Ekonomistler 1960’lı yıllardan bu yana, ürünlerin ve enerjinin döngüsel akışı üzerine fikirleri tartışıyor. Fakat bu güne dek, ekonomik büyümemiz tüketim ve kullanım üzerine kuruldu.
2000 yılından bu yana küresel ürün ayak izimiz, yani tüketim için gereken hammadde miktarı, hızla arttı ve hem nüfus artışını hem de gayri safi milli hasıla gibi standart ekonomik performans ölçümlerini geride bıraktı.
Bu duruma karşılık olarak da, döngüsel ekonomi fikri popülerliğini artırdı. Ellen MacArthur Vakfı’na göre döngüsel ekonomi, sınırlı kaynakların tüketimini durdurmaya yönelik bir araç.
Döngüselliğe ulaşmak için yeni çözümler üretmeli, ortaklıklar kurmal, atıkları elimine etmek ve ürünlerin dönüşümünü desteklemeliyiz. Bu alanda en çok umut vadeden çözüm önerileri de ChangeNOW 2022’de karşımıza çıkıyor.
Bakteriyel Bio Fabrikalar CO2 Gazını Faydalı Kimyasallara Dönüştürüyor.
Cyanobacteria, oldukça eski bir soydan geliyor. Son yapılan araştırmalar, bu bakterilerin ortaya çıkışlarının 2,9 milyar ile 3,4 milyar yıl öncesine gittiğini gösterdi. Ayrıca, şu ana kadar bildiğimiz kadarı ile, bu bakteriler evrimsel olarak en önemli gelişim olan fotosentezi yapabilen ilk canlılardır.
Bu doğal bio fabrikalar, gezegenin tarihinde azımsanmayacak kadar büyük bir rol oynadılar ve geleceğine de etki edebilirler. Hollandalı girişim Photanol, plastikten kişisel bakım ürününe, karbon bazlı ürünler üretebilmek için cyanobacterinin süper fotosentez gücünü kullanıyor. Firma bakterinin metabolizma yollarını yeniden düzenleyerek işe yarar ürünler yaratıyor. Bu döngüsel kimyasallar, petrol bazlı materyallerin yerini alırken bir yandan da işlem sırasında atmosferdeki karbondioksidi temizliyor.
Üretilen plastiklerin yaklaşık yüzde 36’sı paketleme amacı ile kullanılıyor. Bu paketleme malzemelerinin yüzde 85’i ise sonunda ya çöpe gidiyor ya da uygunsuz bir şekilde depolanıyor. Çek Cumhuriyeti’nde bulunan girişim MIWA da bu çöp denizine çare amacı ile akıllı paketleme ekosistemi geliştiriyor.
Mağazalar farklı yiyecekler ile tekrar kullanılabilir taşıma kapsüllerini dolduruyor. Müşteriler de bu kapsüllerden kendi akıllı kaplarını dolduruyor ve bu kapları tekrar kullanıyor. Müşteri kendi kabını doldurduğunda, bu bilgi MIWA uygulaması ile paylaşılıyor ve gerekli ödeme bu sayede gerçekleştiriliyor. Sonrasında müşteriler kendi kaplarını evde temizleyip bir sonraki alışverişlerine hazırlıyor. Bilgi sistemi ise bu sürecin sorunsuz ve kolay bir şekilde sürmesi için çalışıyor.
Bir şirketin atığı başka bir şirketin kaynağı olabilir. Avrupa’nın en büyük endüstriyel atık değerlendirme platformu olan Çek girişim Cyrkl’nin kuruluş prensibi buna dayanıyor. Platform temel olarak satılabilecek atık malzeme ile bu tür malzeme alan şirketlerin birbirini bulmasına aracılık ediyor. Atıkların doğrudan çöpe gidip çevreyi kirletmesindense, faydalı malzemeleri satışa sunup, başka bir firmanın bunları alarak işe yarar hale getirmesi herkes için kazançlı bir model.
Sitede kartondan, polyestere kadar hemen her türlü atık kabul ediliyor. Cyrkl’nin iddiasına göre ise, bu yöntem sayesinde şirketler hem ekonomik olarak hem de çevresel olarak fazlasıyla kazançlı olacaktır. Tahminlere göre bu sistem sayesinde ortalama bir firma, yılda 1.2 milyon Avro kaybı ve 121 ton karbondioksit emisyon salınımını önleyebilir.
Konu elektrikli araçlara geldiğinde, oldukça iyi birere seçenek olsa da, bu araçların bağımlı olduğu lityum iyon piller, kullanım ömürlerinin sonunda problem yaratıyorlar. Lityum bataryalar birçok parçadan oluşuyor ve bu parçaları geri dönüşüm amacı ile ayırmak oldukça zorlu ve potansiyel olarak da tehlikeli bir iş. Sonuç olarak da, geri dönüştürmek yerine yeni lityum rezervi çıkarmak daha ucuza geliyor ve küresel olarak kullanılan lityumun sadece yüzde 5’i geri dönüştürülüyor.
Fransız girişim NOWOS, eski bataryaları tamir ederek tekrar kullanıma sokup bu soruna el atıyor. Bataryaların etrafına bir koruma kabı geçiren firma, 2020 yılında onlara teslim edilen küçük bataryaların yüzde 74’nü tamir etmeyi başardı. Firma aynı zamanda, geri dönüştürülemeyen bataryalar için bir lojistik hizmeti de sunuyor ve bu bataryaları yasalara uygun bir şekilde saklıyor.
