“İşleyen demir ışıldar.” felsefesiyle yola çıkarak pek çok risk alıp yeni iş kuran, en nihayetinde de emeklerinin mükâfatını toplayan kişilerdir girişimciler. Toplum nezdinde girişimcilerin daha önce eşi benzeri görülmemiş fikirler, ürünler, hizmetler ortaya koyan yenilikçi bireyler olarak kabul edildiğini söyleyebiliriz.
Peki sizce girişimci ve girişimcilik kavramları bilhassa son dönemlerde neden bu kadar ön plana çıkıyor? Aslında cevap son derece basit: Girişimciler, piyasaya sundukları inovatif fikirler ve insanların ihtiyaçlarını karşılama becerileriyle ekonominin tabiri caizse demirbaşlarıdır. Sıfırdan yola çıkarak “startup” kurmanın beraberinde getirdiği risklerin üstesinden gelmeyi başaran girişimciler günün birinde şan, şöhret ve servet elde etmekle kalmayıp sürekli gelişim fırsatları da yakalarlar. Başarısız olanlar ise gözden düşer ancak edindikleri tecrübe elbette yanlarına kâr kalır.
Girişimci Kimdir?
1. Girişimci kendi işini kuran kişidir. Girişimci adı üstünde bir şeylere girişen, bir şeyleri harekete geçiren kişidir. Yeni bir ürün üreten, hizmet veren, şirket kuran kişidir. Bir projenin, etkinliğin, girişimin başındaki kişidir. İş fikri girişimciden çıkmasa bile fikri hayata geçiren kişidir girişimci.
2. Girişimci işe yön veren kişidir. Girişimci ekibin lideridir. Ekibini motive eder, onları ileriye taşır. Girişimci sürücü koltuğunda oturur ve işe yön verir, gerektiğinde gaza ya da frene basar, vites yükseltip düşürür.
3. Girişimci sorumluluk sahibi olan kişidir. Girişimci kurduğu işten yüzde yüz sorumludur. Bir girişimde, projede, şirketteki en yüksek rütbeli kişidir.
4. Girişimci, dünyadaki bir soruna bundan kazanç sağlayarak çözüm üreten kişidir. Sorun çözer, karşılığında da kendi hayallerini gerçekleştirmek için para kazanır. Ayrıca en başarılı girişimciler, başka insanların başarı hikayelerini iyi analiz eden kişilerdir. Başarılı bir girişimci; farklı metodları, farklı yöntemleri, farklı prensipleri öğrenerek kendi işini nasıl daha iyi hale getirebileceğini düşünen kişidir .
Girişimcilik Nedir?
Girişimci ve girişimcilik kelimelerinin kesin olarak kabul görmüş bir tanımı vardır desek yalan söylemiş oluruz. Girişimci kavramı asırlardır bilinmesine rağmen klasik ve neoklasik ekonomistler girişimcileri modellemelerine dahil etmemiş, ekonomide tamamen aklı başında aktörlerin başarıya koşacağını, risk almak ve yeni şeyler keşfetmek uğruna mücadele edenlerin sistemde yeri olmadığını belirtmişlerdir. 20. yüzyılın ikinci yarısına geldiğimizde ise değişen dünya düzeniyle birlikte ekonomistler girişimcileri modellemelerine dahil etmeye başlamışlardır.
Girişimcileri sistemin temeline yerleştiren düşünürlerin başlıcaları Joseph Schumpeter, Frank Knight ve Israel Kirzner’dir. Schumpeter, kâr amacıyla yeni ürün ve hizmetlerin ortaya konmasında sadece şirketlerin değil girişimcilerin de büyük rol oynadığını öne sürmüştür. Knight, girişimcilerin ekonomideki belirsizliklerin üstlendikleri ve para piyasalarındaki risk primlerinden sorumlu oldukları yönünde görüş bildirmiştir. Kirzner ise girişimciliği keşiflere giden yol olarak nitelendirmiştir.
Girişimciler ekonomiyi etkilerler.
Ekonomistlerin tabiriyle girişimciler, kapitalist dünyada koordinasyon unsuru vazifesini üstlenirler. Burada koordinasyonla kastedilen kaynakların yeni potansiyel kâr fırsatları için doğru biçimde kullanılmasıdır. Girişimciler gerçekten de maddi ve gayrimaddi pek çok kaynaktan yararlanarak sermaye birikimi teşvik eder, yani piyasalara soluk kazandırırlar.
Belirsizlikle dolu bir piyasada karar verici rolüne bürünerek ya da risk alarak muğlaklıkları ortadan kaldıran aslında girişimcinin ta kendisidir. Kapitalizmin dinamik bir kâr-zarar sistemi olduğu ölçüde girişimciler keşiflerde bulunup sürekli yeni bilgiler üretirler. Girişimciler köklü firmaların başına musallat olup sürekli rekabet ortamı yaratırlar, bu sayede de araştırma ve geliştirme uğraşlarına daha fazla yatırım yapılmasını sağlayarak ekonomik ilerlemenin önünü açarlar. Teknik ağız takınacak olursak girişimcilerin ekonomide durağan durum dengesine doğru gitmemizi engellediğini ve devamlı bir devinim meydana getirdiklerini söyleyebiliriz.
Aşağıda başarılı girişimcilerin “girişimcilik nedir?” sorusuna verdikleri cevapları bulabilirsiniz:
1. Girişimcilik bir yaşam tarzıdır. Kararlılık, yaratıcılık, risk alma kapasitesi, liderlik ve heyecan girişimciliğin olmazsa olmaz unsurlarıdır. Bu özellikler olmadan başarılı bir girişimci olunamayacağını düşünüyorum.
2. Girişimcilik bir şey üretip onu geliştirmek ve o alanda öncü olmaya çalışmak demektir. Girişimcilik; cesaret, tutku ve çok çalışma isteyen bir iştir. Bu üç unsur bulunduğu sürece hayal edemeyeceğiniz ölçülerde büyüyebilirsiniz. Ancak bu yolda aşmanız gereken birçok engel vardır.
3. Girişimcilik mücadeleyi kucaklamak demektir. Eğer bir şey üretiyorsanız kolları sıvamalı ve işin tüm aşamalarını bizzat öğrenmelisiniz. İşin tüm safhalarını bilmek büyük resmi daha iyi görmenizi sağlar. Ve “Bunu nasıl çözerim? Buna daha evvel nasıl bir çözüm bulmuşlar? Bunu daha verimli bir şekilde nasıl yapabilirim?” tarzı düşüncelerin adamıdır girişimci. Yeni bir şirket kurduğunuzda karşınıza çıkan zorluklar size acı verir. Ancak bu tür bir mentaliteye sahip olduğunuzda zorlukların çok şey öğrettiğini görürsünüz.
4. Girişimcilik eyleme geçmek demektir. Tüm zorluklara ve başarısızlıklara karşı mücadele etmek için yeterince cesur ve azimli olmak demektir. Esasında girişimci zorlukları çözmek için vardır, dolayısıyla zorluklardan ve problemlerden kaçmaz. Aksine onun hoşuna gider bunlar.
Mutlaka okuyun: Yüzde 10 Kuralı: Küçük Adımlarla Büyük İlerleme Kaydetmek
5. Girişimci olmak kendinizi bir şeye maddi-manevi adamak ve bundan asla vazgeçmemektir. Yaptığınız işe gerçekten inanıyorsanız o işte sebat etmelisiniz. Girişimcilik işiniz hakkında her şeyi bilmek demek değildir. Ancak her zaman öğrenmeye ve yeniliklere açık olmak girişimciliğin en temel kurallarından biridir.
6. Girişimcilik büyük resmi görebilme, fırsatı sezebilme, insanların hayatını iyileştirme sanatıdır. Karşınıza çıkan fırsatlarla ilgili hipotezler tasarlayıp bunları sürekli test etme işidir. Bir nevi deneydir. Bazı deneylerden olumlu sonuç alırsınız, bazılarından da olumsuz. Ancak şunu unutmayın ki girişimcilik lüks içinde yaşamak değildir. Girişimcilik dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için azim ve kararlılık göstermektir. Bu özelliklere sahip olunca maddi anlamda kazanç kendiliğinden ortaya çıkacaktır.
7. Girişimcilik bir insanın kendini sıfırdan bir şey üretmeye adamasıdır. Yani girişimcilik sadece risk alıp büyük başarılar beklemekten ibaret değildir. Sıfırdan bir şey yaratmak, sayısız zorlukla mücadele etmek demektir. Örnek aldığım büyük girişimciler bu zorlu yolda kendi ekibiyle birlikte çalışarak bu zorlukları aşmaya çalışıyor.
8. Girişimcilik mantığı, her yerde fırsat aramayı gerektirir. Bu bir iş fikri olabilir, bir sorunun çözümü olabilir ya da işinize yardım edebilecek yetenekli kişiler olabilir. Bardağın hem dolu hem de boş kısmını görebilmek mühim bir beceridir. Zira girişimcilik serüveninde karşınıza hiç aklınıza gelmeyecek zorluklar çıkabilir. Bu yüzden sürekli uyanık olmanız gerekir.
Mutlaka okuyun: Kriz Nasıl Fırsata Çevrilir?
9. Girişimcilik kolay yoldan para kazanmak filan değildir. Başarılı girişimciler bir gecede zengin olmaya değil, büyük resme bakmaya eğilimlidirler. Zira bir işin tüm detaylarını bilmek, o işte başarılı olmak için şarttır. Bunun karşılığını bugün değilse yarın muhakkak alırsınız.
Mutlaka okuyun: 7 Adımda Uzun Vadeli Düşünmek
10. Girişimcilik kendine inanan, etrafındaki problemlerin farkında olan ve bunları çözmeye hevesli olan kişiler için kaçınılmaz bir sondur. Asla pes etmeyen, eyleme geçmekten korkmayan kişiler girişimci olabilir ancak. Yaratıcı olmak, inancını yitirmemek ve harekete geçmek girişimciliğin olmazsa olmazlarıdır.
Mutlaka okuyun: Başarılı Girişimcinin Gizli Silahı: Azim
11. Girişimcilik bazılarımız için bir yaşam stilidir. Bundan başka bir iş yapamayız. Genlerimize işlemiştir girişimcilik. Bir şey üretmek ve onu büyütmek arzusuyla doluyuzdur. Başarılı bir girişimci olmak için karşınıza çıkan zorlu durumlarda pozitif olmayı muhakkak sürdürmelisiniz. En önemlisi de başarısız olmaktan ve belirsizlikten korkmamalısınız. Bu da herkese göre değildir tabii.
12. Başarılı bir girişimci için en gerekli şey cesarettir. Karşılaşılacak çok sayıda engel vardır, ancak işinize odaklanmaktan başka yapabileceğiniz bir şey yoktur. İşinize odaklanmalı ve pes etmemelisiniz. Bir şey sizin için önemliyse o uğurda akıttığınız terden şikayet etmez, bilakis sarf ettiğiniz çabadan keyif alırsnız. Bununla birlikte girişimcilik kendi kaderinizi kendinizin belirlemesi demektir. Bu da çok az kişide bulunan bir imtiyazdır. Girişimciliğin sağladığı en büyük imtiyazdır belki de.
Mutlaka okuyun: Girişimciliğin Olmazsa Olmazı: Cesaret
Ne yapar bu girişimciler?
Ekonomistlere göre girişimcilik doğal kaynaklar, sermaye ve iş gücü ile birlikte üretimin en temel yapı taşlarından biridir. Girişimciler bahsi geçen bu unsurların her birinden yararlanarak ortaya elle tutulur bir ürün koyar ya da çeşitli hizmetler sunarlar. Önce yol haritası çizip ekip kurar, gerekli kaynakları temin eder, finansman sağlar ve dümene geçerek gemiyi en çetin fırtınalardan bile sağ salim çıkararak hedefe doğru götürürler. Girişimciler şirketlerini kurarken genellikle akla hayale gelmeyecek türden engellerle karşılaşırlar. Girişimcilerin başına bela olan zorluklardan örnek vermemiz gerekirse ilk üç sıraya şunları yazabiliriz:
1. Bürokrasinin boyunduruğundan kurtulmak
2. Doğru kişilerden oluşan bir ekip kurmak
3. Gerekli maddi kaynağı yaratmak
Girişimcinin parayla imtihanı
Her türlü yenilik beraberinde pek çok risk de doğurduğundan girişimciler fon bulma aşamasında hayli zorlanır. Projelerini melek yatırımcılara anlatmak ya da çevrelerindeki varlıklı bireylerden destek almak hakikaten kolay iş değildir. Dolayısıyla girişimciler genellikle başlarının çaresine bakarlar, yani ihtiyaçları olan parayı kendileri derlerler. Alın teriyle biriktirdikleri parayı kullanır ve işçilik masraflarını ya da envanter gibi kalemleri azaltmaya gayret ederler. Bazı girişimciler üç kuruş sermayeyle bir başına iş kurmaya çalışırken bazıları da tabiri caizse sırtını yatırımcılara dayayıp ihtiyacı olan tüm finansmanı elde etmeyi başarırlar. Kısacası girişimcinin sermaye konusundaki belli başlı seçenekleri risk sermayedarları veya melek yatırımcıların kapısını çalmak, serbest fonlardan yararlanmak, internet üzerinden ya da çevreden para toplamak veya daha geleneksel yöntemlere başvurup bankalardan kredi çekmektir.
Mutlaka okuyun: Yatırımcıların Girişimcilere Sorduğu 6 Soru
Girişimcilik ekosistemleri
Yazımızın başından beri girişimciliğin olumlu yanlarına değinip durduk. Ancak herkesin “Kendi işimin patronu olacağım!” diye hırs yaparak girişimciliğe soyunmasının ekonomik kalkınmaya ket vurabileceğinin de altını çizelim. Belirli kontrol mekanizmaları olmadığı sürece girişimcilik piyasalarda adaletsiz uygulamalara ve yozlaşmaya sebep olabilir. Ayrıca girişimci sayısının aşırı boyutlara ulaşması toplumda gelir eşitsizliklerine yol açar. Lakin genel panoramaya baktığımızda girişimciliğin ekonomide inovasyon ve büyümenin lokomotifi olduğunu söyleyebiliriz. İşte tam da bu nedenle dünyanın hemen hemen her yerinde yerel ve ulusal yönetimler ekonomik kalkınma stratejileri kapsamında girişimciliği teşvik eder.
Bu doğrultuda devletler bünyesinde farklı girişimciler, devlet destekli yardım programları ve risk sermayedarları bulunan girişimci ekosistemlerin kurulması yönünde adımlar atar. Girişimci dernekleri, iş geliştirme merkezleri ve eğitim kurumları gibi devlet dışı örgütler de bu ekosistemlerde yer alabilir.
Mesela Kaliforniya’nın meşhur Silikon Vadisi girişimci ekosistemlere verebileceğimiz en iyi örnektir. Peki Silikon Vadisi neden mi bu kadar önemli? Aslında cevap son derece basit: Bölgenin yeterince geniş bir sermaye tabanının ve yetenekli insanlardan oluşan bir iş gücünün mevcut olması. Bunun yanı sıra yeni girişimleri sonuna kadar teşvik eden, girişimcilere yol gösteren pek çok devlet destekli ya da özel şirket tarafından fonlanan programın var olduğunu da ekleyelim.
Girişimciliğe giden yol
İnsanların nasıl girişimci olduğuna kafa yordunuz mu hiç? Gelin, birkaç örnekle size ilham vermeye çalışalım! ABD’li dansçı Judi Sheppard Missett profesyonel kariyerine noktayı koyduktan sonra biraz ek gelir elde etmek amacıyla özel ders vermeye başladı. Fakat sonraları atölyesine gelen kadınların danstan ziyade kilo verip şekle girme arzusuyla yanıp tutuştuğunu fark etmeye başladı. Bunun üzerine stüdyosuna gelen kitlelere rutin dersler vermeleri için birkaç eğitmenle anlaştı ve Jazzercise adlı dans işletmesi doğmuş oldu. Giderek popülerleşen Jazzercise kısa sürede franchise hâline geldi. Şirket bugün dünyada neredeyse 9000 farklı noktada faaliyetlerini sürdürüp binlerce insana dans yoluyla forma girme imkânı sağlıyor.
Ülkemizde de son derece popüler olan dondurmacı Ben & Jerry’s markasının tam anlamıyla girişimci kafalı Jerry Greenfield and Ben Cohen tarafından kurulduğunu belirtmezsek bu iki büyük üstada ayıp etmiş oluruz. Dondurma yapımı üzerine bir kursa giden Ben ve Jerry, ellerindeki 8000 dolara ek olarak 4000 dolar da banka kredisi kullanarak ABD’nin Vermont eyaletinin Burlington şehrinde bir benzin istasyonu kiraladılar. Sonrasında gerekli ekipmanları da temin ederek daha önce eşi benzeri görülmemiş aromalara sahip dondurmalar üretmeye başladılar. Aradan geçen 20 yıl içerisinde Ben & Jerry’s ortaklığı her yıl milyonlarca dolar gelir elde eden devasa bir zincire evrilmeyi başardı.
Amerika’da kendi çabalarıyla zengin olan insanlar her daim saygı görmüştür. Ancak son yıllarda bu biraz daha modern bir ifade ile “girişimcilik” olarak nitelendirilmeye başlamıştır. İçinde bulunduğumuz 21. yüzyılda Googleve Facebook gibi şirketlerin dünyayı kasıp kavurmasıyla birlikte bilhassa gençlere girişimci olup kendi hikâyelerini yazma isteği hasıl olmuştur.
Belirli tahsil ve kariyer yollarından geçmenizi gerektiren geleneksel mesleklerin aksine girişimciliğin sabit bir rotası yoktur. Bu doğrultuda başınıza neler geleceğini önceden kestirmeniz çoğu zaman mümkün olmadığı gibi karşınıza çıkacak fırsatları ve işinizden alacağınız hazzı da tahmin edemeyebilirsiniz. Bir girişimcinin işine yarayan yöntem başkası için adeta kabusa dönüşebilir. Anlayacağınız üzere genellemelerden kaçınmamız gerektiği aşikâr olsa da çoğu girişimcinin takip ettiği beş genel adımı şu şekilde sıralamakta fayda olduğu kanaatindeyiz:
1. Finansal istikrar sağlamak
Finansal istikrara ille de olmazsa olmaz demiyoruz ancak size orta ve uzun vadede ciddi ölçüde rahatlık sağlayacağının altını çizmeliyiz. Kaç girişimci yola büyük meblağlarla başlamıştır? İnanın çoğu ideallerinin peşinde girişimcilik patikasını tırmanmaya başladığında ceplerinde üç beş kuruş para vardı. Mesela Mark Zuckerberg Facebook’u kurduğunda henüz üniversite öğrencisiydi ve maddi durumu pek parlak değildi. Yine de nakit akışını sağlayıp arkasını biraz sağlama alan girişimcilerin bu yolda daha az güçlük çektiğini de yadsıyamayız. Neticede her saniye “Paramız yok! Ne yapacağız şu sermaye işini?” diye tasalanırken aklınızdakileri gerçekleştirmek çok daha zor olacaktır.
Mutlaka okuyun: Amerika’da Sıfırdan Milyar Dolarlık Şirket Kuran Hamdi Ulukaya’nın Başarı Öyküsü
2. Farklı alanlarda kendini geliştirmek
Maddi kaynak işinizi hallettiniz diyelim, o hâlde haydi, mevcut bilgi ve becerilerinize yenilerini eklemenin zamanı geldi de geçiyor bile! Bir an önce kendinize yatırım yapın ve işinize yarayabilecek şeyler öğrenin.
Üstelik iş üzerindeyken de kendinizi geliştirebilir, müşterilerinizle görüşürken ya da toplantılarda duyacağınız tek bir kelimeden bile ilham alabilirsiniz. Örneğin finans eğitimi almış ve bu meslek kolunda belirli kariyer aşamaları kaydetmiş bir girişimciyi düşünün. Bu kişi firmasında satış alanına da kayıp başarı için elzem olan sosyal becerileri öğrenmeye gayret edebilir. Farklı alanlarda beceri kazandıktan sonra da karşısına çıkacak değişik ve zorlu durumlarla başa çıkma kabiliyeti doğal olarak artacaktır.
Mutlaka okuyun: Kendinizi Geliştirmenin Yolları
3. Bol bol okumak, dinlemek ve bir şeyler izlemek
Bir önceki madde ile de bağlantılı olarak bilgi ve becerilerinizi artırmak için sürekli yeni içerikler tüketmenizi salık veriyoruz. İster ufuk açıcı podcastler dinleyin, ister envaiçeşit kitap, dergi, makale ya da ilham veren konuşma metinleri okuyun. Mühim olan mümkün mertebe özgün ve has içerikler tüketmek. Unutmayın, başarı hayalleriyle yanıp tutuşan bir girişimci her zaman her konuda bilgi edinme arzusuyla hareket etmeli, olaylara ve meselelere karşı yenilikçi bir bakış açısına sahip olmalıdır.
Mutlaka okuyun: Etkili Kitap Okuma Tekniği: Bir Ceo Gibi Okuyun!
4. Çözülmesi gereken problemleri belirlemek
Farz edelim ki sürekli yeni içerikleri hazmederek kendinizi geliştiriyorsunuz. O hâlde bunun meyvelerini toplayacağınızdan zerre şüpheniz olmasın. Siz olgunlaştıkça etrafınızda daha fazla sorun tespit etmeye başlayacak, akabinde bunları çözmek için kolları sıvayacaksınız. Piyasaya sürülen ürünler ya da sunulan yeni hizmetler hangi amaca hizmet eder? Tabii ki de ihtiyaçları gidermek ya da sorunları çözmek! Pazardaki açıkları ya da sorunları doğru tahlil edebilirseniz bunların üstesinden gelen kişi siz olur, iş planınızı ona göre yapar ve adınızdan söz ettirirsiniz.
Bu hususta başarılı olmak için üçüncü ve dördüncü adımı birlikte ele almanız, etrafınızda olan bitenleri, trendleri, sektör haberlerini ve inovasyonları mutlaka takip etmeniz gerekir. Saydıklarımızı yaparsanız diğer insanların dikkatinden kaçan noktaları yakalar, böylelikle de kendinizi farklı kılarsınız.
5. Tespit edilen sorunları çözmek
Startuplar, başka şirketlerin ya da toplumun başına bela olan sorunları çözdüğü ölçüde başarılı olur. Buna iş dünyası jargonunda “katma değer sağlamak” denir. Ancak ve ancak belirli bir problemi çözme uğrunda katma değer sağlar veya bariz bir ihtiyacı karşılarsanız muvaffak olursunuz.
Mesela ülkemizde doktorlardan randevu almak zor diyelim. Eğer gerçekten böyle bir açık var ise online bir sistem kurarak buna doktorları dahil etmeye çalışabilirsiniz. Nasıl yemek siteleri restoranları abone yapıyorsa siz de bünyenize doktorları katar, sundukları hizmetleri açıklamalar kısmına ekler, hastaların onlar hakkında yorum yazmasına imkân tanırsanız pek çok insan hizmetinizden faydalanacaktır. Böylelikle toplumun işini kolaylaştırır, doktorların daha popüler hâle gelmesini sağlar ve katma değerli bir iş ortaya koyduğunuz için çeşitli firmalardan reklam alarak ciddi bir gelir elde edebilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Başarılı İş Fikirleri Bulmanın Yolları
Girişimciliğe gerçekten hazır mısınız?
Bu noktaya kadar kaleme aldıklarımızdan pekâlâ anladığınız üzere girişimciliğe giden yolda aslında doğru ya da yanlış diye bir şey yoktur. Girişimcinin de tek bir tanımı olmadığı gibi kurduğu işlerde başarılı olan insanlar birbirinden farklı profiller çizerler.
Yine de bu denli çeşitliliğin olduğu bir ortamda her girişimcinin birkaç ortak noktası da vardır elbette. Tüm girişimciler tutkulu ve hırslı insanlar olup dünyadaki en taşlı yolları aşmaya gayret eden çalışkan bireylerdir. Nihai amaçları insanların imkânsız dedikleri şeylerin üstesinden gelip sorunlarımızı çözmek ve ihtiyaçlarımızı karşılamaktır.
Siz de dünyaya bir şeyler bırakmak, içinde yaşadığınız toplumu bir adım da olsa ileriye taşımak ya da sadece içinde bulunduğunuz sıkıcı rutinin boyunduruğundan kurtulmak istiyorsanız buyurun girişimcilik meydanına!
İçgüdülerinize güvenin, yüreğinizin coşkulu sesine kulak verin, her zaman çevrenizde olan bitenlerini takip edin ve eninde sonunda başarının tadına varın! Hepinize bu yolda iyi şanslar dileriz!
