Sebze meyve yetiştirmek dışında yaratıcı “küçük ölçekli tarım” yapmak istiyorsanız doğru yerdesiniz…
Bu yazımızda size gerçekten para kazanabileceğiniz, büyük yatırımlar ya da büyük araziler gerektirmeyen küçük ölçekli tarım fikirleri sunacağız…
Söz konusu yöntemleri hobil olarak uygulayabileceğiniz gibi ticari amaçlı da düşünebilirsiniz.
Hadi yazımıza başlayalım.
Küçük Ölçekli Tarım Türleri
1. Mantar Yetiştiriciliği
Mantar son yıllarda hem lüks hem de halk tüketimi bakımından popüler hale gelen bir besin… Mantar yetiştiriciliğine olan ilgi de giderek artıyor.
Dikey tarım yöntemleriyle küçük alanlardan maksimum verim alarak mantar yetiştirmeyi düşünebilirsiniz. Yani 30 metrekarelik bir alandan aylık geçiminizi temin edebilirsiniz!
Çeşitli mantar türleri olsa bile mantar çabuk olgunlaşır. Bu da yıl boyu mantar hasatı yapmayı mümkün kılar. Yani buğday yılda sadece bir kez hasat edilirken mantar yetiştirerek 12 ay boyunca ürün alabilirsiniz. Ancak mantar yetiştirmenin tahıl yetiştiriciliğine göre daha çok zaman ve emek gerektirdiğini de bilmelisiniz.
2. Mikro Yeşillikler
Mikro yeşillikler bitkilerin filizlenme aşamasında hasadıyla elde edilen adı üstünde “mikro” bitkilerdir. Birkaç hafta içinde filizlenen mikro yeşillikler tat ve besleyicilik bakımından gayet yeterlidir.
Mantar yetiştiriciliği gibi mikro yeşillik yetiştiriciliği için de küçük bir alan yeterlidir. Evinizin balkonunda mikro yeşillik yetiştirmeye başlayabilirsiniz ve bu işte deneyim kazandıkça daha büyük bir alana geçmeyi düşünebilirsiniz.
Lüks restoranlarda yemeği süslemek ve yemeğe ekstra bir lezzet katmak için mikro yeşillikler bolca kullanılır.
Ayrıca kış aylarında evinizin içinde bile mikro yeşillik üretmeye devam edebilirsiniz.
3. Permakültür
Permakültür, sürdürülebilirliği esas alan bir tarım türüdür. Toprağın ilaçlarla zehirlenmesini, hormonla sebze-meyve yetiştirmeyi reddeder. Doğal ve doğaya zarar vermeye süreçler kullanılır. Böylece kendi kendine yeten sistemler inşa edilir.
Permakültürün 3 temeli vardır:
- Doğaya saygı… Doğaya zarar verildiğinde doğa bize cevap veremez hale gelir.
- İnsanlara saygı…
- Tüm insanların yeterince besine erişim sağlayabilmesi.
4. Orman Tarımı
“Food forest” olarak bilinen bu yöntem, orman içinde tarım yapmayı işaret eder.
Sebze, meyve, yemiş gibi çeşitli besinlerin orman içinde yetiştirilmesi anlamına gelir. Orman bahçeciliği, bundan binlerce yıl önce yapılan tarım yöntemine çok benzemektedir. Ağaçların sağladığı faydaları tarım için kullanmak esastır.
Orman tarımının daha verimli, daha sürdürülebilir olduğu; mevcut orman alanlarının (ağaçlara zarar vermemek kaydıyla) daha iyi kullanıldığı düşünülmektedir.
Olgun ağaçların sağladığı koruyucu tabaka ile meyve-yemiş yetiştirmek daha kolaydır. Ormanın tabanındaki otsu zemin sebze ve şifalı ot yetiştirmeye uygundur. Ağaçları gövdeleri de üzüm gibi sarmaşık türü bitkiler yetiştirmek için idealdir.
5. Akuaponik
Akuaponik, farklı tarım tekniklerinin harmanlanması anlamına gelir. Balıkçılık ve tarımın bir karışımıdır aslında akuaponik.
Balık dışkıları, bitkilere gübre olarak kullanılır. Temel mantık budur. Farklı tarım tekniklerinde olduğu gibi akuaponik de çeşitli ölçeklerde olabilir.
Akuaponik binlerce yıllık bir tarım yöntemidir. Özellikle Çin’deki pirinç tarlalarında sazan ve yılan balığı kullanılır idi.
Akuaponikteki temel aşamalar şu şekildedir:
- Büyük bir tanka balıklar konur.
- Balıkların atıkları, biyofiltrelerle gübreye dönüştürülür ve bitkilere verilir.
- Mevcut su sürekli tüm sistem içinde devr-i daim yapar.
6. Hidroponik
Hidroponik ise balıksız bir akuaponik yöntemidir. Yani balıkların dışkısı gübre olarak kullanılmaz. Bunun yerine suya kimyasal gübre ilave edilir.
Topraksız bir tarım türü olan hidroponikte bitkilerin kökleri zengin mineralli suyun içinde yer alır. Zemine çakıl taşı gibi köklerin gelişmesine yardımcı maddeler de konabilir.
Hidroponikte bitkiler plastik kaplar içinde sıralanabilir. Su borularla sürekli akış halindedir ve bitkilerin kökleri suyla direkt temas eder. Bazı hidroponik tesislerinde ise bitki kökleri suyla direkt temas etmez.
Hidroponik, küçük ölçekli tarımın en ideal yöntemlerinden biridir. İç mekanda veya sera gibi alanlarda birim alandan maksimum verim alabilmenin ideal yollarından biridir.
7. Meyve Ağacı
Eğer ufak bir bahçeniz ya da araziniz varsa ve meyve yetiştirmek istiyorsanız en kısa sürede ağaçları dikmelisiniz.
Meyve ağacı yetiştirmek başlangıçta sağlam bir emek ister ve birkaç yıl hasat söz konusu olmaz. Ancak ağaçlar büyüyüp meyve vermeye başlayınca genelde pasif bir geliriniz olur. Yani yıllık birkaç ay emek verip ağaçlara bakım yaparak iyi bir gelir elde edebilirsiniz.
Yaşadığınız şehrin iklim koşullarına göre elma, armut, kayısı, şeftali armut ya da incir, limon, portakal, mandalina, muz, kivi gibi meyveleri tercih edebilirsiniz.
Hangi meyve türünü seçerseniz seçin, bodur meyve ağaçlarını (2-3 metrelik) tercih etmenizi öneririz. Böylece hasat süreci daha kolay geçer ve bu ağaçların olgunlaşması daha kısa sürer.
Mutlaka okuyun: En Karlı Tarım Ürünleri
8. Şehir Tarımı
Tarım yapmak için illa kırsal bir alanda yaşamanız gerekmez.
Şehrin göbeğinde de tarım yapmak gayet mümkün. Buna şehir tarımı (urban farming) adı veriliyor. Sebze, meyve ya da tavuk gibi besin ürünlerini şehir içinde de yetiştirebilirsiniz.
Eğer şehirde tarım yapmak istiyorsanız ilk önce yaşadığınız şehrin belediyesinden gerekli izinleri almanız lazım. Bazı şehirlerde tarım yapmak yasaktır çünkü.
Şehir tarımının temelinde minimum alandan maksimum verim almak vardır. Pek çok müstakil ev sahibi bahçesini tamamen sebze-meyve yetiştirmek üzere bahçeye çevirmektedir. Buna ek olarak sizin yaşadığınız evin kendine has bir bahçesi yoksa, şehir içindeki boş bir alanı kiralayarak tarım yapabilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Kentsel Tarım Nedir? Nasıl Yapılır?
9. Sütçülük
Sütçülük yapmak için en az 3-4 ineğe ve uygun bir tesise ihtiyacvınız var. Kendinize birkaç ortak bularak bu işi part-time olarak da yapabilirsiniz.
Büyük süt firmalarına karşı sizin avantajınız her daim taze süt satabilmektir. Organik ot ve saman yiyerek kaliteli süt üreten ineklerle pastorize edilmemiş, taze süt satabilirsiniz.
Bu işte başarılı olmanın yolu küçük adımlarla hareket etmek, ilk başta büyük bir yatırım yapmamaktır. Yani önce birkaç inekle başlamalı ve talebe göre işleri büyütmelisiniz.
Ayrıca sütçülüğü tek işiniz olarak düşünürseniz büyük firmaların süt fiyatlarıyla rekabet etmeniz de zor olur. Bu nedenle tarım ve hayvancılık yapmak istiyorsanız sütçülüğü bir ek iş kolu olarak düşünmeniz daha doğru olur.
10. Besicilik
Sütçülüğe benzer şekilde besicilik yapabilirsiniz ve et amaçlı inek-koyun-keçi besleyebilirsiniz.
Özellikle hayvanlarınız doğal otlaklardan beslenirse etleri daha lezzetli olur ve daha yüksek fiyata satma imkanınız olur.
Büyükbaş-küçükbaş beslemek göründüğü kadar kolay değildir. Hayvan sağlığı, besleme, çiftleştirme gibi süreçler hakkında tam bilgi sahibi olmanız şarttır.
Bu işi ticari amaçlı yapacaksanız en az 10 hayvanınız olmalı, uygun bir ahırınız ve alanınız olmalı. Dolayısıyla küçük ölçekli yapacak olsanız bile besiciliğin ciddi bir yatırım gerektirebileceğini unutmayın.
Mutlaka okuyun: Hayvancılık Nasıl Yapılır?
11. Şifalı Ot
Evdeki balkonunuzda şifalı ot yetiştirmeye başlayabilirsiniz. Ya da bu işi sera çatısı altında da yapabilirsiniz.
Şifalı otları olduğu gibi satabilirsiniz veya çay, mum, banyo ürünü, kokulu yağ gibi olarak ürünleştirebilirsiniz.
Lavanta, kedi nanesi, kişniş, kekik, frenk soğanı, papatya, maydanoz gibi saksıda yetiştirilebilecek şeylerden bahsediyoruz burada.
Sebze yetiştiriyor olsanız bile bir miktar da bu otlardan yetiştirmeniz çok iyi olur zira bu otların büyük çoğunluğu zararlı böcekleri topraktan uzaklaştırır.
12. Bitki Bakımevi
Bitki bakımevi temel olarak yetiştirmek istediğiniz bitkilerin sağlıklı bir şekilde filizlenmesine yardım eder. Burada filizlenen bitkileri ister kendi arazinize ekebilir, isterseniz müşterilere satabilirsiniz.
Sera ve fidanlık arası bir şey olduğunu söyleyebiliriz yani. Bitki bakımevi açmak için sahip olmanız gereken temel yetenek bitkilerin doğru şekilde çoğalmalarını sağlamak, aşı yapmaktır.
13. Arıcılık
Arıcılık bal amaçlı yapılır fakat arı kovanlarınızın olduğu arazilerde döllenme çok daha iyi olur ve kovanların çevresindeki arazilerde verim yüksek olur. Hatta bazı çiftçiler arıcılara para ödeyerek kovanları kendi tarlalarının yanına kurmalarını talep eder.
Arıcılığa başlamak için 2-3 bin liralık bir ön yatırım yeterlidir. Arılar, giysiler ve kovanlar bu ücrete dahildir üstelik. Her kovandan ortalama 1500 liralık bal alınabilir.
Ayrıca arıcılıkta balın yanı sıra bal mumu, sabun, mum gibi yan ürünler de elde edilebilir. Arı polenleri de yine en az bal kadar değerlidir, çoğu zaman baldan daha yüksek fiyatlara alıcı bulabilir.
Arılarınız üredikten sonra fazla arıları başka kişilere satabilirsiniz. Eğer birkaç kovanınız varsa bu işi yarı zamanlı yapmayı düşünebilirsiniz. Günlük 1-2 saat arılarla ve kovanlarla ilgilenmeniz başlangıçta yeterli olacaktır.
Köyde uygun bir araziniz varsa kovan sayısını artırabilir, bu işi büyütmeyi deneyebilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Arıcılık Nasıl Yapılır?
14. Yumurtacılık
Pek çok çiftlikte halihazırda yumurta amaçlı tavuk yetiştirilir.
Siz de mevcut çiftliğinizde bu işe girişmek istiyorsanız 18 haftalık piliçler satın alıp hemen ertesi gün yumurta elde etmeye başlayabilirsiniz.
Yumurtacılıkta bir tavuğun 1 yıldan sonra yumurta verimi düşer. Bu nedenle yaşı geçen tavuklar et amaçlı satılabilir veya kesilebilir.
Serbest gezen tavukların eti çok daha lezzetli, yumurtası ise daha büyük olur.
Yumurtalarınız ve tavuklarınız organik ortamda büyüdüğü için fabrika yumurtalarına-tavuklarına göre daha değerlidir. Bu nedenle fiyat olarak fabrika ürünlerinden daha yüksek bir fiyat biçebilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Küçük Ölçekli Tavuk Çiftliği Açmak
15. Yılbaşı Ağacı
Köyde boş duran bir arazini varsa burada çam, ladin gibi ağaçlar yetiştirebilir ve yılbaşı zamanında “yılbaşı ağacı” olarak satabilirsiniz.
Ülkemizde yılbaşı ağacı geleneği yurt dışındaki kadar olmasa da yine de mevcuttur. Ağaçların belli bir boya gelmesi tabii ki uzun süre alır, ayrıca ağaçların budanması ve bakımı da yine emek gerektiren işlerdir. Ancak yine sizi çok yormayacak bir iştir yılbaşı ağacı yetiştiriciliği.
16. Balıkçılık
Eğer denize kıyısı olmayan bir yerde yaşıyorsanız ufak göletler veya konteynırlarda balık besleyebilirsiniz. Çipura, alabalık, yayınbalığı ticari amaçlı yetiştirilen balıklar içinde oldukça popülerdir. Eğer halihazırda bir göletiniz varsa balık yavrularını buraya atmak ve onları beslemektir tüm yapmanız gereken. Suyun oksijen miktarını düzenlemek de yine sizin göreviniz dahilindedir. Beslediğiniz balığın türüne göre yem türü de değişim gösterebilir.
Mutlaka okuyun: Balık Üretim Çiftliği Kurmak
