Hindiler yetiştirmek eğlencelidir ve buna ek olarak karlıdır. Bazı insanlar erkek hindileri evcil hayvan olarak beslemekten hoşlansa da genellikle eti için yetiştirilir.Çiftliğinize hindi yetiştiriciliğine başlamadan önce aşağıdaki adımları okumanızı tavsiye ediyoruz.
İlginç bir not: Hindi, esasen Orta Amerika kökenli bir canlıdır. Orta Amerika’dan Avrupa’ya götürülen hindiler orada evcil hale getirilmişler ve yabani hindi türleriyle çiftleştirilerek ABD’ye götürülmüşlerdir.
1- Hindi Yetiştiriciliği Size Göre Mi?
Kendinize sormanız gereken ilk soru bu olmalıdır. Daha önce tavuk yetiştirmiş olabilirsiniz. Ya da büyükbaş ve küçükbaş hayvanlara yönelik besicilik tecrübeniz olabilir. Ancak hindi yetiştirmeye karar verdiğinizde dikkate almanız gereken birkaç husus bulunuyor. Hindiler çiftliğiniz için doğru seçim mi? Yumurtaları veya eti için tavuklar yetiştiriyorsanız hindi de yetiştirebilirsiniz çünkü bakımları birbirine benzer ancak hindilere biraz daha fazla özen göstermeniz gerekir. Çünkü hindiler tavuklara göre daha hassastırlar. Daha kolay hastalanıp ölebilirler.
Hindileri Sever Misiniz? : Saçma bir soru gibi gelebilir, ancak yetiştirmek istediğiniz hayvanları seviyor olmanız lazım. Zira günün büyük bölümünde onlarla ilgilenmek durumundasınız. Bu nedenle hindi yetiştirmeye niyetleniyorsanız, size yakın bir hindi çiftliğine gidin ve olayı yerinde görün. Hindi yetiştiren kişilerle bu işin artılarını ve eksilerini konuşun.
Zamanınız Var Mı?: İster halihazırda kurulu çiftliğinize hindileri ekleyecek olun, ister yeni bir girişime başlayacak olun; bu iş için yeterli zamanınızın olduğundan emin olmalısınız.
Hindi yetiştirmek zor değildir, ancak tavuk yetiştirmekten biraz daha zahmetlidir. Özellikle hindileri civcivlikten itibaren yetiştirmeyi düşünüyorsanız zaman ve enerji kısıtlamanız olmamalı.
Günlük yem ve sulama; kümeslerin temizliği, hastalıkta koruma gibi şeyler için düzenli ve sürekli olarak hindilerle ilgilenmeniz şart.
Mekanınız Var Mı?: Hindi civcivleri, tavuk civcivlerinden ayrı yetiştirilmelidir. Zira tavuklardan hindilere “karabaş hastalığı” bulaşabilir. Ayrıca tavuk civcivleri, hindi civcivlerinden daha hızlı olgunlaşır. Aradaki büyüme farkı, hindi civcivlerinin aleyhine olabilir.
Buna karşın hindi yavruları bir süre sonra büyüme hususunda tavuk yavrularını geçerler. Bu sefer de hindiler, tavuklara “eziyet” edebilir. Bu bakımdan çiftlik içinde tavuk-hindi kavgalarını ortadan kaldırmak için tavuklar ve hindiler ayrı alanlarda tutulmalıdır. Buna ek olarak beslenmeleri de farklıdır. Hindiler, daha protein ağırlıklı beslenmelidir.
Yetişkinliğe erişmiş 10 adet hindi için de en az 40 metrekarelik bir alan gerekir. Tel örgülü bir kafes, hindiler için uygundur fakat mevsim koşullarına göre kapalı bir alan da gerekebilir.
Sermayeniz Var Mı?: Hindi yetiştirmek istediğinizde onların kafesi, yemi, suyu, ilacı bir masraf kalemi oluşturur. Ayrıca yavru hindi alıp onları yetiştireyim derseniz, hindi yavruları da tavuk civcivi kadar ucuz değildir. Bu bakımdan çiftliğinizde hindi yetiştirmeyi düşünüyorsanız bu işin maliyeti katlanabileceğinizden emin olmanız gerekir. Bu işi ticari olarak yapmaya girişmeden önce evinizde 5-6 hindi yetiştirmeyi deneyebilirsiniz. O da size sürecin maliyeti ve kazancı hakkında fikir verecektir.
2- Irk Seçimi: Hangi hindi türünü seçmelisiniz?
Hindi, tavuk kadar fazla türe sahip değildir. Ancak yine de hindi yetiştiriciliği için size en uygun hindi türünü seçmek önemlidir.
Geniz göğüslü beyaz hindiler oldukça tercih tercih edilen modern bir ırktır. Bu ırk küçük çiftliklerdeki otlaklarda yetiştirilir ve süpermarketlerden aldıklarınızdan daha lezzetlidir. Bronz ve Beyaz Hollandalar da et üretimi için tercih edilebilecek popüler ırklardandır. Göz alıcı ve orta büyüklükte olan Hibrit hindilerden olan Bourbon Reds ve Narragansetts haşere mücadelesinde ve yem aramada oldukça başarılıdır. Royal Palm hindiler küçük ölçekli çiftliklerde yetişebilen güzel ve farklı kuşlardandır.
Geniş Göğüslü Beyaz Hindi:
Modern bir türdür, kısa sürede et verecek büyüklüğe ulaşır. Yani ideal bir hindi türüdür. Ancak hastalık kapmaya yatkınlardır. Yapay döllenme dışında üreyemezler ve eti sanıldığı kadar lezzetli değildir.
Kahverengi Hindi (Bourbon Red):
Kentucky kırmızısı olarak da bilinen bu tür, ABD’nin Kentucky eyaleti kökenlidir ve kahverengi tüyleriyle dikkati çeker. Eti lezzetli ve dolgundur. Yetişkin bir kahverengi hindi 10 kiloya ulaşabilir.
Narragansett:
Rhole Island kökenli olan bu hindi türünün erkekleri yetişkinliğe ulaşınca 15 kiloya, dişileri ise 8-9 kiloya kadar ulaşabilir.
Cüce Hindi (Midget):
Minyatür hindi olarak tanımlayabileceğimiz bu tür, 1960’lı yıllarda University of Massachusetts’taki araştırmacılar tarafından yaratılmıştır.
Royal Palm ve beyaz göğüslü hindi melezi olan bu tür, küçük olmasına rağmen eti oldukça lezzetlidir. Erkekleri 10 kiloya, dişileri ise 7-8 kiloya ulaşabilir.
Yumuşak huylu ve sakin olmaları nedeniyle yetiştirmeye müsait bir hindi türüdür, dişileri de ufak olması nedeniyle çitlerden ve duvarlardan zıplayarak aşabilme özelliğine sahiptirler.
Beltsville:
1930’lu yıllarda geliştirilmiş bir türdür, ancak cüce hindilere göre göğüsleri daha geniştir. Dişileri yumurta üretimi konusunda oldukça iyidir. Diğer hindi türlerine göre asosyal bir türdür denebilir.
Beyaz Hollandalı:
Adından da anlaşılacağı üzere Hollanda orijinli bir türdür. Erkekleri 15 dişileri ise 10 kiloya kadar ulaşabilir. Uysal bir türdür, dişileri kuluçkaya yatmayı sever. Ancak görece ağır olmaları nedeniyle bazen kendi yumurtalarını kırabilirler.
Standart Bronz:
Ülkemizde ve dünyada en yaygın görülen hindi türüdür. 1960’lı yıllarda yapay döllenme ile üretilmişlerdir. Erkekleri 13, dişileri de 8-9 kiloya ulaşabilir.
Siyah Hindi:
İspanyol siyahı ya da Norfolk siyahı olarak da bilinen bu tür Meksikalı yaban hindilerinin evcilleştirilmiş halidir.
Royal Palm:
Siyahlı beyazlı tüyleriyle heybetli bir görünüm arz eden bu tür, diğer türlere göre ufaktır ve ticari olarak diğer türlere göre bazı dezavantajlara sahiptir. Ev tüketimine daha uygundur. Bahçedeki böcekleri yiyerek böceklenmeye karşı vazife görebilirler.
3. Civciv Hindiler Nasıl Yetiştirilmeli?
Hindi civcivi denilen yavruları ilkbaharda yetiştirmeye başlayabilirsiniz. Tavuklarınkine benzeyen kuluçka makinelerinden kurun. Kuluçka makinelerini kendiniz de yapabilirsiniz. Tavuk civcivleri yetiştirir gibi başlayın. İlk hafta kuluçka makinesinin bulunduğu alanın sıcaklığı 30 ve 40 derece arasında olmalıdır. Daha sonra ısıtıcıları yükselterek sıcaklığı yavaş yavaş düşürün. Sıcaklığı her hafta beş derece düşürün. Tavuklar için kuluçka makinesi satan yerlerden bu kuluçka makinelerini de temin edebilirsiniz.
Eğer hindileri yavruluktan (civcivlikten) alıp büyütmek istiyorsanız dikkat etmeniz gereken bazı bakım ve besleme hususları vardır.
Hindi Kuluçkası Nasıl Kurulur?
Tıpkı tavuk civcivleri gibi hindi civcivlerine de barınabilecekleri sıcak, kuru ve kapalı bir barınak yapmalısınız. Zemine talaş serebilirsiniz. Civcivler 3 haftalık olunca bazı kişiler temiz kum da sererler. Tıpkı kedilerin kaka kumu gibi o da temizlenebilir. Buna ek olarak civcivlerin kaldığı yerin ısısı düzenlenmeli, yem ve suları düzenli olan temin edilmelidir. Yem ve su kaplarını lambanın direkt altına koymamaya özen gösterin.
Civcivler, hava soğuk olduğunda lambanın altına üşüşürler, hava sıcak olunca da köşeler doğru dağılırlar. Yani sıcaklığı ölçmek için termometre bulunması iyi olur.
Civcivleri Nasıl Yerleştirmek Gerekir?
Civcivleri yuvalarına yerleştirirken dikkat edilmesi gereken bazı konular vardır. Örneğin yavruları yuvalarına yerleştirirken hepsini tek tek kontrol etmelisiniz. Ayrıca her birinin gagasını su kabına daldırarak suyun nerede olduğunu ve suyun nasıl içileceğini de öğretmelisiniz. Özellikle kamyonla taşınmış civcivler yolculuktan dolayı stresli olabilirler. Bu nedenle ilk iki hafta yem ve sularına daha çok özen gösterin.
Olası Sorunlar Nasıl Önlenir?
Hindi civcivleri, açlıktan ölebilirler. Şöyle ki bazı civcivler, yem ve suya ulaşımda güçlük yaşayabilirler ya da diğer civcivler tarafından baskı altına alınabilirler. Bu nedenle civcivleri düzenli olarak kontrol etmeli, hepsinin yem ve su aldığından emin olmalısınız.
Fazla kabalalık bir ortamda düzenli beslenmeye karşı risk oluşturur. Bu nedenle 10 metrekarelik bir alana en fazla 10 yavru yerleştirmek en idealidir. Yavrular büyüdükçe kuluçka alanını da büyültmelisiniz.
Tünek Ekleyin
Yavrular üç haftalık olunca kuluçka kutusuna “tünek” ekleyebilirsiniz. Yavrular tünek üzerinde daha rahat uyurlar. Büyüdükçe ısıya ve daha fazla alana ihtiyaç duyacakları için tüneğin doğru bir biçimde yerleştirilmesi önemlidir.
Doğru Besleyin
Hindi yavruları için farklı türde yemler vardır. Bazıları başlangıç içindir, bazıları kilo almaları içindir, bazıları protein ağırlıklıdır.
Hindiler, tavuklardan daha çok proteine ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle hindi yavrularının ilk 3 ayında en az %28 oranında protein içeren yemler vermelisiniz. 3. ayın sonunda bu oran %20’lik bir orana düşebilir. %20 proteinin altında ise yavrular büyüme potansiyellerinin altına düşerler.
Dışarı Çıkarın
3 haftadan sonra hindi yavrularını etrafı telle kaplı güneş gören bir alana taşıyabilirsiniz. Hava yağmurlu ve soğuk olduğunda ise dışarı çıkarmamaya özen gösteriniz.
Yavruları dışarıdaki yuvalarına taşımadan önce iyice tüylendiklerinden emin olun. Yani en az 8 hafta kapalı alanda tutun yavruları. Yavruları kapalı yuvalarından açık yuvalarına taşıyınca ilk birkaç hafta üşümemeleri için geceleri birkaç kez kontrol edin.
4- Çitlerin ve Barınakların Yapılması
Çiftçilerin birçoğu hindilerin dışarıda gezinmesine izin verir. Tabii ki kümeslerin etrafının çitlerle çevrili olması şartıyla. Hindiler için en uygun otlak kısa çimlerdir. Özellikle kızıl yonca ve çayır otu hindiler için en uygun çimlerdir. Çitlerinizin tilkilere, rakunlara ve çakallara karşı korunaklı olduğundan emin olun. Örgü tel doğru bir seçimdir.
Portatif tüneğin yerini haftalık olarak değiştirerek otlağın temiz kalmasını sağlayın. Yemliklerin ve sulukların da yerini değiştirerek gübre çoğalmasını engelleyebilirsiniz.
Hindiler hava durumundan bağımsız dışarıda dolaşmayı seven hayvanlardır. Ancak hindi yavrularını ilk 3 ay dışarı salmamak daha doğru olacaktır.
Şimdi hindilerin nasıl bir ortamda barındırılması gerektiğine bakalım:
Hindi Kümesi
Hindiler dışarıda dolaşma zamanına ulaştıklarında onlara bir kümes inşa etmeli ve onlara otlak bir alan sunmalısınız.
Hindiler;
- Yırtıcı hayvanlardan korunmalıdır.
- Toz banyosu yapabilecekleri bir alan olmalıdır.
- Geceleri tüneyebilecekleri tünekleri olmalıdır.
- Otlak alanlara erişimleri olmalıdır.
- Parmaklık içinde tutulacak 12 hindi için en az 20 metrekarelik bir alan olmalıdır.
Kümes içinde hindilerin tüneyebilecekleri tünekler hazırlarken direklerin eşit yükseklikte olmasına dikkat edin. Böylece sürü içinde en yüksek direğe tünemek için kavga olmaz. Tüneklerin hareket ettirilebilir olması da dışkıların tek bir bölgede yoğunlaşmasını önler.
Kümesin sav ya da fiberglass bir tavana sahip olması da onları hava koşullarından korur.Kümes inşası için odun ideal bir materyaldir.
Geceleri hindilerin kalacağı kümesin, 12 hindi için 4 metrekare olması yeterlidir.
Çit veya Parmaklık
Hindileri çitle çevireceğiniz zaman çitin en az 2 metre yükseklikte olması gerekir. Zira hindiler, söz gelimi güvercin gibi uçamasalar da kanat çırptıklarında belli bir yüksekliğe kadar çıkabilirler.
Ayrıca sürekli uçmak, kaçmak isteyen yaramaz hindilerin kanat tüylerini tıraşlayarak kaçmalarını engelleyebilirsiniz. Zaten hindiler, kendilerini korkutan bir durum olmadığı sürece kümeste ve çitin içinde kalmayı severler.
Çit çekmek için odun direklerin arasında tel çekerek alanı sınırlandırabilirsiniz.
Hindiler, inek gübrelerini karıştırıp gübre içindeki öğütülmemiş taneleri yemeyi severler. Ayrıca otların üzerinde bulunan zararlı böcekler, kurtları da tüketmeyi severler.
Çit hazırlayacağınız zaman tellerin sıkı olmasına dikkat edin. Böylece sansar, kurt, çakal, tilki, kedi gibi yırtıcı hayvanlar, çitin içine girerek hindilerinize zarar veremezler.
Uzun Dönemli Barınma
Yukarıdaki örnekler, 7. ayın sonunda kesilerek et elde edilecek hindilere yönelik tavsiyelerden oluşuyor. Yani kış koşulları, yumurtaya yatacak dişi hindi, erkek ve dişi hindilerin ayrı alanlarda tutulması gibi konulara değinmedik.
Eğer hindileri yavruluktan yetiştirmek istiyorsanız barınak konusunda daha kalıcı çözümler bulmanız şart. Dişi ve erkek hindileri ayrı odacıklarda tutmanız, erkek hindileri gündüzleri birkaç saat otlamaları için serbest bırakmanız ve onları içeri alıp dişileri salmanız gerekir.
Böyle olunca hindilerin serbest kalması ve kendi başlarına karınlarını doyurmaları şarttır.Zira yetişkin bir hindi, günlük besin ihtiyacını kendi başına otlak alanlarda yayılarak temin etmelidir.
5- Hindiler Nasıl Beslenir, Nasıl Sulanır?
Bir düzine hindi için günde en az yedi litre su kullanmanız gerekir. Dışarıdaki su borusuna bağlayabileceğiniz otomatik bir suluk alabilirsiniz. Hindi çiftçilerinin birçoğunda üzerinde küçük bir çatısı olan tahta yemlikler kullanır. Yaklaşık 45 kilogramlık yem 12 hindi için uygun bir ölçüdür. Zaman geçtikçe ve hindiler olgunlaştıkça hepsi günde yaklaşık 450 gram yem tüketecektir.
Hindileri doğru şekilde besleyip sulamak olası pek çok sorunun önüne geçer. Doğru yemleme teknikleri, yeme yapacağınız masrafları da azaltır.
Hindi Civcivleri Nasıl Beslenmeli?
Yeni doğan civcivlerin iyi beslenmesi şarttır. Civcivlerin gagalarını suya daldırarak onlara suyun nerede olduğunu ve nasıl içildiğini öğrenmeniz büyük önem taşır.
Civcivler için 3-4 litrelik su kabı yeterli olacaktır. Açık su kaplarını ve leğenleri kullanmayın, zira yavrular suya düşük boğulabilirler. Bu nedenle profesyonel su kaplalarından kullanmalısınız.
Ayrıca yem için yumurta kolilerinin alt kısmı başlangıç için idealdir. Buna ek olarak plastik yem kaplarından da yararlanabilir, bu kapları tarım ve hayvancılık malzemesi satan mağazalarda ve internette bulabilirsiniz.
İlk haftadan sonra metal ya da odundan yapılmış yem kapları kullanabilirsiniz. Bu kapları tavana asmak, yemlerin israf olmaması için tavsiye edilir. Ancak yavruların gagalarıyla yeme ulaşabildiklerinden emin olun.
Yetişkin Hindiler Nasıl Beslenmeli?
Yavrular büyüdükçe onlara 20 litrelik su kaplarıyla ya da damlama su sistemiyle su verebilirsiniz. Su kabını sağlam bir şekilde monte edin ve hindilerin su kabını düşürmesinin önüne geçin.
Yemleme konusuna gelince, 20 kilo yem taşıyabilen askılı yem kaplarını tercih edebilirsiniz. Ya da leğen şeklinde bir kaba yem boşaltabilirsiniz.
Ayrıca hindilerin yedikleri yemi sindirebilmeleri için çakıl ve kum da yemeleri gerekir. Onların sindirim sistemi için kum ve çakıla ihtiyaçları vardır. Bu nedenle otlak alanlarda ve kümeslerinde bir miktar kum ve ince çakıl olmasına dikkat edin.
Hindi Yemi Çeşitleri
Hindi yavrularının yemlerinde en az %28 protein olmalıdır. İlk 6 hafta %28 protein bazlı yemden sonra %20 protein içeren yemlere geçilebilir. Bu bakımdan hindiler, tavuklardan daha fazla protein içerikli yem talep eder diyebiliriz.
Hindiler 6-7 aya ulaşınca et elde etmek için kesilirler. Bu süre dahilinde erkek bir hindi, 45 kilo, dişi bir hindi ise 20 kilo kadar yem tüketir.
Yetişkin bir hindi, yem kadar kendi başına gezinirken de böcek, ot gibi şeyler yer. Bu nedenle hindilerin otlandığı alanlarda 3-4 santimetre kadar çim olması gerekir. Çim köküne bayılan hindiler ayrıca yemek artıklarını da pek severler. Hindiler ve daha genel anlamda kümes hayvanları otlanmayı pek sever. Yonca tarlası, harman alanlarında gezmekten hoşlanırlar. Otların köklerini ve çekirdeklerini yemeyi tercih ederler.
Ayrıca yine gezerken böcek, tahıl taneleri, kurtçuklar, otlar da hindilerin ilgi alanına girer.
Başlangıç Yemi: Yavru hindiler, 6 haftaya kadar bu yemle beslenmelidir. %27-28 protein bazlıdır. İlaçlı ve ilaçsız olarak satılır. Pek çok kişi ilaçlı yem kullansa da bu işi organik ve doğal olarak yapmak isteyenler ilaçsız yem kullanabilirler.
Büyütücü Yem: Başlangıç yeminden sonra piliçlerin kemiklerinin gelişmesi ve kilo almaları için düşük proteinli yem kullanılmalıdır. Eğer protein yüksek olursa piliçler fazla büyür ve yumurtaya erken yatarlar. %18 protein bazlıdır ve 14. haftaya kadar hindiler bununla beslenmelidir.
Piliçlik Sonu Yemi: Hindi piliçleri, 14. haftanın sonundan kuluçkaya yatana kadar %16 protein bazlı bu yeme geçmelidirler. Başlangıç ve büyütücü yem arasında bir noktada yer alır protein miktar olarak.
Kuluçka Yemi: 22. hafta civarında yumurtaya yatan dişi hindilere %16-18 protein oranlı yem ve ayrıca yumurtaların sağlam kabuklu olması için ekstra kalsiyum ve mineral verilmelidir. 22. haftadan önce bu yem verildiği takdirde hindinin böbreğinde fazla kalsiyum ve fostor birikir ki bu zararlı bir durumdur. Bu yaş aralığındaki erkek hindiler de bu yemden yiyebilir.
Et Yemi: Hindilerin etlenmesi için yüksek proteinli yem kullanılmalıdır. %18-20 oranında protein içeren bu yem, 12. haftadan kesime kadar %16 protein oranına düşürülebilir.
Tavuk ve hindi yemleri kırıntı, topak ve lapa biçimindedir. Lapalar civcivlere yöneliktir genelde, ancak lapa şeklindeki yem taze olarak verilmelidir, aksi halde çamur gibi bir hal alır. Kırıntı şeklindeki yemleri de hindiler özellikle sever.
Bunlara ek olarak yem masrafını azaltmak için hindileri serbest bırakıp kendi başlarına beslemelerini de sağlayabilirsiniz. Ot, çim, böcek, kurtçuk, tohum taneleriyle de gayet iyi beslenebilir hindiler, ancak yine de ek besin tavsiyesi yapmak şarttır.
6- Hindilerle ilgili hastalıkları ve problemleri engellemek
Hindi yetiştirmeye başlamadan önce hastalıklardan nasıl korunacaklarını öğrenmelisiniz. Temiz bir otlak, hareketli tünekler, temiz su ve yemler hindileri korumanın en kolay yollarındandır. Ancak yine de hindilere nasıl bakmanız gerektiğini bilmeniz gerekir. Hindiler için yeterli tüneme ve otlama alanı sağlamalısınız. Hindileri tavuklardan ayırın. Hindi evinizin havalandırma sisteminin iyi olduğundan emin olun. Ve yırtıcı hayvanlara karşı hindilerinizi koruyun.
Hindilerin hastalıktan korunması ve güven içinde büyümeleri için:
- Otladıkları alan temiz olmalı, kimyasal maddeler bulunmamalıdır.
- Su ve yemleri düzenli olarak verilmeli; su ve yem kapları düzenli olarak sterilize edilmelidir.
- Kümes ve çitle çevrili alanlar, hindilerin rahat gezip dinlenebilmeleri için yeterli genişlikte olmalıdır.
- Kümesin havalandırması ve ısıtması ideal olmalıdır.
- Kümes ve çit, yırtıcı hayvanların erişemeyeceği şekilde inşa edilmelidir.
7- Hindileri Çiftlikte İşleme
Hindileri eti için besliyorsanız zamanı geldiğinde kesmeniz ve işlemeniz gerekecektir. Kesim süreci tavuklarınkine benzer. Büyük bir öldürme konisine ihtiyacınız olacak. Haşlama tenceresinin büyük hindiler için de uygun olduğundan emin olun.
Kendi hindilerinizi çiftleştirmek istiyorsanız her 10 dişinin arasına bir erkek hindi koyun. İlkbaharda hindi sürünüz genişleyecektir. Fazladan yavrunuz olursa bir erkek ve iki dişi hindiyi üçlü olarak diğer çiftçilere satabilirsiniz.
Bu işi ticari amaçla yapacaksanız şimdiden iyi kazançlar dileriz. Yemek için yapacaksanız da afiyet olsun tabii.
