Tutkularınızın peşinden gidip kafe açmaya mı karar verdiniz?
Bir kafe devralmayı düşünüyor, ama işe nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, doğru yerdesiniz.
Kafe devralmak için masaya oturduğunuzda göz önünde bulundurmanız gereken pek çok konu vardır. Yazımızda kafe devralma sürecinde dikkat etmeniz gereken bu önemli noktalara değineceğiz.
Ancak, her işletmenin birbirinden farklı olacağını dolayısıyla bu bilgilerin kişisel deneyimlere dayalı genel doğrulardan ibaret olduğunu unutmamalısınız. Lütfen hiçbirini mutlak surete hayata geçirilmesi gereken finansal tavsiyeler olarak değerlendirmeyin. Yapmanız gereken sizin için işlevsel olan bilgileri kullanmaktır.
1) Gelecek vaat eden işletmelere odaklanın.
Kafe devralma işini iyi bir yatırıma dönüştürmek istiyorsanız, onu zamanla çok daha değerli hale getirmenin bir yolunu bulmanız gerekir. Bu, kafenize yeni müşteriler-mümkünse müdavimler- çekmek ve kar oranını artırmak anlamına gelir.
Bazen kimsenin dönüp bakmadığı bir yeri devralmak vereceğiniz en doğru karar olabilir. Söz konusu işletmenin sonunu getiren şeyin ne olduğunu bilemezsiniz ki? Belki teçhizatları eskiydi, kahveleri lezzetsizdi veya yalnızca servisleri yavaştı. Bir planınız olduğunu varsayarsak, bunların hepsi düzeltilmeye ve geliştirilmeye açık fırsatlardır.
Tabi bu noktada asla değiştiremeyeceğiniz şeyleri hesaba katmayı unutmayın – iyi bir konuma, elverişli bir kira sözleşmesine sahip bir mekan seçtiğinizden emin olun.
2) Pazarlığa talep edilen fiyat üzerinden başlamayın.
Pazarlığa komisyoncu/emlakçının teklif ettiği fiyatı baz alarak başlamak alıcıların sıklıkla yaptıkları bir hatadır– zira bu aşamada ‘piyasa değeri’ hiçbir şey ifade etmez.
Önemli olan asıl şey net kar oranıdır ve bir işletme kar elde etmiyorsa işinize yaramaz.
Bir kafe işletmesinin değeri ise şöyle hesaplanır:
[Değer] = [Yıllık Net Kar] x [çarpan değeri]
“Çarpan değeri” genellikle 1 ile 2 arasında bir sayı olup aşağıdaki durumlarda büyük olasılıkla bu ölçeğin üst kısmında bir değer olarak belirlenecektir:
- Kalan kiralama süresi uzunsa- 5 yıldan fazla (opsiyonlar da dahil)
- Kafe haftada en az bir gün kapanıyorsa
Komisyoncunuzun kafeye ait ekipmanın değeri, teçhizat durumu ve ticari itibarı hakkında konuşacağı kesindir, ancak sorulması gereken çok daha iyi sorular mevcuttur:
- Kafenin günlük/haftalık/aylık/yıllık kazancı nedir?
- Bu sayıların doğruluğundan nasıl emin olabilirim?
- Kira sözleşmem bana yatırım getirisine ulaşmama yetecek süreyi tanıyacak mı?
- Gerekli değişiklikleri yapmak için ne kadar para harcamam gerekecek?
3) Kira sözleşmesini iyi inceleyin.
Fiyat teklifinizi sunmadan önce kiralama sürecinin ayrıntılarına vakıf olmalısınız. Unutmayın, işletmenizin gelecekteki değeri buna bağlıdır ve kira sözleşmesi sona erdiğinde mülk sahibinin size bir kez daha kabul edilebilir koşullar sunacağının garantisi de yoktur.
Sözleşme bitimine ne kadar süre kaldığına bir bakın. Buna olası tüm “opsiyonlar” da dahil olmalıdır – opsiyon size kiralama süresi sona erdiğinde süreci uzatma imkanı sunar -örneğin, “3+3”, “artı 3 yıllık uzatma opsiyonuna sahip olduğunuz 3 yıllık kiralama” anlamına gelir.
Ayrıca, sözleşmede yer alan kira artışı, yıkım/yer değiştirme hükümleri (alışveriş merkezlerinde yaygın olarak görülür) ve menü kısıtlamaları vb. şeylere de dikkat etmelisiniz.
Anlayacağınız, daha yolun başında iken perakende kiralama konusunda uzman bir avukatla konuşmanız gerekiyor.
4) Devralacağınız mekanda aktif olarak çalışmayı deneyin.
Kafeler işlerin çoğu durumunda nakitle halledildiği işletmelerdir. Bu, mal sahiplerinin satış ve kar oranları konusunda tamamen dürüst olup olmadıklarını anlamanızı zorlaştırır.
Vergi beyanları ile kar ve zarar raporundaki satış rakamlarını karşılaştırmanız faydalı olabilir, ancak çoğu insan vergi dairelerine gereğinden fazlasını ödemekten kaçınır.
Anlayacağınız, satış rakamlarını doğrulamanın en iyi yolu devralmayı kesinleştirmeden önce kendinizi bir deneme süresine tabii tutmak ve işletmede fiilen çalışmak için gereken zamanı harcamaktır. Bu sayede, gün sonunda kasaya giren nakit girişlerini kontrol edebilir ve pek çok konuyu ilk elden gözlemleyebilirsiniz. Bu sayede, kafe sahibine nasıl ödeme yapıldığını da net bir şekilde anlama fırsatına sahip olursunuz – maaş mı alıyorlar yoksa sadece net kardan belirli oranda bir pay mı? Benzer bir mesai yapmayı planlamıyorsanız, bu süreçte öğreneceklerinizle büyük bir fark yaratabilirsiniz.
5) İş planı oluşturun.
Bir kafe işletmesinden para kazanmanın iki yolu vardır:
- Kafenizi uzun vadede (5 yıl+) işletir ve işletme karını alırsınız ya da
- Kısa vadeli (2-3 yıl) bir plan oluşturup kafeyi sermaye kazancı için satarsınız.
Benimseyeceğiniz yaklaşım, kira sözleşmesi yenilemelerine olan bakışınızı, iş yapınızı (şirket, tek tüccar, tröst vb.), ödeyeceğiniz vergiyi ve daha pek çok şeyi etkileyecektir.
Tam da bu yüzden iş planınızı bu gerçekleri göz önünde bulundurarak oluşturmalısınız. Her şeyi kağıda döktüğünüzden emin olun- eğlenceli değil biliyoruz, ama yapmanız gerekiyor. Ardından, belirli stratejiler oluşturmak adına eldeki veriyi muhasebecinize sunun ve konuyu enine boyuna tartışın.
6) Neden’inizi bulun.
Aslına bakarsanız, kendinize sormanız gereken ilk soru bu olmalıydı: “Neden bir kafe devralmak istiyorum?” Zira her yeni iş cevabı zorlanmaksızın söylenecek, güçlü bir ‘neden’ sorusu ile başlamalıdır.
Maalesef insanlar yanlış nedenlere ve yanlış tutumlara bağlanıp iş kurabiliyor, bu da onları engellenemez felaketlere sürüklüyor. Örnek vermemiz gerekirse:
- “Ofis işinde çalışmak beni tüketiyor, daha az stresli bir işe ihtiyacım var”
- “Alt tarafı kahve yapacağım, ne kadar zor olabilir ki?”
- “Kafemi açar, başına da bu işi bilen bir yönetici yerleştiririm, böylece tek işim durumu uzaktan takip etmek olur.”
- “Çocuklarımın çalışma motivasyonları oldukça düşük, bu yüzden onlara bir iş satın alıyorum. Bu sayede, geleceklerini garanti altına alacağım.”
Gerçek şu ki hemen her iş gibi kafe işletmeciliği de odaklanma, sıkı çalışma ve başarılı olma yolunda kullanılacak bir dizi beceri gerektirir. Basit ya da stressiz bir iş değildir. Uzaktan kontrol edilmesi felakete davetiye çıkarmak anlamına gelebilir. “Sıfır risk” durumu ise söz konusu dahi değildir. En önemlisi de, bu iş öğrenmeye hevesli doğru kişilerin elinde bu iş hem karlı hem de tatmin edici olabilir.
O halde, sizi kafe devralmaya iten asıl şeyi bulun ve işe bu çabaya değip değmeyeceğine karar vermekle başlayın. Gerisi çorap söküğü gibi gelecektir.
