Jack Ma, Çin’in ve dolayısıyla dünyanın en zengin insanlarından biri. Forbes dergisinin Haziran 2018 verilerine göre Jack Ma’nın şahsi serveti 40 milyar doların üzerinde.
Alibaba Group ya da daha bilinen bir diğer girişim olan Aliexpress’in sahibi olan Jack Ma, tüm servetini kendi çabalarıyla, tırnaklarıyla kazıya kazıya elde etmiş çok azimli ve başarılı bir insan.
Kariyerine İngilizce öğretmeni olarak başlayan Jack Ma’nın İngilizceyi nasıl öğrendiğini biliyor musunuz? Jack Ma, doğup büyüdüğü Hangzhou kentine gelen turistlere rehberlik ediyor ve bunun karşılığından onlardan İngilizce öğreniyordu. Yani İngilizce öğrenmek için elinden geleni yapıyordu.
18 arkadaşıyla birlikte ufak bir apartman dairesinde Alibaba’yı kuran Jack Ma, bu girişimi henüz Çin’de internet kullanımının çok az olduğu bir dönemde başlattı. Alibaba için yatırım almak üzere çaldığı pek çok kapı yüzüne kapandı ancak o sonunda Alibaba’yı dünyanın en büyük e-ticaret platformlarından biri haline getirdi.
Bu yazımızda Jack Ma’nın girişimcilik, iş hayatı, azim, tutku gibi konularda ilham veren sözlerini paylaşıyoruz.
Buna benzer bir sözü Bill Gates de söyledi: “Fakir doğmak sizin hatanız değildir ancak fakir ölmek sizin hatanızdır.”
Bu nedenle eğer sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı bir ailede ya da ülkede dünyaya gelmişseniz bunun için kimseyi suçlamayın. Fakir olarak doğmak ölene kadar yoksul bir yaşam sürmek anlamına gelmiyor.
Her şey durumun farkına varıp sorumluluk almak ve doğru karar vermekte bitiyor. Hepimizin kendi hayatımıza yön verme gücümüz bulunuyor. Bu nedenle mazeretlere sığınmak yerine kendi hayatımızın kontrolünü ele almak gerekiyor.
İnsanlar bir sorundan şikayet etmeye başladıklarında ortada cazip bir iş fırsatı oluşur. Jack Ma de Alipay ödeme sistemini böyle oluşturdu mesela.
Jack Ma, 1990’lı yıllarda Çin’de Alibaba’yı kurduğunda kimse internetten alışveriş düşüncesine inanmıyordu. İnsanlar hala asırlardır süren fiziki mağazacılık düşüncesini savunuyordu.
Ancak Jack Ma kendi fikrine inandığı için online ödeme platformu Alipay’i kurdu.
2013 yılında Alipay, Paypal’ı geçerek dünyanın en büyük mobil ödeme platformu oldu. 2016 yılında ise Alibaba Çin’in online ödeme pazarının %54’üne ulaştı. Yani Alipay üzerinden bir yıl için tam 5.5 trilyon dolar para transferi yapıldı.
Alipay, ortadaki bir soruna çözüm olarak kuruldu. Bu bakımdan iş hayatında bir problemle karşılaştığınız zaman bu durumu yeniden ele alın, meselenin farklı boyutlarını inceleyin ve bunu bir fırsata çevirin.
Jack Ma’ya göre 30 yaşına gelene kadar küçük şirketlerde ve startup’larda çalışmak oldukça iyi bir kariyer tercihidir.
Büyük bir şirkette çalıştığınız zaman öğrenme sürecinde gerilerde kalabilirsiniz. Ancak küçük bir şirkette çalışırken her departmanla işli dışlı olur ve çok daha fazla şey öğrenebilirsiniz.
Küçük bir şirkette çalışırken şirketi ayakta tutmak için daha sıkı çalışır, daha çok hayal kurarsınız ve bu durum ileride kendi şirketinizi kurmak için size büyük bir avantaj sağlar.
Para sadece bir araçtır. Doğru stratejiler izlediğiniz zaman zaten para kendiliğinden gelir. Bu nedenle şu anda paranız olmasa bile parasızlık diye bir şeyin varlığından söz edemezsiniz. Kendinizi parasız olarak görüyorsanız hayal kurmuyor, hayallerinizin peşinden gitmiyorsunuzdur.
Paranız yoksa yapabileceğiniz onlarca şey vardır. Part-time işe girmek, online satış yapmak gibi şeylere girmemeniz için hiçbir engel yoktur.
Eğer insanlara bir fayda sunarsanız para otomatik olarak gelir.
Dünyaya sıradan bir yaşam sürmek ve herkes gibi olmak için gelmediniz. Neden hayatınızda bir kere de olsa yeni bir şey denemiyorsunuz?
Bir şeyi yapana kadar o işte ne kadar potansiyel olduğunu bilemezsiniz. Belki şahane bir pazarlama yeteneğiniz vardır, ancak kendi işinizi kurmadan bu yeteneği heba eder ve mezara götürürsünüz. Halbuki yeteneğinizi bu dünyada yaşıyorken kullanmalısınız.
Çocukken Süpermen ya da Spiderman olmak istediğiniz günleri, dünyayı kurtarmak istediğiniz günleri hatırlıyorsunuzdur.
O hayallere neler oldu? Büyüdükçe çevrenize alıştınız ve ortalama bir hayat sürmenin konforuna kapıldınız.
Ancak konfor çemberine gömülü bir şekilde yaşarsanız potansiyellerinizi gerçekleştiremezsiniz. Hayallerinizin peşinden koşmaz, tutkulu olduğunuz şey için gecenizi gündüzünüze katmazsanız alelade bir yaşama mahkum olur, birçok nimetten mahrum olursunuz.
Kazanmak isteyen bir insan asla pes etmez ve pes eden bir insan asla kazanamaz.
İlk yenilgide pes edecekseniz dünyadaki hiçbir şeyin size anlamlı gelmesi söz konusu olamaz. Hayat, ancak yenilgi yenilgi büyüyerek öğrenilir. Mücadele etmeyi bırakmaksızın, her hatadan yeni dersler öğrenerek çaba sarf etmeye devam ederseniz başarılı olmanız kaçınılmazdır.
Konuşmak ve yapmak arasında dağlar kadar fark vardır. Eğer hatırlanmak istiyorsanız söylediğiniz şeyleri gerçeğe dönüştürün.
Tüm arkadaş ortamlarında online iş kurmak istediğinizi söyleyip eve geldiğinizde Netflix başında o dizi senin bu dizi benim geziyorsanız arkadaşlarınıza açtığınız fikrin ne önemi var ki…
Bu nedenle ne istediğinizi söylemekle bir yere varamazsınız. Ancak söylediklerinizi eyleme döktüğünüz zaman bir mesafe kat edersiniz. Kendi hayatınız ve dünya üzerinde yeni bir atılım yapmak istiyorsanız Nike sloganında olduğu gibi “just do it.”
Konfüçyus’un şu sözü çok anlamlıdır: “İki tavşanın peşinden koşan bir adam ikisini de yakalayamaz.”
Amacınız tavşan yakalamaksa sadece bir tanesini gözetlemeli, sadece bir tanesine odaklanmalısınız. İnsanların başarısız olmasında aynı anda birçok şeye odaklanmaya çalışmaları önemli bir etkendir.
Mesela girişimcilerin pek çoğu satış ortaklığı ile ürün tanıtımı yapıp insanların alışverişinden komisyon alma planı yapar.
Bu esnada e-ticaretin ve dropshipping’in trend olduğunu görür ve bu işe de girer.
Ancak hem satış ortaklığı (örneğin Amazon Affiliate) hem de dropshipping aynı anda yürütülmesi çok zor iki konudur.
Yani amiyane tabirle ayran gönüllü bir insanın el attığı hiçbir işte başarılı olması söz konusu değildir çünkü o dikkatini ve enerjisini 10 farklı parçaya ayırır ve hiçbir işine %100 odaklanamaz.
Unutmayın, hayatın her alanında birçok fırsat bulunuyor. Önemli olan bu fırsatlardan bir tanesini tespit edip ona odaklanmak.
Yani siz X işinde çalışıyorken Y işi size daha cazip görünebilir ancak X işindeki tecrübeleriniz sayesinde sıkı bir çalışma yürütürseniz X işini Y’den daha kazançlı hale getirebilirsiniz. Özetle gördüğünüz her trend’e atlamayın ve aynı anda tek bir işe odaklanın diyebiliriz.
İş hayatında rekabetin önemli olduğu, rekabetin büyümeyi sağladığı düşünülür.
Fakat Paypal kurucu ortaklarından Peter Thiel, “Sıfırdan Bire” adlı kitabında rekabetin şirketler için kötü olabileceğinden bahsediyor.
Çünkü pek çok şirket rakiplerini alt etmek için mücadele ederken esasında şirketin en önemli parçasını oluşturan unsura, müşteriye yeterince önem vermemektedir.
Bu nedenle Jack Ma’nın da dediği gibi rakiplerinize odaklamak yerine işinizi en iyi şekilde nasıl yapabileceğinize, müşterilerinizi memnun etmeye odaklanın.
Müşterileriniz sizden memnun olursa, müşteri sadakatini elde ederseniz şirketiniz hızlı bir şekilde büyüyecektir. Müşterilerinizin gönlünü kazandığınız zaman bu kişiler zaten rakiplerinizi değil, direkt sizi tercih eder ve böylece bir taşla iki kuş vurmuş olursunuz.
Tek başınıza başarılı olma ihtimaliniz zayıftır. Ancak başka insanların desteği ve yardımıyla başarılı olabilirsiniz.
Jack Ma, 18 yaşında bir arkadaşının dairesinde Alibaba’yı kurduğunda yalnız değildi. Yanında kader birliği yaptığı arkadaşları vardı.
Aynı şey başarılı pek çok şirket için de geçerli. Apple, Steve Jobs ve Steve Wozniak’ın birlikteliği ile kuruldu. Disney, Walt ve Roy Disney kardeşlerin beraber çalışmasıyla ortaya çıktı.
Henry Ford, Thomas Edison, John Burroughs ve Harvey Firestones’un çok iyi arkadaş olduklarını biliyor musunuz? Sık sık buluşup iş hayatı hakkında muhabbet eden bu 4 arkadaş insanlık tarihine çok önemli işler kazandırmış kişilerdir.
Yani özetle önemli bir işe imza atmak istiyorsanız güvendiğiniz ve önem verdiğiniz insanlarla birlikte hareket edin.
Alibaba Group çalışanlarının büyük bir bölümünü 35 yaş altındaki gençler oluşturur. Zira Jack Ma gençlerin yetişmesine önem veren bir girişimcidir.
Geleceğin bugünün gençlerinin eseri olacağını düşünen Jack Ma, elbette yaşı büyük insanların deneyimlerini yadsımıyor, fakat Alibaba gibi bilgi teknolojisi alanında faaliyet gösteren bir şirketin gençlerin enerjisinden ve yaratıcı fikirlerinden yararlanmak istemesi son derece normal.
Eğer siz de şirketinizi büyütmek, inovasyonlara imza atmak istiyorsanız genç ve dinamik kişilerle birlikte çalışın.
Birçok insan sabırsızdır. Başarıyı, parayı, şöhreti bir gecede elde etmek ister bu kişiler, beklemeye tahammülleri yoktur.
İşte zayıflama hapları bu nedenle revaçtadır. Halbuki spor yaparak ve düzgün beslenerek de gayet sağlıklı bir şekilde kilo verilebilir.
Online bir iş kurunca hemen sonuç elde etmek istenir ancak bugün başarılı olan internet şirketleri bir günde kurulmuş ve birkaç ayda başarılı olmuş değildir. Hemen netice alamayan pek çok internet girişimcisinin projelerine kısa süre odaklanıp sonra da heveslerinin kaçtığını görürüz. Ne acı bir şeydir bu. Halbuki sebat edilse belki de ikinci bir Facebook fenomeni ortaya çıkacaktır ancak maalesef insanlar sabretmeyi bilmez.
Jack Ma’nın da belirttiği gibi iş hayatındaki en önemli meziyetlerin başında sabır gelir. Roma bir günde kurulmadı. Alibaba birkaç ay içinde dünyanın en büyük e-ticaret platformu olmadı. Bunların hepsi sabır, emek ve azim ile ortaya çıktı.
Bu bakımdan siz de kayda değer bir başarı elde etmek istiyorsanız sabırlı olmayı öğrenmelisiniz.
Sabır, sebat ve sıkı bir çalışmayla dilediğiniz bir başarıyı elde edebilirsiniz ancak sabırsız davranırsanız hiçbir şeye yeterince emek vermemiş olursunuz ki bunun sonucu da hüsrandır.
Yaşam sadece çalışmak demek değildir. Sıkı çalışmalı ve aynı zamanda çalışmaktan keyif almalısınız.
Yaptığınız işten zerre zevk alamadıktan sonra o işin sağladığı paranın ne anlamı vardır ki…
Bu nedenle iş hayatınız ve özel hayatınız arasında belli bir denge kurmanız çok önem verilmesi gereken bir meseledir.
Hayatın belli dönemlerinde işe, bazı dönemlerinde aileye odaklanmak gerekir ama fakat mühim olan sağlıklı bir denge yakalamaktır.
İlham Veren Jack Ma Sözleri
1. Devletle asla iş yapmayın. Ona aşık olun ama asla evlenmeyin.
2. Genç insanlara yardım edin. Zira gençler bir gün yetişkin olacak. Onların zihnine daha şimdiden atılacak bir tohum zamanla büyüyecek ve dünyayı değiştirecek.
3. Mutlu olmaya gayret ediyorum çünkü ben mutsuz olursam çalışanlarım, ortaklarım ve müşterilerim mutsuz olur.
4. İnternet olmadan ne Jack Ma ne de Alibaba diye bir şey olurdu.
5. Benim işin daha çok insanın iş sahibi olmasını sağlamak.
6. Para kazanmaya başlayınca hata yapmaya başlarız.
7. 20 yıllık bir planı 2 yıla sığdırmaya çalışmamak gerek.
8. Pes etmediğiniz sürece şansınız devam eder. Pes etmek yapılabilecek en kötü hatadır.
9. Hayat çok kısa ve çok güzel. İş hayatını çok da ciddiye almayın. Hayattan keyif alın.
10. Şikayetlerin başladığı yerde fırsatlar yeşerir.
11. Bugün para kazanmak çok kolay. Ancak topluma karşı sorumlu bir şekilde dünyaya faydanız dokunarak para kazanmak çok zor.
12. Kazanç umrumda değil.
13. Yaptığınız şeylerin toplum nezdinde anlamlı olup olmayacağını asla bilemezsiniz.
14. İyi bir ekibiniz varsa ve amacınızı biliyorsanız on rakibinizi de alt edebilirsiniz.
15. İyi bir lider esnek ve dayanıklı olmalı, çalışanlarının katlanamayacağı şeylere katlanabilmelidir.
16. Çin halkının zengin ve kafasız olmasını istemiyorum.
17. Ben sevilmek değil, saygı görmek istiyorum.
18. Rakiplerinizden bir şeyler öğrenmeli fakat asla onları taklit etmemelisiniz. Taklit ederseniz kendi ayağınıza sıkmış olursunuz.
19. Başarısızlık umrumda değil. Kendi vizyonumu başka insanlara aktarabilmiş olmak benim için yeterli. Ben başarılı olmasam bile bu insanlardan biri mutlaka başarılı olacak.
20. Para kazanmak sıkıntı değildir. Esas sıkıntı hayali olmayan insanların çokluğudur.
21. Fiyat konusunda asla rekabet etmeyin. Daima hizmet ve inovasyon alanlarında rekabet edin.
22. Başka insanların başarı hikayelerini değil, başarısızlık hikayelerini okuyun. Başarısızlıklarda temel bazı ortak durumlar vardır. Başarı hikayeleri ise çok spesifik nedenlere bağlıdır.
23. Zeki insanlar kendilerini belli bir yere yönlendirecek ahmaklara ihtiyaç duyar. Bilim insanlarından oluşan bir ekipte bir de cahil bir insan bulunmalıdır çünkü onun düşünce yapısı diğerlerinden farklıdır. Eğer ekibinizde farklı düşünce tarzlarına sahip insanlar varsa başarılı olmak daha kolaydır.
24. Eğer müşterileriniz sizi seviyorsa devlet sizi sevmek zorunda kalır.
25. Dış dünyayı bilmek zordur ancak kendi istek ve ihtiyaçlarınızı iyi bilirsiniz. Ancak kendini iyi tanıyan bir insan dış dünyaya uyum sağlayabilir.
26. Çevrenizde doğru kişiler olmalıdır, en iyi insanlar değil.
27. Çalışanlarınıza vizyon ve inovasyon kavramlarını iyi öğretmelisiniz.
28. Tarihin seyrini değiştirmek, önemli şeyler yapmak, Alibaba’daki küçük üreticiler gibi milyonlarca insanın hayatına temas etmek istiyorum.
29. Ne kadar zor olursa olsun, hayallerinizin peşinden gidin. Ben sizi motive edeceğim ve süreç boyunca dikkatinizin dağılmasını önceleyeceğim. (Aliexpress’in kurulduğu günlerde çalışma arkadaşlarına söylüyor.)
30. Üniversite sınavında 3 kez başarısız oldum. Sonra 30 farklı işe başvurdum ve hepsinden reddedildim. Polis olmak için başvuru yaptım, almadılar. KFC’de kasiyer olarak çalışmak için 24 kişi başvuru yaptık. Ben hariç herkes işe alındı.
31. İşkolik olduğumu sanmıyorum. Her hafta iş arkadaşlarımı eve davet ederim ve birlikte oyun oynarız.
32. Çin’de yaşarken Çin’i dünyanın en zengin, en mutlu ülkesi olarak bilirdim. İlk kez yurt dışına çıktığımda Avustralya’ya gittim ve bize öğretilen her şeyin yanlış olduğunu öğrendim. İşte o zaman farklı düşünmeye başladım.
33. Bill Gates ile benim aramda “Kim daha iyi bağış yapabilir, kim daha çok insanın hayatına katkı sağlayabilir.” türünde bir yarış var.
34. Dün için şükrediyoruz ancak yarının daha iyi bir gün olmasını umuyoruz.
35. En azından bir kere yeni bir şey deneyin. Bir şey için gecenizi gündüzünüze katın. Kötü hiçbir şeyin olmayacağını göreceksiniz.
36. Dünya ne söylediğinizi hatırlamaz ama yaptığınız şeyi de asla unutmaz.
37. Herkesin aynı düşünmesini sağlayamazsınız ancak herkesi tek bir ortak hedef etrafında birleştirebilirsiniz.
38. Kazandığım paranın bana ait olduğunu hiçbir zaman düşünmedim. Bu para topluma ait.
