Amazon’un kurucusu ve dünyanın şu an en zengin insanı konumundaki Jeff Bezos, 2010 yılında mezunu olduğu Princeton Üniversitesi mezuniyet töreninde çok etkileyici ve ilham verici bir konuşma yaptı.
İyilik, zeka, inovasyon, girişimcilik, kararlılık ve tutkulu olma konularında ders niteliği taşıyan bu konuşmanın çevirisini sizlerle paylaşıyoruz.
Çocukken yaza aylarında dedem ve babaannemin Teksas’taki çiftliğinde kalırdım. Değirmenin tamirine, ineklerin aşılanmasına ve diğer işlere yardım ederdim.
Ayrıca her akşam “Days of Our Lives” adlı diziyi izlerdik. Dedem ve babaannem bir karavan kulübüne üyeydi. Birlikte ABD ve Kanada’yı gezerdik.
Dedemin arabasının arkasına karavanı bağlar ve 300 karavanla birlikte yola çıkardık. Bu seyahatlere bayılırdım.
Bu gezilerde arabanın arkasında otururdum. Dedem arabayı sürer, babaannem ise yanında otururdu. Babaannem yol boyunca sigara içerdi ve duman kokusundan nefret ederdim.
O yaşlarda, yani 10-11 yaşlarında matematiği günlük hayata uygulamaya bayılırdım. Mevcut benzinle kaç kilometre daha yol yapabileceğimiz, market alışverişinde neye ne kadar verdiğimiz gibi şeyleri hesaplardım. Bir gün sigara hakkında bir reklam gördüm. Detayları tam hatırlamıyorum ama temel olarak “İçtiğiniz her sigara hayatınızdan 2 dakika çalar.” gibi bir şey yazıyordu bu reklam tabelasında.
Babaannemin her sigara içişinde hayatından ne kadar süre geçtiğini hesaplamaya çalıştım bir keresinde. Babaanneme sigara içtiği süre boyunca hayatından 9 senenin gittiğini söyledim.
Bu matematik hesaplamasından ötürü beni tebrik edeceklerini umuyordum ancak babaannemin ağlamaya başladığını gördüm. Neden ağladığını o zaman anlamamıştım.
Sonrasında dedem arabayı kenara çekti, dışarı çıktı ve onu takip etmemi söyledi. Acaba dedem bana kızacak mı diye düşünüyordum.
Dedem, son derece zeki ve sakin bir insandı. Bana bir kere bile kötü bir söz söylemedi ancak bu bir ilk olacak diye düşünüyordum. Belki de babaannemden özür dilememi söyleyecekti.
Dedem bana baktı ve sakince şöyle dedi: “Jeff, bir gün iyi bir insan olmanın zeki bir insan olmaktan daha zor bir şey olduğu gerçeğini öğreneceksin.”
Bugün size doğuştan gelen özellikler ile tercih arasındaki farkı anlatmak istiyorum. Zeka doğuştan gelir ancak iyilik bir tercihtir.
Doğuştan gelen özelliklere sahip olmak kolaydır. Adı üstünde, doğuştan gelir. Hiçbir çaba harcamanız gerekmez. Ancak tercih zor bir meseledir. Eğer dikkatli olmazsanız kendinizi doğuştan gelen özelliklerle kandırabilirsiniz. Eğer böyle yaparsanız da tercihleriniz bundan olumsuz etkilenir.
Sizlerin pek çok yeteneği var. Eminim hepinizin son derece zeki ve yetenekli insanlarsınız. Princeton’a girmek bile başlı başına önemli bir konudur. Eğer zeki olduğunuz anlaşılmasa bu okula kabul edilmezdiniz.
Sizin gibi zeki insanlara ihtiyacımız var. Sizle uzayı keşfedeceğiz, temiz enerji kaynakları oluşturacağız. Hücrelerimize girerek insan bedenini tamir eden mikro cihazlar geliştireceğiz.
Eminim insan beynini daha iyi anlayabildiğimizi de göreceksiniz. Jules Verne, Mark Twain, Newton, Galileo gibi meraklı insanların hepsi çağımızda yaşamak isterdi.
Medeniyet olarak pek çok yeteneğimiz var. Ancak bu yetenekleri nasıl kullanacaksınız? Tercihlerinizde gurur rol oynayacak mı?
Amazon’u 1994 yılında kurdum. İnternet kullanım oranının senelik %2300 hızla arttığı gerçeğini fark ettim. Bu kadar büyük bir hızla artış gösteren başka bir şey görmedim.
Online bir kitapçı kurma fikri bana o dönem çok heyecan verici geldi.
30 yaşına girmiştim ve yeni evliydim. Eşim Mackenzie’ye işten ayrılıp başarısız olma ihtimali çok yüksek bu işe girişmek istediğimi söyledim.
Yine bir Princeton mezunu olan eşim bana destek olacağını ifade etti.
Çocukken garajda çok zaman geçirir, sürekli yeni bir şeyler icat etmeye çalışırdım. Çimento dolu lastiklerden otomatik kapı kapatma aparatı yapmıştım mesela. Şemsiye ve alüminyum folyodan güneş enerjisiyle çalışan bir ocak yapmıştım ama pek başarılı olmamıştı. Her zaman mucit olmak istemiştim ve sonunda eşim benim bu kararımı desteklemişti.
O dönemler New York’ta, Wall Street’te bir finans şirketin çalışıyordum. İş arkadaşlarım ve patronum şahane insanlardı. Patronuma gidip online bir kitap işi kuracağımı açıkladım.
Beni Central Park’a yürüyüşe davet etti ve şöyle dedi: “Çok iyi fikir. Ancak işi olmayan birinin böyle bir işe kalkışması sence de daha iyi olmaz mı?”
Mantıklı geldi bu söz kulağıma. Kararımı değerlendirmem için 48 saat düşünmemi tavsiye etti.
Yani zor bir durumda kaldım açıkçası ancak sonuç olarak kitap işine girmeye karar verdim. Denesem ve başarısız olsam bile pişmanlık duymayacağımı biliyordum. Her zaman bir fikrin denenmemesinin daha olumsuz sonuçlara yol açacağını düşünürüm.
İnce eleyip sık dokudum ve sonunda daha az güvenli bir yola baş koydum ve bu kararımdan ötürü memnunum.
Yarın sizler de kendi hayatınızın yazarı olacaksınız. Yeteneklerinizi, zekanızı nasıl kullanacaksınız? Ne tür kararlar vereceksiniz? Rehberiniz tembellik mi olacak yoksa tutkularınız mı?
Dogma ve basmakalıp düşünceleri mi takip edeceksiniz, yoksa özgün mü olacaksınız? Kolay bir hayat mı sürmeyi seçeceksiniz, yoksa macera dolu bir hayatı mı?
Eleştiriler karşısında fikrinizden cayacak mısınız, yoksa kendi bildiğinizi mi yapacaksınız?
Hata yapınca blöfle işin içinde sıyrılacak mısınız, yoksa özür mü dileyeceksiniz?
Reddedilmeye karşı dayanıklı mı olacaksınız, yoksa gözü kara mı olacaksınız?
İşin kolayına mı kaçacaksınız, yoksa macerayı mı atılacaksınız?
İşler zorlaştığı zaman pes mi edeceksiniz, yoksa amansız bir şekilde mücadeleye devam mı edeceksiniz?
Yıkıcı mı olacaksınız, yoksa yapıcı mı?
Başkalarının zarar görmesi pahasına zeki mi olacaksınız, yoksa iyi bir insan mı olacaksınız?
80 yaşına geldiğiniz zaman hayatınızı gözünüzün önünden geçireceksiniz ve en anlamlı şeylerin verdiğiniz kararlar olduğunu göreceksiniz diye tahmin ediyorum.
Sonuç olarak bizi biz yapan şey verdiğimiz kararlardır. Kendinize şahane bir hikaye yaratın.
Teşekkür ederim, bol şans!
