2022 itibariyle 273 milyar dolar servetiyle dünyanın en zengin kişisi koltuğunda bulunan Elon Musk bunu nasıl başardı?
Sizce Elon Musk nasıl düşünüyor ve aklından neler geçiyor?
İşte biz de Musk’un muazzam başarılarının arkasındaki etkenleri araştırırken bu soruların cevabını bulmaya çalıştık. Kendisini tanımayanlar için hemen söyleyelim, Elon Musk herhalde şu an yaşayan en etkileyici insandır. Detaylara girmeden önce buyrun, başarılarına bir göz atın:
Elon Musk Nasıl Zengin Oldu?
Bu arada başarılarından bahsetmişken şunu da söyleyelim: Elon Musk, her biri milyar dolarlık değere sahip üç farklı şirket kurmayı başaran 2 insandan biri… Sizce de büyük bir başarı değil mi bu?
Üstelik işin ilginç yanı, Elon Musk milyarca dolarlık servetini umursamıyor bile. Hatta malı mülkü hakkında kendisini soru bombardımanına tutan gazetecilerden bıkmış usanmış durumda. Aslına bakarsanız Musk, kendisine parayla ilgili sorular değil, çözmeye çalıştığı problemlerle ilgili sorular sorulmasını istiyor. Kendinden ziyade insanlık, sürdürülebilir enerji, temiz ulaşım ve gezegenler arası uzay yolculuğu gibi konulara odaklanıyor.
Ve tabii ki bu sebeplerden dolayı dünyadaki en müthiş insanlardan biri, biz de bu yüzden Musk’ın nasıl düşündüğünü, aklından neler geçtiğini iyice öğrenmek istiyoruz.
O nasıl düşünüyor? Nasıl bir zihin yapısına sahip? Ne tür etkenler onun aklının çalışmasını sağlıyor? Bu soruları cevaplamak için Elon Musk ile yapılan bir sürü röportajı inceledik ve sonunda altı farklı ders çıkardık. Ve size karşı dürüst olalım, bu dersler bizi çok derinden etkileyerek hayatımızı değiştirdi.
1. Ders: Asla eleştirilmekten korkmayın
Eleştirilmek bir nevi spor yapmaktır. Şöyle düşünün, fazla kilolarınız var ve egzersiz yapmaya başladınız. İlk başlarda çok zorlanır ve bu durumdan hiç hazzetmezsiniz. Ancak daha sonra yavaş yavaş daha sağlıklı hale gelirsiniz ve uzun vadede spor yapmanın birçok avantajını görürsünüz. Övgüler sizi mutlu eder, eleştiri ise sizi geliştirir.
Şimdi kendinizi Elon Musk’un yerine koyun. SpaceX şirketinin amacı “farklı gezegenlerdeki canlılarla barış içinde yaşamak”, Tesla’nın hedefi ise “insanlık için sürdürülebilir enerji alanında çığır açmak”. Haliyle bu kadar büyük oynayan bir insanın durumundan memnun olup arkasına yaslanmasını ve rahatlamasını bekleyemezsiniz. Şimdi Musk’un bu husustaki sözlerine göz atalım:
“Biriyle Tesla Model S hakkında konuşmuştum. Burada amacım arabanın iyi yanlarını değil kötü yanlarını öğrenmekti.”
“Arkadaşlarım bir ürünümü satın aldıklarında onlardan bana ürünle ilgili iyi şeyler söylememelerini rica ederim. Bunun yerine hoşlarına gitmeyen şeyleri öğrenmek isterim. Daha önce benimle ürünlerim hakkında konuşan insanlar da bana nelerden bahsetmeleri gerektiğini bilirler. Bu yüzden bu kişilerle konuştuğumda daima ürünlerimin eksik yanlarından bahsederler.”
Mutlaka okuyun: Müşteri Geri Bildirimleri İşiniz İçin Neden Bu Kadar Önemli?
2. Ders: Gerçeklerin altında yatan sebepleri bulun ve gerçeklere meydan okuyun
Einstein zamanında “Problemleri ortaya çıkaran zihniyet ile o problemleri çözemezsiniz.” demiş. İşte bu söz resmen Musk’ın hayat felsefesi haline gelmiş.
Örneğin zamanında insanlar akülerin her zaman pahalı olacağını çünkü imalatının yüksek maliyetli olduğunu söylüyorlardı ve “Bunu değiştirmenin yolu yok.” diyorlardı. Ancak Musk, aküleri parçalayarak kobalt, nikel, alüminyum, karbon, polimer ve çelik gibi temel birimlerine ayırdı, sonra kendi aküsünü yaptı ve bunun çok daha ucuza mal olduğunu fark etti.
İşte bu sayede en yeni projesi olan Tesla Energy’yi başlatarak sürdürülebilir evler ve iş yerleri için enerji teknolojileri geliştirmeye başladı. Mevcut duruma meydan okudu ve bunun sonucunda evlerin enerji depolama teknolojilerinde büyük yeniliklere imza attı.
Şimdi “İyi de ben dünyanın enerji tüketimini kökten değiştirecek bir buluş yapamam ki. O zaman Musk’ın bu alandaki başarılarından ne tür bir ders çıkarmalıyım?” diye soruyorsunuzdur kendinize. O halde şöyle diyelim: Yapmanız gereken şey, mesele her ne olursa olsun mevcut duruma boyun eğmemek.
Bu yüzden her ne olursa olsun mücadeleyi bırakmayın, zor sorular sorun ve hayatınızdaki zorlukların sebeplerini tek tek tespit edin. Yani sürekli “neden” diye sormayı alışkanlık haline getirerek her şeyin altında yatan sebepleri sorgulayın.
3. Ders: Önemli şeylere odaklanın
Dünyada doğru şeylere odaklanmanın ne kadar önemli olduğunu vurgulayan tek milyarder Elon Musk değil elbette. Mesela bilindiği üzere Warren Buffet, “yapılmaması gereken şeyler listesi” oluşturmuştu. Steve Jobs ise her fırsatta “Neyi yapmanız gerektiği kadar neyi yapmamanız gerektiği de önemlidir.” derdi. Eski Facebook çalışanı Noah Kagan’a göre sürekli iş odaklı düşünen Mark Zuckerberg bir keresinde şöyle demiş: “Facebook’un kullanıcı sayısını artırma ihtimali bulunmayan hiçbir fikir benim için önemli değil.”
İşte Musk da bu insanlar gibi düşünüyor ve ürün geliştirmeyle ilgisi olmayan hiçbir fikri kale almıyor. Örneğin günümüzde birçok şirket Ar-Ge’den ziyade pazarlamaya yatırım yapıyor. Musk ise Ar-Ge’den kısıp orta halli ürünler geliştirmek ve bunları deli gibi pazarlamak yerine son derece kaliteli mallar üretiyor, pazarlamaya daha az bütçe ayırıyor. Elon Musk, bu konudaki tutumunu şu sözlerle anlatıyor:
“Tesla olarak reklama hiç para harcamadık. Bunun yerine elimizdeki tüm parayı Ar-Ge’ye, mühendislik faaliyetlerine, tasarıma ve üretim süreçlerine yatırarak mümkün olan en iyi arabaları geliştirdik. Eğer para harcamamız söz konusuysa önce oturup düşünüyoruz ve ‘Bu parayla elimizdekilerden daha iyi bir ürün geliştirebilecek miyiz?’ diye soruyoruz. Bu sorunun cevabı hayır ise para harcamıyoruz.”
Musk’ın bu sözlerinden anlayacağınız üzere yapmanız gereken tek şey sizin için en önemli olan meselelere odaklanıp gerisini boş vermek.
Mutlaka okuyun: “Her Şey Önemli” Gözüktüğünde Önceliklendirme Nasıl Yapılır?
4. Ders: Beklenmedik durumlar için plan yaparak başarısızlıklar karşısında hazırlıklı olun
İnsanlar başarısızlık korkusuna kapıldıklarında elleri kolları bağlanır ve hiçbir eylemde bulunamazlar. Mesela hayalimizdeki iş için başvuru yapmayız çünkü o işi alamayacağımızı düşünürüz. Tabii sonra da kendimizi işe yaramaz, beceriksiz biri gibi hissederiz. Hoşlandığımız kişinin yanına gidip iki laf etmekten çekiniriz çünkü ağzımızdan yanlış bir şeyler çıkar da o kişiyi daha baştan kaybederiz diye tasalanırız. Aklımızda güzel bir fikir vardır ama gidip de bir şirket kurmayız çünkü elimizdeki parayı kaybedip dibi boylamaktan korkarız.
Şimdi gelin bir de Elon Musk’a bakalım: Gezegenler arası keşif görevleri düzenleme hedefiyle kurulan bir şirketin batma ihtimali yok mudur? Tabii ki vardır, üstelik bu ihtimal oldukça yüksektir. Ama Musk, bu ihtimal karşısında havlu atmadı, bunun yerine olası başarısızlıkları öngörüp SpaceX için beklenmedik durum planları geliştirdi. Musk, bu konuda zamanında şöyle demişti:
“Kendimize 100 milyon dolar limit belirledik. Eğer 100 milyonu tüketmişsek ve hâlâ uzaya başarıyla bir roket yollayamamışsak SpaceX’in faaliyetlerini durduracağız. Hesaplarımıza göre 100 milyon dolar da üç roket denemesi için yeterli olacak.”
Peki ilk deneme nasıldı? İlk roket için 30 milyon dolar harcandı ve girişim başarısızlıkla sonuçlandı. İkincisine 60 milyon dolar harcandı ama sonuç bu sefer de hüsrandı. Son girişimde ise SpaceX başarıya ulaştı! Bu başarı sayesinde SpaceX, NASA’nın 1,6 milyar dolarlık ihalesini kazandı ve Uluslararası Uzay İstasyonu’na roketlerle 12 kez malzeme yollama görevini üstlendi. Bize bu noktada sadece Elon Musk’ı tebrik etmek düşer.
Peki Elon Musk başarısızlıktan korkmuyor muydu? Tabii ki de korkuyordu! Ama çoğu insanın aksine o, başarısızlık karşısında uygulanabilecek bir B planı geliştirmişti. İşte bu sayede de uzaya bir sürü roket yolladı.
Mutlaka okuyun: Girişimciliğin Olmazsa Olmazı: Cesaret
5. Ders: En kötü durum senaryolarını yaşayın ve sizi endişelendiren şeyleri ortadan kaldırın
En kötü durum senaryolarını ortaya koyup potansiyel problemlere çözüm ürettikten sonra bile korkmamız normaldir. Bu durumda korkumuzu yenmek için yapabileceğimiz en mantıklı şey kendimizi en kötü durum senaryolarının tam ortasına atmak, bu kabusları gerçekten yaşamak, sonrasında da kendimize “Nasıldı? Neler hissettim?” sorularını sormaktır.
Örneğin Elon Musk 17 yaşındayken girişimci olmaya karar verdi ve günde yalnızca 1 dolarla geçinme kararı aldı. O zamanlar neredeyse sadece sosisli sandviç ve portakal yiyerek yaşıyordu.
Aslına bakarsanız Elon Musk fakir değildi. Kendini bu duruma mahkum etmesindeki amaç, diğer girişimciler gibi zorluklara göğüs germe kapasitesinin olup olmadığını öğrenmekti. Musk, bu süreçte başarılı oldu ve paranın kendisi için büyük bir problem olmayacağına kanaat getirdi.
Yani fakirliği tattı ve “Demek ki parasız kalsam bile yaşayabiliyorum.” dedi. Buradan aldığı cesaretle de bir sürü girişimde bulundu.
Mutlaka okuyun: Neden Kendinizi Kovmalısınız?
6.Ders: Alanınızda Uzmanlaşın
Elon Musk SpaceX şirketini kurmadan önce roket bilimi hakkında çok da fazla şey bilmiyordu ama bu alanda öyle uzman oldu ki, yıllarca bu işin içinde olanlarla ateşli tartışmalar yapabiliyordu. Bunu nasıl başardığını sorduklarında ise çok sadece 2 kelimeyle cevap verdi: ” Kitap okuyorum! ”
Mutlaka okuyun: Elon Musk Roket Biliminde Nasıl Uzman Oldu?
7. Ders: Sadece kendinizi düşünmeyin ve başkalarının dertlerine de çare bulun
Çoğumuz eğlenceli, güvenli ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacak bir iş ararız. İş görüşmesi sırasında maaş, yan haklar ve şirketin ortamı hakkında sorular sorarız. Peki ama söz konusu işin dünyaya ne gibi bir etkisi olduğunu merak eder miyiz hiç? Yarınların sorunlarına çözüm üretmeye çalışır mıyız? Yani geleceği de düşünür müyüz?
Elon Musk hiçbir zaman kendine “Acaba ne yapsam da çok para kazansam?” tarzında sorular sormadı. Bunun yerine PayPal’ı bırakırken “İnsanlığın geleceğini olumsuz etkileyecek ne gibi sorunlar var?” diye sordu kendine.
Zaten dikkat ederseniz Musk, röportajları sırasında hiçbir zaman yaptığı kârdan bahsetmez ve bundan ziyade SpaceX’in gezegenler arası yolculuk imkanı sağlama amacı hakkında konuşur. Bunun haricinde Tesla’nın elektrikli araçlar üretip dünyaya katkıda bulunma hedefinden de bahsedip durur.
Anlayacağınız üzere Elon Musk’ın amacı kendi dünyasını değil hepimizin dünyasını geliştirmektir.
Mutlaka okuyun: Şirket Vizyonu Nasıl Belirlenir?
Bu derslerden çıkaracağımız sonuçlar
Sizce herkes yeni bir Tesla veya SpaceX kurarak insanlık tarihinin akışını değiştirebilir mi? Dürüst olalım, bu pek de mümkün değil. “Peki o zaman ne yapmalıyız?” diyorsanız Elon Musk‘ın düşünce biçimini benimseyerek sürekli kendinizi geliştirmek için çabalayabilirsiniz. Biri sizi övdüğünde teşekkür edip eksik yanlarınızı sorabilirsiniz. Zor bir sorunla karşı karşıya kaldığınızda bu sorunun temelinde yatan sebepleri tek tek ortaya koyup sonra çözüm üretmeye çalışabilirsiniz. Dikkatiniz dağıldığında da tüm milyarderlerin işlerine her zaman tam anlamıyla odaklandıklarını düşünün. Ayrıca başarısızlıktan korkmayın ve her türlü ihtimale kendinizi hazırlayın. Son olarak, hayatınız boyunca dünyada meydana gelen olayları göz ardı etmeyin ve sorunlara çözüm üretmek için elinizden geleni yapın.
Özetle, insanlardan sizi eleştirmelerini isteyin. Sorunların köküne inin. Dünyaya büyük etkisi olan faaliyetlere odaklanın. Başarısızlıktan çekinmeyin ve her zaman elinizden geleni yapın. Sınırlarınızı zorlayın. Ve en önemlisi, başkalarının dertlerine de derman olun.
Hepinize bu yolda iyi şanslar!
