İsveçli iş adamı ve girişimci Ingvar Kamprad, 70 yıldır dünyanın en büyük mobilyacılarından biri olan IKEA’nın başında bulunujyor. Kamprad, 48 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin insanlarından biri aynı zamanda. İKEA’nın kurucusu Ingvar Kamprad, bu denli varlıklı olmasına rağmen sadeliğe ve yenilikçiliğe inanıyor .
Çocukluğu
Çocukluğunda komşularına incik boncuk satarak para kazanan girişimcinin milyarderliğe ve mobilya sektöründe yarattığı devrime uzanan yolculuğuna gelin birlikte göz atalım:
Kamprad 1926’da İsveç’in güneyindeki Smaland kentinde doğdu ve 5 yaşındayken kibrit satarak para kazanmaya başladı. 10 yaşındaysa komşulara yılbaşı hediyesi olarak kalem, kolye, dekorasyon süsü gibi şeyler satmaya başladı.
Ergenlik yıllarında Alman babaannesi nedeniyle Nazi gençlik hareketinde yer aldı. Ancak bu durumu daha sonra “hayatının en büyük pişmanlığı” olarak nitelendirip çalışanlarına özür mektubu dahi yazdı.
İkea Nasıl Kuruldu?
17 yaşına geldiğinde öğrenme bozukluğuna (disleksi) rağmen okulda başarılı olduğu için babası ona bir miktar para verdi. O da bu parayla 1943 yılında IKEA’yı kurdu. İlk 5 yıl mobilya üretmeyen IKEA’da sadece ufak tefek ev eşyaları satılıyordu. (Üstteki fotoğraf IKEA’nın Smaland kentinde kurulan ilk şubesidir.)
IKEA kelime olarak Ingvar Kamprad’ın ad ve soyadının ilk iki harfinden oluşuyor. Ayrıca EA kısmı da Kamprad’ın doğduğu Elmtaryd köyü ve yakınlardaki başka bir köy olan Agunnaryd’ı simgeliyor.
Ünlü girişimci Kamprad; aşırı titiz, şeffaf ve huysuz bir insandı. Bu özellikleri sayesinde kariyerinin henüz başında olmasına karşın faaliyet gösterdiği sektöre büyük bir yenilik getirdi. 1956 yılında Kamprad IKEA’nın en ayırt edici özelliği olan “parça mobilya” uygulamasını başlattı. Bu hem IKEA’nın maliyetlerini düşürdü hem de mobilya sektöründe devrim yarattı. Zira insanlar kullanıma hazır mobilya değil, mobilya haline dönüştürülebilecek parçalar alacaklardı.
1973 yılında IKEA’nın merkezini İsveç’ten Danimarka’nın Kopenhag kentine taşıdı. Bunun ardında İsveç’teki fazla vergilerden kurtulma düşüncesi yatıyordu. Keza kendisi de İsveç’teki aşırı vergi politikasını protesto ederek İsveç’ten İsviçre’ye taşındı. Şimdilerdeyse IKEA’nın merkezi Hollanda’da ve kendisi de İsveç’te yaşıyor.
Kamprad hem vakıf, hem perakende hem de bayilik şubelerinin başında bulunuyor. IKEA Group şirketleri ise Stichting INGKA Vakfı’na ait ve bu vakfın fonları yalnızca iki biçimde kullanılabiliyor. Ya IKEA şirketine yatırım amaçlı ya da yardım ve bağış amaçlı.
Özel Hayatı
Kamprad’ın üç öz oğlu ve bir de evlatlık kızı bulunuyor. Oğulları IKEA’da önemli pozisyonlarda görev alıyorlar. En küçük oğlu Mathis Kamprad, babası emekliliğe ayrılınca dünya genelindeki şubelerden sorumlu oldu.
Son birkaç yıldır Ingvar ailesinin serveti konusunda söylentiler başlamış durumda. Kamprad’ın avukatı Stichting INGKA Vakfı’nın, yani IKEA şirketinin tüm malvarlığını kontrol eden vakfın fonlarının kişisel servetten ayrı olduğunu ileri sürüyor. Buna rağmen Ingvar Kamprad’ın kişisel servetinin 48 milyar dolar kadar olduğu düşünülüyor.
Şirketi halka arz etme fikri üzerine Kamprad şöyle diyor: “Borsaya açılmanın IKEA için doğru bir hamle olmadığını düşünüyorum. Sadece uzun dönemli bir yaklaşımın şirketin büyümesine fayda sağlayacağını düşündüğüm için IKEA’nın finansal kurumlara bağımlı olmasını istemiyorum. Bu nedenle IKEA’nın hisselerini halka arz etmeme kararı almış durumdayız.”
Kamprad’ın IKEA’nın kuruluş öyküsü hakkında yazdığı iki kitap da bulunuyor. 1976’da yazdığı “A Testament of a Furniture Dealer” adlı kitap şimdilerde şirketin manifestosu niteliği taşıyor. Kamprad’ın 1990’da İsveçli bir gazeteciyle birlikte kaleme aldığı “Leading By Design: The IKEA Story” adlı kitap da şirketin sadelik anlayışı ve Kamprad’ın hayat hikayesine değiniyor.
Kamprad 48 milyar dolarlık servetine rağmen mütevazi bir hayat sürmesiyle tanınıyor. Ucuz otellerde kalan, ekonomi sınıfında uçan ve 20 senedir resimdeki Volvo marka otomobili kullanan Kamprad, lükse ve şatafata önem vermiyor.
İKEA Hakkında
IKEA bugün 47 ülkede 370 şubeye sahip. Mavi alanlarda şube bulunuyor, sarı alanlara ise şube açılması planlanıyor.
IKEA’nın gıda bölümü geçen yıl 1.8 milyar dolar satış yaptı. Tüm IKEA mağazalarında İsveç’e ve şubenin bulunduğu ülkeye has yemekler yapan restoranlar bulunuyor. Hatta IKEA’nın İsveç köftesi olarak bilinen oldukça popüler bir yemeği var. IKEA’ya sırf bu köfteden yemek için pek çok kişi akın ediyor. Bu köfteleri evde pişirmek isteyenler İkea marketinden kiloluk paketler halinde de satın alabiliyor.
40 yıl boyunca İsviçre’de yaşayan ve IKEA’yı küresel bir şirket haline getiren Kamprad, 2011 yılında eşini kaybettikten sonra akrabaları ve dostlarıyla daha yakın olabilmek için 2013 yılında memleketi İsveç’e geri döndü.
Oğlu Mathis Kamprad şirketin yönetim kurulu başkanı olsa bile Kamprad şu an hala şirketin temel karar alıcısı pozisyonunda. Mart ayında 91 yaşına giren duayen girişimci: “Yapacak daha çok şey var. Ölmeye bile vaktim yok.” diyerek iş hayatından emekli olmaya niyeti olmadığını ifade etmişti.
Duayen girişimci 2018’deki bu ifadesinden birkaç ay sonra 91 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.
