Mentorların birçok faydası vardır. Son üç yıldır, hazırladığım kitabın bir parçası olarak değişen, amaç odaklı ve teknolojiyi daha çok entegre etmiş ortamlarda liderlerin nasıl daha iyi yargılayıp, becerilerini geliştirebildiklerini araştırıyorum. İş, kültür, sanat ve devlet gibi alanlarda en çok tanınan 100’e yakın lider ile röportaj yaptım ve hepsinde önemli bir özelliğin ön planda olduğunun farkına vardım: “iyiliği” başkalarına da aşılamak ve insanların kendilerinin en iyi sürümleriymiş gibi hissetmelerini sağlamak için elinden gelen her şeyi yapıyorlar. Bir başka açıdan baktığımızda ise, en iyi liderler, liderliği daha fazla takipçi yaratmak için değil, daha başka liderler yaratmak için kullanıyorlar. Peki, bunu nasıl yapıyorlar? En iyi mentorların benimsediği dört olguyu, bu yazımızda sizlerle paylaştık.
1- İkili ilişkilerinizi, mentorluğunuzun önüne koyun.
Çoğunlukla mentorluk, özgün ve ilişki bazlı olmak yerine “sıradakini yapalım” prosedürüne dönüşmektedir. Mentor ile menti(mentorluk alan) arasındaki ilişkinin kimyası önemlidir. Araştırmalar, en iyi şekilde tasarlanmış akıl hocalığı programlarının bile akıl hocası ile mentisi arasındaki orijinal, bireyler arası ilişkinin yerini tutamayacağını göstermektedir. Bir akıl hocası ustası ve Wisconsin-Milwaukee Üniversitesi’nde profesör olan Belle Rose Ragins tarafından yürütülen bir araştırma, mentilerin, akıl hocaları ile temel bir ilişkileri olmadığı sürece, mentorluğun çok da etkili olmadığını göstermiştir. Tüm bu araştırma, mentorluğun bir uyum gerektirdiğinin altını çiziyor. Mentorluk görevi, insanların resmi rolleri ve unvanlarından (patron ve çalışan) kurtulmalarına ve sadece “insan” olarak ortak bir zemin bulmalarına yardımcı olmalıdır.
2- Yetkinlikten ziyade, karaktere odaklanmalısınız.
Birçok mentor, eğitim programlarını, iş becerilerini geliştirilme amaçlı olarak hazırlamaktadır. Kesinlikle, mentorun üstlenmesi gereken amaçlardan birisi, belirli bir pozisyon için gerekli yetkinliklerin geliştirilmesidir. Ancak en iyi liderler, yetkinliğin de ötesine geçerek, diğer insanların karakterlerinin, değerlerinin, benliklerinin, empati yeteneklerinin ve saygı kapasitelerinin şekillenmesine yardımcı olmaktadır. Uzun vadede bu değer bazlı becerilerin, iş için yetkinliğinizin geliştirilmesinden çok daha önemli olduğunu bilirler. Bu değerler etrafında insanlara akıl hocalığı yapmak ve daha iyi bir öz farkındalık yaratmak için birçok yöntem bulunmaktadır.
3- İyimserliğinizi kullanın ve kinciliğinizi bir kenara bırakın.
Menti size tamamen uçuk fikirler veya görünüşte gerçekçi olmayan bir hırsla gelebilir. Onlara daha gerçekçi düşünmeleri konusunda yardımcı olmalısınız ancak akıl hocaları, öğrencilerinin enerjilerini emen insanlar değil, onlara enerji aşılayan insanlar olmalıdır. Bir fikrin işe yaramayacağını söylemeden önce niçin işe yarayabileceğini düşünün. Bu şekilde iyimser olabilmek için bildiğim en iyi yöntem 24×3 kuralıdır. Bunu kısaca şöyle açıklayabiliriz: Sürekli yeni fikirler ve insanlarla karşılaşıyoruz ve ister istemez hemencik bunlar hakkında negatif düşüncelere kapılabiliyor ya da kötü sözler söyleyebiliyoruz. Bu kural size negatif düşüncelere kapılmadan ve kötü söz sarfetmeden önce 24 saniye bekleyin. Sadece dinleyici rolü üstlenin. Daha sonra bu süreyi kademeli olarak önce 24 dakikaya sonra da 24 saate çıkarın.
Her bir yeni fikir duyduğunuzda, fikiri eleştirmeden önce 24×3 kuralını uygulayın. Bu sizi daha çok sevilen ve ilham verici bir lider yapacaktır.
4- Mentinize, şirketinize olduğunuzdan daha sadık olun.
Elbette hepimiz en iyisi olmak için çabalarız. Aynı zamanda insanların organizasyonumuzdan da etkilenmesini bekleriz. En iyi mentorlar, en saygın ve en güçlü liderlik biçimin, diğer insanlara hizmet etmek olduğunu bilirler ve kendini adamak için ilham vermenin en iyi yolu ise, iş arkadaşlarınızın ve çalışanlarınızın çıkarları için tamamen ve bencil olmayan bir şekilde kendinizi adamaktır. Mentilerinizin sadece güçlü yönlerine odaklanmayın; fikirlerinin altlarında yatan tutkularına da bakın. Aradıklarını bulmalarına yardımcı olun. Birçoğumuz, arkadaş, dini lider ve aile üyeleri gibi kendi tanıdıklarına, iş hayatı dışında da rehberlik eden insanlar ile tanışmışızdır. Niçin aynı düzeydeki bir güveni ve desteği iş yerine taşımayasınız? Çoğu durumda, mentilere, sadece kariyerlerinde değil, hayatlarının her alanında mentorluk yapmak gerekir.
En iyi mentorlar, mentorların hayallerini küçük görmekten kaçınırlar. Örneğin, bir çalışan ve işi uyuşmuyorsa veya hırslı bir çalışan çalıştığı şirkette sınırlı miktarda terfi alacaksa, başka bir yerde kendilerine yeni bir yol çizmesi konusunda teşvik eder.
Mentorluğun en tepe noktası “iyi insan” olmak ve etrafımızda “iyi insanlar” barındırmak ile ilgilidir. Diğerlerine yardım etmek için kendini adamış insanlar, kendilerinin tam sürümleri olabilirler. Bu yüzden bilindik en iyi organizasyonlar ve liderler, yanlarında diğer insanların da yükselmesi konusunda yardımcı olanlardır.
