Ikea’nın Kurucusu Ingvar Kamprad hakkında ilginç gerçeklere ve yarattığı mobilya imparatorluğunun doğuş hikayesine bir göz atmaya ne dersiniz?
Ingvar Kamprad bir 28 Ocak Pazar günü tam 91 yaşında iken hayata gözlerini yumdu.
İsveçli girişimci mobilyaların yassı paketlerde demonte olarak yani parçalar halinde satımına öncülük eden isimdi ve bu tarz mobilyaları kullanarak dünyanın en tanınmış markalarından birini yaratmayı başardı.
Bununla birlikte, Bay Kamprad aynı zamanda sahip olduğu tuhaf huylar ile de ünlüydü. Cimriliği ve vergi ödeme konusundaki isteksizliği adeta dillere destan olmuştu.
İşte karşınızda eksantrik milyarderimiz ve onun ikonik mobilya imparatorluğu hakkında bazı ilginç gerçekler:
1.Girişimci ruhu açığa çıktığında yalnızca beş yaşındaydı.
1926’da İsveç’in güneyinde bulunan Smaland bölgesinde çiftçi bir ailede dünyaya gelen Kamprad, beş yaşından itibaren komşulara kibrit satmaya başladı ve çok geçmeden ürün envanterini tohum, yılbaşı ağacı süsleri, kurşun kalem ve tükenmez kalemleri kapsayacak şekilde çeşitlendirdi.
2.17 yaşındayken İkea’yı kurdu, ancak şirketin demonte mobilya satışına başlaması tam 13 yılını aldı.
1943’te babasının okuldaki başarısını ödüllendirmek için verdiği parayı kullanarak henüz 17 yaşındayken Ikea’yı kurdu.
Ikea başlangıçta saatler, naylon çoraplar ve resim çerçeveleri de dahil olmak üzere bir dizi ürün satan ve posta siparişi ile çalışan bir şirketti.
Şirket altın vuruşunu yassı paketli parça mobilya satımı işine öncülük ettiği 1956 yılında yaptı.
Fikir nereden mi çıktı? Kamprad bu dahiyane fikre bir çalışanın müşterilerden birinin arabasına sığdırabilmek için bir masanın ayaklarını çıkarmasını izlerken ulaştı! Böylece alandan tasarruf etmenin aynı zamanda para tasarrufu anlamına geldiğini de fark etmiş oldu.
3.1951 yılında ilk Ikea kataloğu yayımlandı, 1953’te ise ilk Ikea Showroom’u açıldı.
Kamprad mobilyaları daha büyük bir ölçekte satma fırsatı olarak gördüğünden 1951’de sonraları mobilya zincirinin ikonik bir özelliği olacak olan ilk Ikea kataloğunu yayımladı.
İlk Ikea Showroom’u 1953’te İsveç’in Almhult şehrinde açıldı, üstelik bu fikir şirketin başlıca rakibi ile bir fiyat savaşından doğdu.
Her iki şirket de fiyatları düşürdüğü için işin kalitesi risk altına girmişti ve IKEA bu sayede showroom müşterilere siparişlerini vermeden önce mobilya kalitesini hissetme şansı sunmuş oldu.
İlk Ikea mağazası 1958 yılında açıldığında dönemin en büyük mobilya mağazası olma özelliği taşıyordu.
1970’den itibaren Ikea, Soğuk Savaş sonrası Rusya gibi ülkelerde ortaya çıkan orta sınıfın harcama gücünü de önüne katarak Avrupa, Kuzey Amerika, Asya ve Orta Doğu’da büyük pazarlar fethetti.
Ikea şimdi her kıtada 400’den fazla mağazaya sahip ve dünya çapında tam 190.000 kişiye istihdam sağlıyor.
4.Şirketin adını son derece basit bir yöntemle bulmuştu.
Kamprad şirket ismini adının baş harflerinden oluşan I ve K ile büyüdüğü çiftliğin baş harfi E(Elmtaryd) ve yaşadığı köyün baş harfi olan A(Agunnaryd)’yı birleştirerek oluşturmuştur.
5.Ikea ürünlerinin ilginç isimleri Kampard’ın disleksi(öğrenme güçlüğü) mücadelesinin bir sonucuydu.
Ikea stok numaralarını hatırlamakta zorlanan Kampard için özel bir sistem geliştirdi. Ürünlerin İsveççe kelimeler kullanılarak isimlendirildiği bu sistemde kitaplıklar adını çalışanların çocuklarından veya İskandinavyalı çocuk isimlerinden (IKEA’nın en çok satan Billy kitaplığı, Ikea çalışanı Billy Likjedhal ilham alınarak adlandırılmıştı), dış mekan mobilyaları ise İskandinav adalarından alıyordu.
Tekstil ürünleri adını çiçek ve bitki isimlerinden alırken banyo malzemeleri İsveç gölleri ilham alınarak adlandırılmıştı.
6.Mütevazı hayat tarzıyla ünlüydü.
Kamprad sahip olduğu onca servete rağmen cimri bir insan olarak tanınıyordu. Rivayete göre, eski model Volvo marka bir araba kullanıyor, ekonomi sınıfında uçuyor ve öğlen yemeğini evden getiriyordu.
İkea’nın tarihi üzerine yazılmış 1998 tarihli kitabında pazar ziyaretlerini kapanışa yakın bir saatte yapmaya bayıldığını bu sayede çok daha düşük fiyatlarla ürün almayı umduğunu belirtmişti.
Ayrıca yerel bit pazarlarından kıyafet alışverişi de yapmıştı.
Bir televizyon kanalı için yaptığı röportajda tutumlu olmanın kanında olduğunu söylemiş,hatta televizyon programına çıkarken dahi üzerinde bit pazarından alınmamış tek bir şey dahi bulunamayacağını belirtmişti.
Kampard’ın İsviçre’deki mütevazı evi neredeyse tamamıyla Ikea eşyalarıyla döşenmiştir – üstelik kendisi bu eşyaları kendi elleriyle kurmuştur.
7.Milyar dolarlık başarısı türlü tartışmalara konu oldu.
Kamprad’ın serveti 2017 yılı verilerine göre 37.3 milyar Euro olarak hesaplandı, ancak bu başarı bazı tartışmalarla gölgelendi.
İddialara göre Kampard 1973’te IKEA’nın merkezini İsveç’ten Danimarka’nın Kopenhag kentine taşıdı. Bunun ardında İsveç’teki fazla vergilerden kurtulma düşüncesi yatıyordu. Hatta kendisi de İsveç’teki sert vergi politikasını protesto ederek İsveç’ten İsviçre’ye taşındı.Tüm bu tartışmalar şirketle ilgili söylentilerin ortaya çıkmasına sebep oldu. Öyle ki geçtiğimiz yıl Avrupa Komisyonu IKEA’nın Hollanda’daki vergi anlaşmalarına ilişkin bir soruşturma başlattığını açıkladı.
8.Nazı gruplarına bağlılığı nedeniyle ağır eleştirilere maruz kaldı.
Ingvar Kamprad 1998’de İsveçli faşist aktivist Per Engdahl’ın yakın arkadaşı olduğunu ayrıca 1942-1945 yılları arasındaki Yeni İsveç Hareketi’nin de bir üyesi olduğunu kabul etti.
İsveç 2. Dünya Savaşı süresince tarafsızdı, ancak ülkenin Nazi partisi 1945’ten sonra da aktif kaldı.
Kamprad, 1948 yılından itibaren bu grubun toplantılarına katılmayı bıraktığını söyledi. Sonraları bu dönemi “gençlik çılgınlığı” ve “hayatımın en büyük hatası” olarak tanımlayacaktı.
9.87 yaşında emekliye ayrıldı.
Kamprad, şirketin yönetim kurulundan Haziran 2013’te ayrılacağını açıkladı. O sırada 87 yaşında olan Kamprad sorumluluğu oğullarından birine devretti.
Ikea şirketinin konuya ilişkin yaptığı açıklamada ise şu sözlere yer verilmişti: “Hayatının sonuna kadar çalıştı, kendi sloganına yani yapılacak daha çok şey olduğu görüşüne sadık kaldı.”
