Çoğumuz “Büyüyünce ne olacaksın?” sorusuna doktor, öğretmen, pilot gibi net yanıtlar verdik. Çünkü meslekler ve kariyer seçenekleri oldukça sabitti. Ancak dünyamız değişti ve değişmeye devam ediyor. Pilotların yerini dronelar ve insansız hava araçları almaya başladı.
Oxford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma gösteriyor ki, gelecek 25 yılda mesleklerin yarısı ortadan kalkacak. Bu da demek oluyor ki bundan sonra doğacak olanların çoğu henüz günümüzde bulunmayan mesleklere sahip olacak. Bunun yanı sıra mesleklerin yenilenme süresi eskiden 15-20 yılken yakın gelecekte 3-4 yıla düşecek. Yani kendisini kariyerinde uzman gören bir kişinin yetkinlikleri 3-4 yılda işlevsiz olacak ve bu kişi kendini yenileyemezse sistemin dışına itilmekten kurtulamayacak.
Siz de 20-25 yıldır aynı sektörde çalışıyor ve hayatınızda artık yeni şeyler denemek istiyorsanız yalnız değilsiniz.
Orta yaş olarak tanımlayabileceğimiz 40’lı ve 50’li yaşlarda kariyer değişikliği fikri yaygındır.
Peki ama bu dönemde kariyer değişikliği planlaması yaparken nelere dikkat etmek gerekir?
Orta yaş kariyer değişikliği genelde 35-50 yaşları arasındaki insanların mevcut kariyerlerini bırakıp başka bir alana yönelmeleri şeklinde gerçekleşir.
Örneğin….
- Uluslararası bir satış temsilcisi, seyahat vlogger’ı olmak isteyebilir.
- Maaşlı çalışan bir yazılımcı kendi şirketini kurmak isteyebilir.
- Bir lisede müdür olan bir öğretmen, kendi kolejini açmak isteyebilir.
- Bir şirketin bilişim direktörü, kendi startup’ını kurmak isteyebilir.
- 20 yıldır avukatlık yapan biri müteahhitlik yapmak isteyebilir.
Yukarıda bahsettiğimiz kariyer değişikliklerinde, kişilerin mevcut bilgi ve deneyimleri yeni kariyere direkt ya da dolaylı olarak transfer edilebilir. Esasında kariyer değişikliğinin de püf noktası budur.
Elbette 55 yaşında bile kariyer değişikliği yapılabilir. Bunun önünde hiçbir kısıtlama bulunmamaktadır. Fakat 40 yaşından sonra kariyer değişikliği yapma fikri, özellikle de ailevi durumlar nedeniyle pek kolay olmayabilir.
Kariyer Değişikliği Planı Nasıl Yapılmalı?
İnsanların kariyer değiştirmek için çeşitli sebepleri vardır. Lakin sebep ne olursa olsun, bu kolay ve hızlı bir süreç değildir.
Öncelikle değişiklik fikrinize sıkı sıkıya bağlanmalı ve gereken her şeyi yapma, öğrenme isteğine sahip olmalısınız. İster uzun zamandır bu değişimin hayalini kurun isterse de hayat sizi kariyer değişimi yapmaya zorlasın; hiç fark etmez. Önemli olan sürece sadık olmak, gerekçelerinizi derleyip toparlamak ve bu değişimin sonuçlarını önceden düşünmektir.
Diyelim ki 40 yaşındasınız ve 25 yaşından beri çalışıyorsunuz. Harika bir şey bu. En az 15 yıllık bir kariyeriniz var ve bu süre içinde pek çok deneyim ve yetenek kazanmış durumdasınız. Özellikle 20’li yaşlardaki insanlara göre 1-0 öndesiniz bu anlamda.
- Kişiliğiniz oturmuş durumda. Ne istediğiniz ve ne istemediğinizi biliyorsunuz.
- Her kesimden iyi bir çevreniz var.
- İnsanlarla daha iyi ve açık iletişim kurabiliyorsunuz.
- İş hayatında kapsamlı bir deneyime sahipsiniz.
Deneyim ve bilgilerinizin toplamı size yepyeni fırsatların kapısını aralar diğer bir ifadeyle.
1- Ne İstediğinize Karar Verin
Bu yaşta başınıza gelmesini isteyeceğiniz son şey, yeni kariyerinizden zamanla nefret etmenizdir. Bu kabustan kaçınmak için girmek istediğiniz sektörü ve üstlenmek istediğiniz rolü derinlemesine araştırmalısınız.
Sizin öncelikli hedefiniz, en çok sevdiğiniz ve en iyi olduğunuz ve maksimum sonuçları elde edebileceğiniz alanı belirlemektir. Bu konuda size yardımcı olarak şu soruları sormalısınız ( Kendinizle röportaj yapıyormuşcasına cevaplamanızı öneririz) :
- Doğal yeteneklerim neler?
- Bu yeteneklerimin hangisine karşı tutkuluyum? Hangi yetenek beni heyecanlandıyor ve yaşadığımı hissettiriyor?
- Ne tarz insan grubuna en çok yardım etmek isterim?
- Bu insanların hangi problemini çözmek isterim?
- Nasıl bir çözüm ve hizmet sağlayabilirim?
Bu soruları tüm samimiyetinizle ve kendiniz olarak cevapladığınızda hayalinizdeki kariyere doğru adım adım yaklaştığınızı hissedeceksiniz.
Mutlaka okuyun: 10 Dakikada Hayat Amacınızı Bulun!
2- Öğrenmeniz Gereken Becerileri Belirleyin
Yeni kariyerinizi belirledikten sonra uzmanlaşmak ihtiyacı duyduğunuz ve eğitim almak istediğiniz alanları belirlemelisiniz.
Kendinize karşı dürüst olun ve şu anki becerileriniz hayalinizdeki kariyere ulaşmanızda ne kadar yeterli? İyi haber şu ki, yeni bir şeyler öğrenmenin ve kendini eğitmenin yaşı yok. 95 yaşında profesyonel bir futbolcu olmak istemediğiniz sürece tabii.
Mutlaka okuyun: Hayat Boyu Öğrenmeyi Benimseyerek Başarılı Olmak
3- Finansal Durumunuzu Göz Önüne Alın
40’lı, 50’li yaşlarda olmak finansal olarak bir miktar iyi olduğunuz anlamına gelebilir. Belki eviniz size ait, belki yaptığınız bir yatırım var, belki bankada birikmiş paranız var.
Ne olursa olsun, finansal güvencenizi nesnel bir biçimde değerlendirmeniz geek.
- Mevcut finansal durumunuzla yeni bir kariyeri ne kadar süre götürebilirsiniz? Birkaç yıl size yetecek paranız var mı?
- Yeni iş kurmak istiyorsanız sermayeniz var mı? Size yatırım yapacak birilerini bulabilir misiniz?
- Kariyer değişikliği yaptığınızda mevcut hayat tarzını sürdürebilecek misiniz? Ya da sorumlu olduğunuz kişilere bunun yansıması olacak mı? Çocuğunuzu kolejden alıp devlet okuluna vermek zorunda kalacak mısınız? Aileniz bu fikre ne diyor?
Özetle mevcut maddi durumunuzu detaylı bir biçimde analiz etmeli, finansal durumunuzu baz alarak geleceğe yönelik adımlar atmalısınız.
Eğer çocuğunuz yoksa finansal anlamda daha az sorumluluğunuz var demektir. Fakat çocuğunuz varsa ve hele de birden fazlaysa kariyer değişikliği kararını çok iyi düşünmeniz gerekir.
- Kredi geri ödemesi
- Araba masrafları
- Çocukların okul ve evlilik masrafları
- Ve daha pek çok kalem finansal unsur söz konusudur. Bunlara dikkat etmenizi tavsiye ederiz.
Çocuklarınız ya da bakmakla yükümlü olduğunuz aile bireyleri, kariyer değişikliğinizden olumsuz etkilenmemelidir. Genelde kariyer değiştirmek isteyen kişilerin elini kolunu bağlayan konu budur fakat bu sorumluluğu özellikle eşinizle paylaşmanız sizi rahatlayabilir. Tüm yükü kendiniz taşımak zorunda değilsiniz.
20-25 yıllık bir kariyere sahip olmak size pek çok yetenek ve deneyim kazandırır. Kariyer değişikliğinde sizi gençlere göre avantajlı kılan da budur. Evet, gençlerin hata yapma lüksü daha çoktur ancak sizin de deneyim avantajnız var. Mevcut bilgi, beceri ve deneyimlerinizi yeni kariyerinize aktararak bu değişimi daha sorunsuz yaşayabilirsiniz.
- Analitik düşünme becerisi
- Yazılı ve sözlü iletişim
- İnsanlar arası iletişim
- Liderlik
- Aktif dinleme
- Takım çalışması
- Yönetim
- Kriz yönetimi
- Bütçe hazırlama
- Pazarlık
- Bu ve benzeri konularda avantajlı ve deneyimli olmanız kariyer değişikliğinde size fayda sağlar.
Bu aşamada 6 aşamalı DAPPER modelini kariyer değişikliğine uyarlamak mümkün gözükmektedir.
DAPPER modeli: Denial (inkar), Acceptance (kabulleniş), Planning (planlama), Preparation (hazırlık), Execution (uygulama) ve Realignment (düzene koyma) kavramlarını ifade eder.
İnkar: Kariyer değişimi konusunda “Çok da gerekli değil gibi sanki ya.” şeklinde düşündüğünüz aşamadır. Kariyer değişimi fikrini kafanızdan atmaya çalışırsınız ancak içten içe buna ihtiyacınız olduğunu bilirsiniz.
Kabulleniş: Değişimin şart olduğuna ikna olursunuz. “Bu şekilde yaşanmaz” diye düşünmeye başlarsınız ve hayatınızda bir yeniliğin gerekli olduğunu düşünürsünüz.
Planlama: Kendinizi, hayatta yapmak istediklerinizi gözden geçirirsiniz ve sizi mutlu edecek şeylere yönelmeye karar verirsiniz.
Hazırlık: Amacınızı ve ne yöne gitmeniz gerektiğini anlarsınız ve değişime hazırlanırsnız. Mevcut bilgi ve deneyimlerinizi kariyer değişimi için gözden geçirirsiniz.
Uygulama: Planınızı icraate dökmeye hazırsınızdır, iş arama veya iş kurma süreci resmen başlar. Yeni iş fırsatları için çevrenize haber verirsiniz, yeni ortamlara girersiniz.
Yeniden düzenleme: Kariyer değiştirip başka bir işe girersiniz ya da kendi işinizi kurarsınız. Eski işinizden yeni işinize geçiş sürecini yaşarsınız.
Sonuç
Bu konu hakkında sayfalarca yazmak mümkün. Lakin önemli olan tek şey böyle bir yeniliği ne derecede istediğiniz ve bu konuda ne denli hazırlıklı olduğunuzdur.
Evet, belli bir yaştan sonra yeni denizlere yelken açmak zor ve göz korkutucudur. Ancak şunu unutmayın: Bir şeyi ne kadar çok isterseniz bu uğurda o kadar çok emek sarf eder, o kadar sabırlı olursunuz. Kariyer değiştirmek için asla çok geç değildir, yeni bir işe girmek için asla yaşlı değilsinizdir. Önemli olan bunu ne kadar istediğinizdir!
