Her şirkette çalışanları ödüllendirme sistemi bulunmalıdır. Çalışanların performanslarına göre izin, zam, sosyal yardım, tebrik, takdir gibi unsurların bulunması gereken böyle bir ödül sistemi maalesef birçok şirkette tam olarak uygulanmamaktadır. Yani bu saydığımız dört unsurun bazıları eksik olduğunda doğru ve etkili bir ödül sistemi yoktur denebilir.
Etkili bir ödüllendirme sisteminde çalışanların performansları ve davranışları analiz edilir. Performans, tespit etmesi en kolay yöntemdir, zira çalışanın performansı ve ortaya çıkan sonuç net bir biçimde gözlemlenebilir. Örneğin aylık satış hedefleri koyup bu satış hedefini yakalayan satış personeline bazı ödüller sunulabilir.
Davranış bazlı ödüllendirme sistemi ise performansa dayalı ödüllendirmeden daha zordur. Ancak bu sorunu ortadan kaldırmak için işverenin “Çalışanın bu davranışı şirkete ne kazandırdı?” gibi sorular sorabilirsiniz. Davranışların etkisi, performans kadar somut ve hemen ortaya çıkmaz; ancak çoğu zaman daha etkili ve uzun vadelidir. İşe her sabah tam saatinde gelen, hiç gecikmeyen, sürekli yeni fikirler ve yeni çözüm yolları bulan bir çalışan, şirketin para harcadığı bazı konularda pratik ve verimli bir yöntem geliştiren çalışanların ödüllendirilmesi son derece şarttır.
Öncelikle, şirket için önemli olan davranış kalıplarını belirlemeniz gerekir. İyi müşteri ilişkileri, diğer çalışanlara gerektiğinde yardım etmek, kritik karar alma süreçlerinde sağlam bir duruş sergilemek gibi davranışları sayabiliriz.
İkramiye, Zam, Bonus
İşveren şirket içinde bir ödül sistemi geliştirmeyi düşündüğünde aklına direkt maaşa zam, bonus gibi şeyler gelir. Bunda hiçbir sorun yoktur, zira kimse ücretsiz çalışmaya çok da hevesli değildir. Ancak böyle durumlarda bazı teşvikler sunmak daha da etkili olabilir. Örneğin çok sıkı çalışan, şirkete büyük faydalar katan bir çalışana bonus, ikramiye vs. gibi şeyler yerine şirketten hisse vermek daha etkili olabilir. Böyle olunca çalışan artık şirketi daha da sahiplenir ve performansını hiç düşürmez.
Özel Sigorta, Araba, Lojman
Sosyal yardımlar da yine ödül sisteminin önemli bir parçasıdır. Sektörde faaliyet gösteren rakip şirketlerin sunduğu sosyal yardımları sunmayan şirketler, doğal olarak o sektörün en iyi çalışanlarını bünyelerinde tutamazlar. Bu bakımdan sosyal yardımlar (ya da yan yardımlar) da çalışanları ödüllendirmek, motive etmek açısından son derece önemlidir. Buna özel sigorta, ücretsiz spor salonu üyeliği, lojman, araba tahsisi gibi şeyleri örnek verebiliriz.
Ödül Finansal Olmak Zorunda Değildir
Buna karşın etkili bir ödül sisteminin manevi boyutunu da gözden kaçırmamak gerekir. Diğer bir deyişle, her şey paradan ibaret değildir. İşverenlerin atladığı konu da budur çoğu zaman. Personele 2 maaş ikramiye verince görev tamam, diye düşünülür. Ancak personelin sözlü ve kişisel olarak takdir edilmesi de en az maddi teşvikler kadar önemlidir.
Takdir etmek, çalışanın performansının fark edildiğini, gösterdiği örnek davranışlar nedeniyle şirket içinde önemli bir insan olduğunu belirtmek demektir. Patron tarafından çalışanın masasına gönderilen özel bir teşekkür notu, çoğu zaman iki maaş ikramiyeden çok daha fazla şey ifade eder.
Bir diğer yöntem de şirket içinde ve topluluk önünde çalışanı tebrik etmektir. Diğer çalışanlar önünde patron tarafından tebrik edilmek de yine önemli bir teşvik ve motivasyon yöntemidir. Ayrıca diğer çalışanlara örnek olması bakımından da mühimdir. (Tabii şirket içi kıskançlık, ayak kaydırma gibi olumsuz durumları başka bir yazımıza bırakmak durumundayız şu an. O da çok kritik bir konu.)
Mutlaka okuyun: Çalışanları Paradan Çok Ne Motive Eder?
Maddi & Manevi
Sözün özü, işveren olarak şirketinizde mutlak surette bir ödül sistemi olmalıdır. Ödül sisteminin de şirket stratejileriyle uyumlu olması, şirket içinde verimliliği ve yeniliği teşvik etmesi, performansı artırması son derece önemlidir. Tabii bahsettiğimiz gibi ödül sistemini illa maddi açıdan ele almak zorunda değilsiniz. Maddi ödüller mutlaka olmalı ancak manevi ödülleri ve teşvikleri de asla es geçmemelisiniz.
