Zam istemeyi mi düşünüyorsunuz?
Cevabınız evetse kendinizi bir hayli gergin hissediyor olabilirsiniz. Çünkü para hakkında konuşmak bizim kültürümüz için bir tabudur. Sonuç olarak çoğumuz maaş pazarlığı söz konusu olduğunda kendimizi huzursuz hissederiz. Araştırmalar, maaş pazarlığı yapamamanın en yaygın nedenlerinden birinin daha fazla para isteme konusunda duyulan rahatsızlık hissi olduğunu göstermektedir.
Peki, bu tedirginliği nasıl aşarız?
Zam İstemeye Hazırlanın.
Bu gerginliğin üstesinden gelmek için yapacağınız ilk iş kendinizi zam isteme sürecine hazırlamaktır. İsteğinizi karşınızdaki kişiye de duyurabilmek istiyorsanız, ne zaman ve ne şekilde zam talep edeceğinizi iyi öğrenin. Ardından, mümkün olan en iyi sonucu elde etmenize yardımcı olacak bir strateji geliştirin. Elbette ki bu durum her daim “evet” cevabı alacağınız veya patronunuzun size tam da istediğiniz miktarda bir zam verebileceği anlamına gelmez. Ancak, teklifinizi yapmadan önce uygun şekilde hazırlanmanız başarma şansınızı büyük ölçüde artıracaktır.
Peki, zam isteme sürecinde nasıl bir tavır takınmalı, zam isterken ne tarz davranışlardan kaçınmalıyız?
Gelin hep birlikte bakalım.
Zam Nasıl İstenir ve Alınır?
1- Kazandığınız büyük bir başarının hemen ardından zam isteyin.
Az önce bir anlaşma mı kapattınız, yoksa büyük bir satışa mı imza attınız? Tebrikler, maaş zammı istemek için en doğru zamanı buldunuz. Başarınızın gücünden yararlanın. Maaş artışı talep etmenin en ideal anı budur.
2- Bir gündem oluşturun ve prova yapın.
Öncesinde hazırlık yapmadan maaş zammı istemeye kalkışmayın. Bu maaş artışını neden hak ettiğinize dair somut nedenlerden oluşan bir liste hazırlayın, beyin fırtınası yapın, bunları kağıda dökün ve kendinden emin bir tavırla konuşabilmek ve ikna edici olabilmek için prova yapın. Başarılarınızı listelemenin yanı sıra, iş yerindeki sorumluluklarınıza ilişkin son gelişmelerden, üstlendiğiniz ek görevlerden, kabul ettiğiniz yeni stratejilerden, öncülük ettiğiniz projelerden ve bölümünüzün başarısını daha da artırmak için yaptığınız planlardan bahsedebilirsiniz.
Patronunuz için de bir kopya hazırlamayı düşünebilirsiniz, böylece yazdıklarınızı gözden geçirebilir ve gerektiğinde konuyu diğer yöneticilerle de paylaşmalarına olanak tanıyabilirsiniz.
3- Uygun bir zaman diliminde zam isteyin.
Şirketinizce uygulanan çalışan değerlendirme politikalarına aşina olun. Şirketiniz her üç ayda bir performans değerlendirmeleri yapıyor mu? Ya da her altı ayda bir? Yoksa her yıl mı? İş arkadaşlarınızla ayrı ayrı konuşun ya da zam için en uygun zamanı belirlemek adına insan kaynakları departmanınıza danışın. Talebinizi mümkün olduğunca şirketin finans politikası ile doğru orantılı hale getirmeye de çalışmalısınız.
Yeni fonların ne zaman geleceğini, yeni mali yılın başlangıcını veya işvereninizin maaş artışını kolayca karşılayabileceği en uygun zamanın ne olduğunu araştırmayı deneyin.
4-Duruma uygun bir şekilde giyinin.
Ofis içi kıyafet seçimine dair sıkı kurallarınız olmasa dahi maaş zammı için görüşmeden önce duruma uygun, resmi bir kıyafet giymeye çalışmalısınız. Kravat takmak, bluzunuzu ütülemek veya topuklu ayakkabılarınızı dolaptan çıkarmak için birkaç dakikanızı ayırın. Çok fazla uğraşmış gibi görünmek istemeseniz de kendinize az da olsa çeki düzen vermeniz ve profesyonel görünmeniz size zarar vermez, aksine durumunuzu açıklarken kendinizden emin bir tavır takınmanıza yardımcı olur.
Mutlaka okuyun: Giydiklerimiz Kariyerimizi Nasıl Etkiliyor?
5- Perde arkasındaki seçeneklere odaklanın.
Hiç kimse zam talebinin ardından “hayır” cevabı almak istemez, ancak reddedilmek size başka bir teklifte bulunma fırsatı da sunabilir. Düşünsenize. Haftada bir gün evden çalışma hakkında da bilgi almak istemez miydiniz? İş için kullanacağınız yeni bir cep telefonuna veya dizüstü bilgisayara mı ihtiyacınız var? Katılmak istediğiniz bir konferans ya da endüstri etkinliği mi mevcut? Konuşmanın tam zamanı olabilir. Çünkü patronunuz büyük bir talebe hayır dedikten sonra çok daha küçük bir talebe “evet” diyebilir.
Mutlaka okuyun: İnsanları Nasıl İkna Edebiliriz?
6- Mümkünse e-posta aracılığı ile zam istemeyin.
Bir toplantıyı e-posta yoluyla planlamak kabul edilebilir olsa da zam alma isteğinizi e-posta üzerinden değil de şahsen iletmeniz çok daha uygun bir tavır olacaktır. Bu ciddi olduğunuzu göstermenin en iyi yoludur, ayrıca patronunuzun zam talebinize vereceği tepkiyi ölçmenizi de sağlar.
Patronunuza maaşınızla ilgili bir konuyu tartışmak için ne zaman müsait olduğunu sorun. Hatta kendilerine bir öğle yemeği toplantısı için müsait olup olmadıklarını dahi sorabilirsiniz; çünkü böylesi bir ortam zam konusunu konuşabileceğiniz en konforlu ortamlardan biridir.
Ancak hiçbir şekilde kişisel bir görüşme yapmanız mümkün değilse e-posta yoluyla zam talep edebilir veya patronunuzun incelemesi için örnek bir maaş artırma mektubundan yararlanabilirsiniz.
7-Stresli anlarda zam talep etmekten kaçının.
Patronunuzla zam yapma olasılığı konusunda konuşmak istediğinizde sağduyunuzu kullanın. Kendisi o gün bir hayli stresliyse veya yoğun çalışıyorsa bu konuyu gündeme getirmek için en uygun zaman muhtemelen içinde bulunduğunuz o an değildir. Yapabilirseniz, bekleyin ve daha sakin bir zamanda veya en azından patronunuzun iyi durumda olduğundan emin olduğunuzda zam talebinizi bildirin.
8-İşinizi kaybetmek istemiyorsanız, ültimatom vermekten kaçının.
Konuyu nasıl ele aldığınıza dikkat edin. Fazlasıyla talepkar bir çalışan olarak algılanmak istemezsiniz. Öyle değil mi? Tabii zam talebiniz konusunda kendinizden emin ve iddialı bir tavır takınmanız da önemlidir, ancak söylemlerinizin ve ses tonunuzun farkında olmalı, her daim sabırlı, profesyonel ve anlayışlı davranmaya odaklanmalısınız.
Nasıl pazarlık yaptığınıza da dikkat edin. “Hayır” cevabı alsanız da patronunuzla aranızı iyi tutmaya bakın, çünkü “Ya maaşımı artırırsınız, ya da….!” Benzeri bir söylemde bulunmakla işinizi tehlikeye atar ve fazla talepkar bir çalışan olmanın ötesine geçemezsiniz.
9- İş arkadaşlarınıza ödenen maaş miktarını zam isteme nedeni olarak sunmayın.
Tartışmalarınıza ofis dedikodularını da karıştırmaktan kaçının. Birinin sizden daha fazla para kazandığını bilseniz ve onunla eşit veya daha yüksek bir maaşı hak ettiğinizi düşünüyor olsanız bile bu konudan asla ama asla bahsetmeyin. Bu hiç de profesyonel bir yaklaşım değildir, hele bir de duyduklarınızın doğru olup olmadığına dair bir fikriniz dahi yoksa tümden yanlış olacaktır. Başkalarının ne kadar para kazandığını vurgulamak yerine kendi kişisel deneyiminize ve başarılarınıza odaklanıp kendi değerleriniz üzerinden maaş artışı talebinde bulunmalısınız.
Mutlaka okuyun: İş Hayatında Kıskançlık: Nedenleri ve Baş Etme Yolları
10-Gereksiz bilgi paylaşımlarından kaçının.
Maaş artışı talebinizi bu artışa neden ihtiyaç duyduğunuzdan ziyade maaş artışını hak ettiğinizi gösteren nedenlere odaklanacak şekilde oluşturmalısınız. Maaş zammı hakkında konuşurken dillendirmemenin çok daha iyi olacağı bazı şeyler vardır. Patronunuzla istisnai bir ilişki içinde olmadığınız sürece kişisel nedenlerinizden bahsetmekten kaçınmanız en doğru tavır olacaktır. – örneğin eşim işini kaybetti, üniversitede çocuk okutuyorum veya tüm yatırımlarımı kaybettim, beş parasızım demek yerine zammı hak ettiğinizi gösteren başarılı adımlarınıza vurgu yapmalısınız.
Zam Talebinizi Yaptınız. Peki, Ya Sonra?
Talebinizin cevabını hemen almak isteseniz dahi bekleyin. Çok küçük bir şirkette çalışmadığınız sürece patronunuz çok istese dahi size maaş zammı yapma yetkisine tek başına sahip olmayabilir. Konunun muhtemelen insan kaynakları ve / veya diğer şirket yöneticileri ile de tartışılması gerekecektir.
İsteğiniz reddedilirse kendinizi kötü hissetmeyin. Sizin bu zammı hak edip etmediğiniz gerçeğinden bağımsız olarak şirket bütçesinde ücret artışları için yeterli miktarda para olmayabilir.
Çoğu şirket, maaşları ve maaş artışlarını belirleyen resmi şirket politikalarına sahiptir, bu nedenle bir şirketin sizin için-söz konusu politikalar çerçevesinde- hak kazandığınızdan daha fazla oranda bir zam yapma esnekliği olmayabilir.
Son söz olarak şu dört adıma dikkat etmenizi önererek yazımızı sonlandıralım.
1-ZAM İSTEMEK İÇİN EN DOĞRU ZAMANI SEÇİN.
Maaş pazarlığını şirketin mali takvimine uyumlu bir şekilde zamanlamayı deneyin. Patronunuzun zam yapması için bütçenin en uygun olduğu zaman dilimini belirleyin.
2-BÜYÜK BİR BAŞARININ ARDINDAN ZAM İSTEYİN.
Kısa bir süre önce büyük bir satış hedefini mi aştınız veya şirket için önemi büyük bir işe imzanızı mı attınız? Cevabınız evetse zam istemek için en doğru anı yakaladınız demektir.
3-ÜLTİMATOM VERMEYİN.
Yöneticinizi işten ayrılmakla tehdit ediyorsanız, akabinde yaşayacağınız zor günler için kendinizi şimdiden hazırlayın.
4-KİŞİSEL BİLGİLER VERMEKTEN KAÇININ.
Patronların neden daha fazla paraya ihtiyaç duyduğunuzu bilmesine gerek yoktur. Sadece bu parayı neden hak ettiğinizi bilmeleri gerekir.
