Organik tarım yapmak, kimyasal madde kullanmasızın ürün yetiştirmekten çok daha kapsamlı bir mesele. Yetiştirilen ekinler ve besi hayvanları ile ilgili belli değişikler yapmayı gerektirir. Örneğin, zararlı organizma ve otların denetimi ve gıda yönetimi teknikleri bunların başında gelir. Ayrıca uyulması gereken kurallar arasında, sıhhi tesisat, stres yönetimi, optimal yoğunluk, gen iyileştirme, toprak koruyucu bitkiler ve ekim nöbeti sırasında alınan koruyucu önlemler de bulunur. Bunlar bitki ve hayvan sürülerinin sağlığını korumak için çok önemli konulardır çünkü organik üretimde zararlı böcek ve hastalık denetimi amacıyla kimyasal maddeler kullanılamaz. Organik çiftlik sahipleri suni böcek ilacı, suni gübre ve antibiyotik kullanmazlar.
Organik tarım ve hayvancılığa geçerken iyi düşünün. Eğer geçiş süreciniz çok hızlı olursa parasal sıkıntılar yaşayabilirsiniz. Dönüşümün ilk yıllarında ürünlerden alınan verim düşecek ve satacağınız ürünler tam organik olana kadar kar payınız azalacaktır. Zaman içinde iyi bir yönetim ile kar düzeyi artar. Organik tarımdan elde edilen kazanç, pazar değerlerine göre kısmen değişir.
Değişime başlamadan önce geçerli sebeplerinizi ve hedeflerinizi değerlendirin. Organik üretime geçmek, malınıza mülkünüze ve bu işe yaklaşımınıza da bağlı olarak birkaç yıl sürer. Geçiş süreci boyunca organik sertifika alabilmenin şartları da göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir.
Organik Çiftlik Nasıl Kurulur?
Arazi satın almak veya kiralamak
Organik çiftlik kurmak uzun vadeli bir iştir ve sonradan konum değiştirmek de öyle kolay olmaz. Karar vermeden önce şu sorularla ilgili iyice düşünün. Mülk üzerindeki mali yükümlülükleriniz neler? Mülkiyet durumunuz denir? Kaç dönüm üzerinde kontrol hakkınız var? Eğer arazinin sahibi siz değilseniz uzun dönem kiralama şartlarınız nasıl?
Bir organik çiftliğin ayakta kalabilmesi, üreticinin tutarlı miktarda üretim yapabilecek kadar mal varlığının olmasına bağlıdır. Ufak çiflikler tahıl ve soya gibi tarla ekinleri için uygun olmayabilir çünkü kullanılan teçhizat ve pazarı açısından karlılık sağlayabilecek ölçek ekonomisine sahip değildir. Hayvancılık yapanların mera olarak kullanabilecekleri verimli arazilerinin olması gerekir. Organik üretime geçiş süreci boyunca finansal istikrarın olması, arazi sahibini ve diğer çiftlik mülklerini, beklenmeyen harcamaların yarattığı riskten korur.
Çiftliğinizdeki toprağın yapısal özellikleri ve sınırlamaları
Toprak türü (kumlu, verimli ve killi ), sertliği, eğimi, drenaj, toprak verimliliği gibi özelliklerin hepsi o arazide yetiştirilebilecek bitki türleri üzerinde belirleyici olur. Bazı sebze türleri kumlu araziye veya yoğun organik maddeli toprak türüne uyum sağlarken ağır killi araziye uyum sağlayamaz.
Bazı kumlu toprak türleri yazın kuraklığa yatkın olur ve bazı tarla ekinleri için elverişli ortam sağlayamaz. Yüzeye yakın kayalıklar ve taşlı araziler toprağı sürerken ve ekim yaparken zorluk çıkarabilir. Taşlık tarlalar birçok ekin türü için uygun değildir ama mera olarak kullanılabilir. Yüzde ikiden fazla eğim ( 100 metrede 2 metre dikey eğim) toprağı erozyona eğilimli hale getirir ve mutlaka koruma stratejileri oluşturmak gerekir. Yüzde altıdan fazla eğim ise o arazide kaliteli mahsul üretimini çok zorlaştırır. Arazi dahilindeki değişkenlikleri de hesaba katın. Bazı durumlarda tarlanın büyük bölümü belli tür ekinler için uygun olayabilir ama daha düzlük olan bazı ufak bölümleri yüksek değerli ekin yetiştirmek üzere kullanılabilir.
Toprağı iyileştirme stratejileri
- Toprak drenajı kötüyse, yeraltı drenajı döşeyin. Bu sistem için hektar başına 1250 dolar ile 2500 dolar arası (metrekaresi 500-1000 dolar arası) bir masraf çıkar. Bu sistemi kurmak için süzülen suyun çıkış yollarının mevcut olması gerekir.
- Toprağın pH seviyesini, tarım kireci kullanarak dengeleyin.
- Kırma çalışmaları yaparak düşük organik maddeli toprakları ıslah edin. Bu strateji on yıl bile sürebilecek bir devam eden bir uygulamadır. Toprağın organik madde seviyeleri bir yılda ancak yüzde 0.1-0.2 oranında arttırılabilir.
- Baklagil ekerek nitrojeni dengeleyin.
- Diğer mineralleri de kırma çalışmaları yaparak düzenleyin. Ama fosfor ve potasyom gibi minerallerin seviyesinin çok düşük olması birçok zorluk yaratabilir.
- Uygun hayvan gübreleri kullanılarak mineral seviyeleri kolayca yükseltilebilir. Bunun için çiftliklerde atıkların gübreye dönüştürülmesini sağlayacak gübre yönetimi oluşturulur.
Organik çiftlik kurarken toprak florası ve faunasının niteliğini geliştirecek sağlıklı çiftçilik uygulamaları yapmak çok önemlidir. Her yıl değişik ekin ekerken (ekim nöbeti) nitrojeni arttırmak için otlak ekinleri, geniş yapraklılar ve özellikle baklagiller tercih edilmelidir. Ekin sırasını planlarken ilk mahsülün gereksinimleri ve arta kalan çökeltilerinin, bir sonraki ekini nasıl etkileyeceğini de düşünün. Ekin nöbetinin planlarken, mineral yönetimi ve haşere ile mücadele gibi meseleleri de hesaba katın. Toprak erozyonunu azaltmak için koruyucu bitkiler kullanın. Koruyucu bitkiler toprağın organik maddelerini çoğaltır ve topraktaki bakteri, mantar, solucan çeşitliliğini sağlayarak toprak florası ile faunasını düzenleyerek zengin bir toprak yapısı oluşturmaya da yarar
Kuruluş değişiklikleri için ayrılan parasal kaynak
Şirket açmak ve işi büyütmek için yeterli sermayeye sahip olmak çok önemlidir. Arazi ve donanımlar için, ambalaj ve depolama için, özellikle gelişmekte olan veya büyümüş bitki ve hayvancılık tesisleri için para gerekir. Varolan mal varlıkları kredilere teminat olabilir. Küçük işletmelerde saha çalışmaları için operatör ve donanım kiralamak çok daha ekonomik olur. Komşularla alışveriş ve takas yapmak da oldukça verimlidir.
Mahsül veriminin çok azaldığı, organik üretime geçiş döneminde bütçenizi dikkatlice idare edin. Bu dönemde ürün kalitesi de düşebilir. Özellikle taze sebze ve meyvelerin standardı bozulup piyasaya sürülemeyecek olanlarının miktarı artar. Bu düşük kalitedeki ürünlerin bazıları işlenmiş gıdaların üretiminde kullanılarak değerlendirilebilir ama bu pazara satabilmek üzere geliştirilmiş olması gerekebilir. Mahsul verimindeki düşüş, gelirin de azalmasıyla birleşince brüt gelir yüzde elli oranında düşüş gösterebilir.
Organik üretime geçerken aşamalı bir yol izleyin. Çiftliğin bir bölümünü organik tarıma dönüştürürken, bazı alanları da organik olmayan eski haliyle bırakın. Bu sistem, sertifika alırken ve kayıt tutarken bazı güçlükler çıkarabiliyor ama geçiş sürecinde çiftliğin ayakta durabilmesi için de ekonomik olarak en mantıklı çare.
Bilgi ve tecrübe
Bitki ve hayvan yetiştirmede işin sırrı bilgi ve tecrübede gizlidir. Özellikle piyasa geliştirmede pazarlama becerisi gerekir. Çiftçiler, yaşanan sıkıntıları atlatabilmek için yetiştirdiği mahsül ve hayvan cinsleriyle ilgili çok geniş bir bilgiye sahip olmalıdır. Üretimde herhangi bir problemle karşılaştığında sorunu çözmek için gereken bilgiyi nereden edineceğini de bilmelidir.
Organik üretime geçiş, zihniyet ve tavır değişikliğini de gerektirir. Çıkabilecek sorunları önceden tahmin edip ona göre önlemler almak size hem nakit hem de vakit kazandırır. Çok çeşitli bitki ve hayvan türleri ile ilgili araştırmalar yaparak organik üretime geçtiğinizde her türün kendi ihtiyaçlarını belirlemiş olun. Kitap okuyarak, internette araştırma yaparak, benzer işi yapanlarla iletişim kurarar bilgi dağarcığınızı genişletebilirsiniz. Böceklerle kimyasal madde kullanmadan nasıl başa çıkabileceğinizi öğrenmek ve minerallerin yönetimi oldukça farklı bir anlayış ile mümkün.
Gerektiğinde sorunlara doğru yaklaşımla müdahale etmek ve ne yapacağını bilmek ancak tecrübeyle yerleşir. Hastalıkları teşhis etmek, böcek ve yabani ot sorunlarını erken tanımlamak sağlam bir bilgi birikimi ile çok dikkatli gözlem sayesinde mümkündür. Başarılı bir hayvancılık işletmesinin temeli hastalıkları önlemek olduğuna göre, hayvan yetiştiriciliğinde uzmanlaşmak gereklidir. Yeni bitkiler veya yeni hayvan türleri yetiştirmek yeni teknikler kullanmayı gerektirir. Belli bir grup ekin üzerinde tecrübe edinmenin diğerlerine de faydası olur ama yine de her ekin türünün kendine has sorunları vardır. Çiftlikte kullanılan teknik donanımdan en fazla verimi alabilmek ve gerektiğinde düzeltmek, zamanla ve tecrübeyle kazanılan bir beceridir. Ayrıca daha tecrübeli çiftçiler ve makine bayiileri ile tamircilerden de bilgiler edinilir.
Organik üretime geçerken yaşanabilecek en büyük zorluk ürünlere pazar bulabilmektir. Organik ürünlerin piyasası henüz fazla büyümediğinden dolayı, geleneksel ürünlere nazaran satışı için çok daha fazla çaba harcamak gerekiyor. Pazarlama ajanslarının da desteği daha azdır. Özellikle hiçbir pazarlama tecrübesi olmayan yetiştiriciler için pazarda varolabilmenin yollarını öğrenmek çok daha zordur. Taze ürünlerin, hayvan ve et, süt, yumurta gibi hayvansal ürünlerin satışına birçok düzenleme getirilmiştir. Pazarın yapısını ve düzenlemeleri iyice araştırarak anlamak çok önemlidir.
Başarılı bir pazarlama için pazar araştırması yapmak gerekir. Piyasanın tepkilerini değerlendirebilmek gerekir. Pazarda tutunmuş olan ürünleri yerinden etmek kolay olmaz, bunu aklınızda tutun. Aşağıdaki adımlara geçmeden önce mutlaka pazar araştırması yürütün.
- Yeni bir iş kurmadan önce
- İşi büyütmeden önce veya daha büyük başka bir yere taşınmadan önce
- Yeni bir ürün veya hizmet sunmadan önce
- Satış planlarınız üzerinde değişiklik yapmadan önce
- İşi yürütürken veya bir ürüne neden talep olmadığını araştırırken.
Kendi kendinize bir değerlendirme yapın. Aşağıdaki temel soruları kendinize sorun.
- Sizin ürünlerinizi veya hizmetlerinizi kim, neden alıyor?
- Piyasadaki rakipleriniz kimler ve ürünlerinize rakip olan hangi ürünler var?
- Müşterinin sizden menfaati nedir?
- Müşteriler ürünler için ne kadar para ödeyebilir?
- Müşteriler neyi sever?
- Müşterilerin ihtiyacı olan ürün miktarı nedir?
- Nasıl pazar payı alırsınız?
Zaman yönetimi ve ayrılan zaman
Çiftlikteki işler ve çiflik yönetimi için gereken zaman ile personel imkanlarını inceleyin. Her mahsül ve besi hayvanının üretim ve pazar döngüsü için gereken zaman farklıdır. Besi hayvanlarının ve bitkilerin türünü seçerken çiflikte birbirini tamamlayıcı olacak şekilde bir düzene sokabilirsiniz. Eğer aynı iş günü veya aynı hafta içinde çok fazla yapılacak iş koyarsanız, bunlardan bazılarına zaman kalmayacak ve ertelenecektir. Hava şartları da hesaba katılmalıdır. Sert havalar ve yağmur gibi faktörler bazı işlerin yapılmasına engel olur ve daha fazla gecikme sebebiyle kaliteden veya verimden ödün verilirse gelirler de düşer.
Çiflik dışında yapılan tam veya yarı zamanlı işler de zaman ve enerji çalar. Daha az zaman alan ve çiftlik haricindeki özel yaşamınızla da uyum içinde olan bitki ve besi hayvanı türleri seçin. Ortaklarınız ve çalıştırdığınız işçileri belirlerken programlı olabilme ve yönetim becerilerine sahip olmalarına dikkat edin.
Ekipman ve binalar
Yetiştireceğiniz mahsül ve besi hayvanları için elinizde olan donanım ve binaların durumunu değerlendirin. Yapılması gereken onarımları, satın alınması gereken şeyleri belirleyin.
Kendi becerilerinizi belirleyin; genelde çiftçilerin on parmağında on marifet olur. Ufak tamiratları, makinelere gereken bazı düzeltmeleri anında yapabilmek başarının anahtarıdır. Yeni alınan malzemeleri tanımak ve öğrenmek için zaman harcayın. Sürekli yapılan bakımlar çiftlik makineleri ve aletlerinin performansını korumada çok önemlidir.
İşletme planlaması
Organik üretim, çok az çiflik tecrübesi olanlara veya hiç tecrübesi olmayan insanlara zor gelir. Organik girişimlerin başarısını garantilemek için birçok faktör dikkate alınmalıdır. Sağlam bir iş planı gereklidir. İş planı sizin kim olduğunuzu, hedefinizi, nasıl ve ne üreteceğinizi, öngörülen başlangıç tarihinizi, varolan risklerin üstesinden nasıl geleceğinizi ve öngörülen kazanımlarınızı açıklayan yazılı bir belgedir.
Bir iş planının temel unsurları:
İdari özet ve ş tanımı – Geliştirmek ve satmak istediğiniz ürün veya hizmetin açıklaması
Pazarlama planı – Piyasa araştırması yapılarak pazar tanımlanır. Rekabet üstünlüğü, fiyat ve pazar payındaki konumlandırmasını gösterir.
İşletme ve hareket/üretim planı– Kuruluşu, günlük üretim ve sevkiyatları kimin idare edeceğini açıklar.
İnsan kaynakları planı – İşe alım yapılması gereken pozisyonları, eğitimleri ve çalışma standartlarını açıklar.
Mali plan – Harcamalar, fiyatlandırma, gelirler ve öngörülen detayları durumu kapsar
Risk yönetimi stratejisi – Yukarda özetlenen her unsur için, eğer işler yolunda gitmezse nasıl aksiyon alınacağını açıklar. Karşılaşılabilecek risklere bazı örnekler şunlardır:
- Bir ürün ya da hizmet piyasada çok az müşteri bulabilir. Satışı çok az olabilir.
- Giderler öngörülen miktardan çok daha fazla olabilir
- Çok önemli bir görevi olan personel işten ayrılabilir
- Bir rakibiniz sizi sollayıp geçebilir
- İdari bazı gereksinimler yerine getirilmeyebilir.
- Düzenlemeler tamamlanana kadar ürünleri geri çağırmak veya üretimi durdurmak zorunda kalabilirsiniz.
