Daha hızlı okumak isteyenlerden misiniz?
O halde bu yazı tam size göre.
Zira hızlı okuma kurslarında genelde size hızlı okuma teknikleri öğretilir, ancak okuduğunuz metni anlayamadıktan sonra hızlı okumanın bir esprisi yoktur.
Bu yazıda size yazıları anlayarak hızlı okuyabilmeniz için bazı ipuçları vereceğiz.
1. Okuma Hızını Artırmak:
a. Her gün egzersiz yapın.
Anlayarak hızlı okuyabilmek için beceriler size doğuştan gelmez. Bu yetiyi kazanmak için sizin çaba göstermeniz gerekir. Bu nedenle her gün 15-20 dakika kadar hızlı okuma antremanı yaparak orta ve uzun vadede büyük bir gelişme kaydedebilirsiniz.
Okuma hızını artırmak zamanla olur çünkü daha önce okumadığınız bir tarzda okuma yaparsınız. Unutmayın, çocukken okumayı sökmek için birkaç yıllık bir sürekliydi. Bu nedenle hızlı okumaya alışmak ve bu işte başarılı olmak için sabırlı olmanı gerek.
Gelişmenizi takip edebilmek için süre tutmak da iyi bir yöntem olur. 30 gün boyunca süre tutun ve bir dakikada kaç kelime okuyabildiğinizi görün. Ne kadar çok antreman yaparsanız, kelime sayısı da o kadar artar.
b. Kolay Yazılarla Başlayın
Daha hızlı okuma için egzersiz yaparken öncelikle kolay yazılarla başlayın. Okurken keyif aldığınız, rahat anlaşılır metinler seçmeniz çok iyi olur.
Seyahat rehberi, ünlü bir kişinin anıları güzel bir başlangıç olabilir. Fizik ya da tarih gibi konuları ağır bir dille ele alan kitaplar ise hızlı okuma şevkinizi kırabilir.
Hızlı okuma yeteneğiniz geliştikçe bir metinde nerelere odaklanmanız gerektiğini de daha iyi anlarsınız. Bu da uzun ve karışık metinlerle daha iyi başa çıkmanızı sağlar. Yani metnin hangi bölümünde daha önemli ve kritik bilgiler var, nerelere ağırlık vermeli; bu gibi konular zihninizde zamanla daha iyi oturur.
c. Hızınızı Takip Edin
Baş parmağınız ya da bir kağıtla okumanız gereken yeri kapatmanız iyi bir fikir olabilir. Böylece yazının neresinde olduğunuzu daha iyi takip edersiniz ve yazı içinde kaybolmazsınız. Parmağınızla ya da kağıtla okumanız gereken yerleri belirlerseniz gözleriniz de odaklanacak bir yer bulur.
d. Daha Uzun Süreler Okuyun
Beyninizin yeni bir alışkanlık elde etmesi için belli bir ritme girmesi geekir. Bu da uzun süre okuma yaparak gerçekleşir. Bir oturuşta en az 15 dakika gözünüzü kitaptan kaldırmadan okuma yapmaya çalışın.
Zaman içinde daha iyi odaklanabildiğinizi göreceksiniz. Bu okuma seansları arasında kısa aralar vermek de faydalı olur ama size tavsiyemiz bir oturuşta en az 15 dakika aralıksız okuma yaptıktan sonra ufak bir mola vermeniz… Daha sonra 15 dakikalık okuma süresini 30, 45, 60 dakikaya çıkarabilirsiniz.
e. Gerektiğinde Yavaşlayın
Hızlı okumak size pek çok fayda sağlar. Ama bir metni okurken nerede yavaşlamanız gerektiğini bilmelisiniz, yani bazen sindire sindire okumalısınız.
Bir metne göz gezdirirken bazı yerleri gözden kaçırabilir, buralardaki bilgileri anlamadan geçebilirsiniz. Bu size bir şey katmaz. Bu nedenle bir yazıyı okurken nerelerde daha dikkatli olmak gerektiğini bilmek, hızlı okumanın temel hususlarından biridir.
Ayrıca bazı yazıları mutlaka baştan sona, yavaş yavaş okumalısınız. Şiir, klasik edebiyat, tıbbi metin gibi metinleri okurken özellikle dikkat edin, çünkü bu yazılardaki her kelime, her cümle bilinçli bir şekilde yazılmıştır. Her bir nokta bile bir anlam ifade eder. Bir şiir kitabını hızlı okuyarak hiçbir şey elde edemezsiniz.
2. Kötü Alışkanlıklardan Kurtulmak:
a. Sözcükleri Zihninizde Seslendirmeyin
Birçok insan okuduğu şeyi kafasında seslendirir. Ya dudakları hareket eder ya da kafasında sesli olarak canlandırır. Okuma hızını düşüren unsurlardan biridir bu.
Bu şekilde okuma yapmak okuma hızınızı konuşma hızınıza indirger. Yani maksimum konuşma hızında okursunuz bu tür bir okumayla. Halbuki dudaklarınızı hareket ettirmeden okuma yaptığınızda okuma hızınızı 2-3 kat artırabilirsiniz. Sakız çiğneme ya da dudaklarınızı kapalı tutmak dudaklarınızı oynatmanızı önler. Okuduğunuz cümleleri zihninizde seslendirmediğiniz zaman daha bilinçli okursunuz. Bu da odaklanma ve çalışmayla olur.
b. Kelime Kelime Okumayın
Diğer bir hatalı uygulama ise kelime kelime okumaktır. Bu okuma hızınızı düşürür. Daha hızlı okumak istiyorsanız blok halinde okumalısınız.
“Bahçedeki çiçekler solmuş, onları bir sulamak gerek.” cümlesinde her kelimeyi ayrı ayrı okumak beyne ekstra yük bindirir. Ama insan beyni sözcükler arasında ilişki kurma konusunda en iyi bilgisayardan bile güçlüdür. “bahçedeki + çiçekler + solmuş…” gibi okumak yerine tek seferde “bahçedeki çiçekler solmuş” şeklinde okuma yapmalısınız kısaca.
c. Göz Hareketlerine Dikkat Edin
Bir çocuk okumayı öğrenirken her kelimeye ayrı ayrı bakması tembih edilir. Ancak insan gözü aynı anda birden fazla sözcüğe bakabilir.
Bu nedenle okuma yaparken yüzünüzü rahat bırakın, bakışlarınızı yumuşatın. Böylece sayfadaki yazıların daha büyük bir kısmını görebilirsiniz.
Buna ek olarak her kelimeye bilinçli olarak bakmanız da şart değildir. Çevresel görüş alanınız sayesinde özellikle cümlenin sonunu okumak için yükleme tekrar odaklanmanız gerekmez. Bu da size zaman kazandırır.
d. Aynı Yerde Takılıp Kalmayın.
Bazen bir cümleyi defalarca okuruz, yine de anlamayız. Bu da okuma süresini gereksizce uzatır.
Aynı yere takılıp kalma durumu genelde cümlenin başı anlaşılmadığı zaman olur. Buna çözüm olarak işaret parmağınızla ya da kalemle okuduğunuz yeri takip edebilirsiniz.
Bazen de cümlede ya da paragraftaki anlamı tam çıkaramadığımız için aynı yeri tekrar tekrar okuruz. Bununla mücadele etmek için de odaklandığımızdan emin olmalıyız, kafamızı metne aktif olarak vermeliyiz. Unutmayın, okumak aktif bir eylemdir.
Ayrıca hangi kısımları tekrar okumanız gerektiğine de karar vermeniz gerek. Anladığınız bir paragrafı tekrar okumak zaman kaybıdır. Ama karmaşık bir konsepti anlamaya çalışırken tekrar okuma yapmanız da doğaldır.
e. Okumak İçin Uygun Bir Atmosfer Yaratın
Uygun olmayan bir yerde okuma yaparsanız elbette yavaş okursunuz ve okuduklarınızı anlamazsınız. Aşırı gürültülü olmayan, görsel ve işitsel olarak size ekstra uyaranlar vermeyen ortamlarda okuma yapmalısınız.
Sessiz bir ortamda okumayı seviyorsanız televizyondan, telefondan, bilgisayardan uzak durum. Kulak tıkacı ya da çevre sesini kesen kulaklıklar da yine sessizliği tesis edebilir.
Eğer sessizlikten hoşlanmıyorsanız hafif bir müzik açabilirsiniz. Ancak açtığınız müziğe ritm tutmaya başlar, şarkılara eşlik ederseniz yine metinden koparsınız. Hafif klasik müzik ya da doğa sesleri bu konuda idealdir.
Sandalye, hamak, koltuk ; nerede oturursanız oturun, rahat olmaya dikkat edin. İki büklüm okursanız bel ağrısı bir süre sonra sizin dikkatinizi dağıtacaktır.
Bazı kişiler ayakta okumayı tercih etmektedir. Bunun için dayanma masaları bulunur. Ya da DIY çözümler bularak yüksek bir yerde, ayakta durarak da okuma yapabilirsiniz.
Son olarak bazı kişiler okurken hareket etmeyi sever. Kalemle kitaba vurmak, sakız çiğnemek, dizlerini hareket ettirmek gibi şeyler size daha iyi bir konsantrasyon sağlayacaksa bu tür şeyleri de deneyin, ama çevrenizde insanlar varsa onların rahatsız olabileceklerini de sakın unutmayın.
C. Okuma Şeklini Değiştirmek:
a. Yazıyı Önden İnceleyin
Okuma hızını artırmak için en etkili metodlardan biri okuyacağınız metne önceden göz gezdirmektir. Bu sayede yazının ne konuda olduğunu anlarsınız ve tamamını okumaya değip değmediğini görürsünüz.
Bir metni önden incelemek için birkaç sayfa boyunca her paragrafın ilk ve son cümlesini tamamen okuyun.
Aradaki başlıklara, vurgulu kelimelere de bakın. Bu kısımlar, metnin en önemli yerlerini tespit etmenizde size yardımcı olur.
Özellikle uzun ve alışık olmadığınız bir konudaki metne alışmak için bu yöntem idealdir.
b. En Önemli Kelimeleri Tespit Edin
Diğer bir teknik ise metni taramak ve en önemli kelimeleri tespit etmektir. Bu yöntemle zaman kaybetmeden metnin konusunu kavramış olursunuz.
“Vahşi aslan sürüsü masum ceylanın etrafını kaşla göz arasında sardı.” cümlesini anlamak için tüm kelimeleri kavramanız gerekmez. “Aslan, ceylan, sardı” ifadeleri size cümlenin anlamını direkt olarak verir. Bilhassa kısa ve basit metinlerde ve gazete yazılarında bu teknik faydalıdır.
c. Paragrafın İlk ve Son Cümlesini Okuyun
Bir makale, kitap okuyacağınız zaman temel amacınız yeni bilgi edinmekse her paragrafın ilk ve son cümlesini okumak iyi bir yöntem olabilir.
Çünkü kurmaca dışı kitapların büyük bölümü tekrarlardan oluşur. Temel bir kavram farklı cümlelerle açıklanır. Konuyu bir kere anladığınızda her cümleyi okumanız gerekmez.
Gazete ve dergi yazıları için de geçerlidir bu. İçeriğe dair temel bir bilgi edinmek istediğinizde ilk ve son cümleyi okumak size epey vakit kazandırır.
d. Bildiğiniz Bölümleri Atlayın
Okuma hızınızı artırmak istiyorsanız bir metinde atlamanız gereken bölümleri tespit edebilmelisiniz. Size pek bir fayda sağlamayacak kısımları atlamak okuma hızınızı artırır ve metnin en önemli yerlerini okumanıza yardımcı olur.
Yine bir metinde sizin için yararlı olmayacak kısımları da atlayabilirsiniz. Bu okumanın doğasına aykırı gibi görünebilir ancak bir yazıdan geriye aklınızda bir şey kalmayacak yerleri okumak da zaman kaybıdır.
Okurken keyif almadığınız bir kitabı ya da makaleyi yarıda bırakmak size pişmanlık yaşatmamalı. Pek çok kitap ve yazı acemice yazılmıştır ve size bir fayda sağlamaz. Buna karar vermek için kitabın %10’unu okuyun. Bir şey kavrayamıyorsanız ve metin ilerlemiyorsa kitabı yarıda bırakmaktan çekinmeyin. Aynı konu hakkında okuması daha keyifli başka bir kitap mutlaka vardır.
e. En Önemli Bilgileri Muhafaza Edin
Hızlı okumayla ilgili en temel sorunlardan biri de hızlı okurken metnin anlamını kaçırmaktır. “Hızlı okudum ama hiçbir şey hatırlamıyorum.” ifadesini de sıkça duyarsınız.
Bunu önlemek için bazı teknikler bulunmaktadır.
Öncelikle kitapta öğrendiğiniz yeni kavramlar ve halihazırda bildiğiniz şeyler arasında bağlantı kurun. Karmaşık fikirler arasında bağlantı kurmak, kişisel deneyimleriniz ile okuduğunuz metin arasında bağ kurmak bu yeni bilgiyi daha hatırlanabilir kılar.
Yine önemli kelime ve kavramların altını çizerek de hatırlamanızı ve bilgiyi içselleştirmenizi kolaylaştırabilirsiniz. Okurken elinizde kırmızı bir kalem olması bu noktada faydalı olabilir. Kitabı okuduktan sonra bu bölümleri deftere temize çekmek, kitaptan öğrendiğiniz kavramları bir yere not etmek hatırlamanızı kolaylaştırır. Bu sayede öğrendiğiniz yeni bilgiler, hayatınızda bir kullanım alanı bulur.
