirde borçları engeller ve geleceğinizi daha iyi planlarsınız.
Akıllı yatırımlar yapın
1 – Farklı yatırım seçeneklerini öğrenin
Büyüdükçe finans dünyasının çocukluğumuzda tasarladığımızdan daha karmaşık olduğunu anları. Yatırım yapmanın birçok farklı yolu vardır. Yatırım araçları ve olasılıklarla ilgili ne kadar çok şey bilirseniz yatırım geri dönüşleriniz de o kadar iyi olur.
2 – Paranızı borsaya yatıracaksanız bu parayla kumar oynamayın
İnsanların birçoğu borsada günlük işlem yapmaya çalışır, küçük kazançlar üzerine bahis oynar ve her gün münferit hisse senetleri kaybeder. Bu olay deneyimli kişiler için para kazanmanın etkili bir yolu olsa da oldukça risklidir ve yatırımdan çok kumar oynamaktır. Borsa aracılığıyla güvenilir yatırımlar yapmak istiyorsanız uzun vadeli yatırımlar yapın.
Yatırım yapacağınız hisse senedini seçerken şirketin temel ilkelerini ( ellerinden ne kadar nakit var, ürün geçmişleri nasıl, çalışanlarına nasıl davranıyorlar ve stratejik ortaklıkları var mı ) gözden geçirin. Güncel hisse bedeli değersiz olsa bile ileride değerlenebilir.
Daha güvenilir bahisler için hisse senedi alırken yatırım fonlarına bakın. Şu şekilde düşünün: bütün paranızı tek bir hisse senedine yatırdıysanız ve hisse bedeli de düşükse hapı yutarsınız. Bütün paranızı farklı 100 hisse senedine eşit olarak yatırırsanız hisse senetlerinin birçoğu başarısız olsa da kar zarar haneniz etkilenmez. Bu sayede riski azaltmış olursunuz.
Borsya yatırım yapmak konusunda detaylı bilgi almak için tıklayınız.
4 – Sigorta kapsamınız sağlam olsun
Zeki insanlar beklenmeyeni bekler ve bu tür durumlara karşı planları vardır. Acil bir durumda büyük meblağlara ihtiyacınız olabilir. Sigorta kapsamınız güçlü olursa zorluklarından üstesinden daha kolay gelirsiniz. Acil durumların üstesinden gelmenizi sağlayacak farklı sigorta türleriyle ilgili ailenizle görüşün:
Hayat sigortası ( siz veya eşiniz beklenmedik bir şekilde ölürse )
Sağlık sigortası ( beklenmeyen hastane ve/veya doktor masrafları ödemeniz gerekirse )
Ev sigortası ( evinizde oluşabilecek beklenmedik zararlar )
Afet sigortası ( depremler, kasırgalar, yangınlar, seller vb. )
Birikim yapın
1 – Gereksiz harcamalardan mümkün olduğunca uzak durun
Birinci önceliğiniz birikim yapmak. Ufak bir bütçeniz olsa bile toplam kazancınızın %10’unu tasarruf için ayırın.
Şu şekilde düşünün: bir yılda 10.000 TL biriktirmeyi başarırsanız – ki bu ayda 1,000 TL’den azdır – 15 yıl içinde 150,000 TL paranız olur. Bu parayla güzel bir yatırım yapılabilir ve emekliliğinizde çok rahat edebilirsiniz.
Birikim yapmaya gençken başlayın. Para biriktirmeye erken başlar ve daha sonra bu birikimlerle mantıklı yatırımlar yaparsanız başlangıç katkı payınız çığ gibi büyür.
2 – Acil durumlar için para biriktirin
Tasarruf etmek gereksiz harcamalardan uzak durmak anlamına gelir. Harcanabilen gelir borcunuzun olmaması demektir. Borcunuzun olmaması acil durumlara karşı hazırlıklısınız anlamına gelir. Bu nedenle olay tasarruf etmek olduğunda kötü gün parası hayat kurtarır.
Şu şekilde düşünün: arabanız bozuldu ve fazladan 2,000 TL ödeme yapmanız gerekiyor. Plan yapmamıştınız ve bu durumda kredi almanız gerekiyor. Kredi almak zordur ve faiz oranları büyük olasılıkla yüksek olacaktır. Sonuçta kredi için %8-%14 arası faiz ödemeniz gerekir ki bu da sonraki altı aylık tasarruf şansınızı kesintiye uğratır.
Acil durum fonunuz olursa borca girmenize gerek kalmaz. Ciddi ödemeler için her zaman hazırlıklı olmanız gerekir.
3 – Emeklilik için para biriktirmeye ve acil durum fonu için para ayırmaya başladığınızda üç aydan altı aya kadar olan giderlerinizi bir kenara ayırın
Tekrar etmekte fayda var: tasarruf etmek belirsiz durumlara karşı hazırlıklı olmak anlamına gelir. Beklemediğiniz bir anda işten atılırsanız veya işiniz batarsa hayatınızı finanse etmek için borç almanız gerekir. Üç, altı veya dokuz aylık gider değerini bir kenara ayırırsanız bir afet olsa bile emniyette olursunuz.
4 – Öncelikle borçlarınızı kapatın
İster kredi kartı olsun ister ev kredisi borcu olsun borçlu olmak birikim yapmanızı engeller. En yüksek faiz oranlı borçtan başlayın ve daha sonra ikinci yüksek faiz oranlı kredinin borcunu kapatmaya çalışın. Faiz oranlarının azalma sırasına göre borçlarınızı kapatın.
5 – Emeklilik için hızlı hareket edin
Birincil önceliğiniz emeklilik için para biriktirmek olsun. Çocuklarınızın üniversite eğitimi sizin için daha önemli olsa bile üniversite için borç alabilirsiniz ancak emekli olduğunuzda böyle bir şansınız olmaz.
Ne kadar para biriktirmeniz gerektiğiyle ilgili kararsızsanız bir mali planlamacı veya müşavirden yardım alabilirsiniz. Emeklilik birikimlerinizi maksimize etmek istiyorsanız lisanslı ve profesyonel bir planlamacıdan yardım alın. Planlamacılar doğru şekilde yatırım yapmanıza yardımcı olurlar. Diğer taraftan bu hizmet karşılığında para ödemeniz gerekir ancak bu ödemeniz karşılığında da para kazanırsınız. Kötü bir anlaşma değil.
İpuçları
Para biriktirmek için kumbara kullanın. 6 tane kumbaranız olsun: gereklilikler, eğlence, yardım, birikim, yatırım ve eğitim. Aylık gelirinizin belli bir bölümünü kumbaraya atın. Örneğin gereklilikler için %60, eğlence için %10, birikim için %10, yatırım için %10, eğitim ve yardım için %5 gibi. Günlük harcamalarınızı kumbaraya göre kategorilere ayırın. Günlük harcamalarınızın kaydını tutun. Bu kumbaralar gerçek veya online tasarruf hesabı olabilir.
Uyarılar
Bankalar sürekli arıyor ve size kredi kartı vermek istediklerini söylüyorlarsa asla kabul etmeyin. Bu durum ne kadar heyecan verici olsa da borçlarınızı arttıracaktır.
