Piyasaya yeni ve başarılı bir ürün çıkarmak oldukça zorlu bir süreçtir.
Yapılan araştırmalara göre piyasaya yeni çıkan ürünlerin sadece yüzde 3’ü ilk yılda 50 milyon dolarlık satış sınırını aşabiliyor. Bu sınır ürünün satış başarısı yakaladığına dair bir ölçüt oluşturuyor. Bu sebeple Pepsi’den Netflix’e, Microsoft’tan Mcdonalds’a kadar birçok büyük markanın da başarısız ürünleri bulunuyor.
Büyük şirketlerin kuruluşlarından bu yana satış başarısı yakalayamayan ürünlerini sizler için araştırdık:
1957 — Ford Edsel
Bill Gates’in favori vaka incelemesi Edsel’miş. Edsel ismi bile ‘pazarlama başarısızlığı’ ile birlikte anılıyor. Ford 1957’de çıkardığı bu arabaya 400 milyon dolar yatırım yapmış. Ancak Associated Content’e göre bu araba Amerikalılar arasında satış başarısı yakalayamamış çünkü Amerikalılar “daha küçük ve ekonomik araçlar” istiyormuş. Diğer uzmanlar ise başarısızlığı Ford Motors yöneticilerinin, modelin araba piyasası içerisindeki yerini yeterince tanımlayamamasına bağlıyor. Çoğu Edsel modelinin fiyatı ve pazar hedefi lüks Ford arabları ile en ucuz Mercury araba modelleri arasında bir yerdeydi. 1960 yılında Edsel modeli piyasadan çekildi.
1975 — Sony Betamax
1970’li yıllar, video kasedi oynatıcıları olan Betamax ve VHS arasındaki savaşa tanıklık etti. Sony ise büyük bir hataya düşmüştü: Betamax’ı 1975 yılında satmaya başladı. Aynı yıl rakipleri, VHS makinelerini piyasaya sürmüştü. Sony’nin Betamax’ı yaygın kullanıma açık değildi, bu yüzden VHS ürünleri çabucak Betamax’ın önüne geçti. Betamax teknik açıdan daha üstündü ama VHS sadece yaygın kullanılıyor olmasıyla bu savaşı kazandı.
1985 — Yeni Kola
1980’lerin başında Coca Cola avantajını Pepsi’ye kaptırıyordu. Kötü şöhretli “Pepsi Challenge” reklamları Pepsi’nin yükselişinin en büyük sebebiydi. Buna karşılık Coca-Cola, tadı Pepsi’ye benzeyen bir ürün çıkarmaya karar verdi.
1985’te piyasaya çıkmadan önce ülke çapında yapılan tadım testlerinden iyi sonuçlar gelse de ürünün piyasaya çıkmasıyla bu sonuçların yanıltıcı olduğu ortaya çıktı. Coca-Cola birkaç hafta sonra ürünü bir kenara bırakıp eski formülüne geri döndü. Ürününe bir isim bile vermişti: Coca-Cola Classic.
1989, 1992 Pepsi A.M. ve Pepsi Crystal
1989 yılında Pepsi, Pepsi A.M. isimli ürünüyle kahvaltıda kola içenlere hitap etmeye çalıştı. Ancak bu ürün sadece bir yıl piyasada kalabildi.
1992 yılında Pepsi tekrar denemeye karar verdi, bu sefer renksiz kolayı piyasaya sürdü: Crystal Pepsi. 1993 yılında bu ürün de piyasadan silinip gitti. Pepsi eski günleri yad etmek için 2016 yılında Crystal Pepsi’yi tekrar piyasaya sürdü. Ancak hala tüketiciler için tuhaf ve birazcık da iğrenç.
1989 — RJ Reynolds dumansız sigara
1980’lerde tam da sigara karşıtı kampanyaların yükselişe geçtiği bir dönemde RJ Reynolds şirketi yeni bir ürüne 325 milyon dolar yatırım yapmıştı: dumansız sigara.
İşe yaramıyordu, vaadettiğini yerine getirmiyordu ve haliyle tüketiciler de bu sigaraları satın almıyordu. 4 ay sonra ürünü piyasadan çekmek zorunda kaldılar. Bu fikir de sigara dumanı gibi uçup gitti.
1993 — Apple Newton
Newton, Apple’ın dünyanın en değerli şirketi olmadan önceki kötü günlerinin bir örneği.
Forbes’a göre Newton cep bilgisayarının başarısızlığının arkasında birkaç farklı sebep yatıyor: Fiyatının 700 dolar olması, 8 inç uzunluğunda ve 4.5 inç genişliğinde olması ve el yazısını algılamakta başarısız olması. Hatta bu konuda o kadar başarısızdı ki Simpsons bile bir bölümünde bununla dalga geçti. Tabii ki Apple en sonunda iPad’i çıkararak mobil tablet pazarını tamamen değiştirdi.
1995 — Microsoft Bob
Microsoft Bob, Windows için kullanıcı dostu bir arayüz olması amacıyla piyasaya çıkmıştı. Hatta projenin başında Bill Gates’in şimdiki eşi Melinda vardı. Ancak 1995 yılında piyasaya çıktıktan sonra Microsoft Bob’u piyasadan çekti. Neden mi?
“Ne yazık ki yazılım, zamanının bilgisayarlarında bulunan donanımlardan daha yüksek performansa sahip bir donamıma ihtiyaç duyuyordu ve yeterince büyük bir pazar yoktu,” diyor Gates.
1995 — Nintendo Virtual Boy
Nintendo’nun Virtual Boy’u gelişmekte olan sanal gerçeklik teknolojisi alanında atılmış iddialı bir adımdı. Virtual Boy’u satın aldıktan sonra kolayca sanal gerçeklik dünyasına adım atabiliyordunuz.
Ancak gerçekte Virtual Boy vadettiklerini yerine getiremiyordu. Oyunlar kırmızı ve siyah renkte kabuslar gibiydi, düşük çözünürlüklü grafikler ve oynanabilirlik standart oyun konsollarına daha uygundu. Virtual Boy 1 milyon ünitenin altında satarak Nintendo’nun tarihindeki en büyük başarısızlığı oldu (Nintendo’nun tarihi 1800’lere kadar gidiyor).
1996 — McDonald’s Arch Deluxe
1996’da McDonald’s rağbet görmeyecek olan Arch Deluxe’ü çıkardı. Ürünün hedef kitlesi McDonald’sın demografik hedefinin dışında kalan “şehirli entellektüeller”di. McDonalds bu gruba ulaşabilmek için 100 milyon dolar harcadı ve böylece tarihin gördüğü en pahalı ürün başarısızlıklarından birine imza attı.
Ancak görünüşe bakılırsa McDonalds bu işe sadece 10 yıl erken girmişti. Bugün ShakeShack gibi popüler burger markaları, diğer fast-food zincirlerine göre biraz daha pahalı olmasına rağmen, şehirli entellektüellerin tüketeceği burger tanımının modern muadilleri olarak hayatımızda yer etmiş durumdalar.
1997 — Orbitz soda
Lava lambalarına benzeyen bu sodanın hedef kitlesi çocuklardı, ancak pek de lezzetli değildi. Tüketiciler tadının öksürük şurubuna benzediğini söylüyordu. 1997’de çıkış yaptıktan sonra bir yıl içinde raflardan kaybolup gitti.
Ancak Orbitz bugün hala eBay’de satılıyor. Eğer 10 yıllık bir soda içmek istiyorsanız, Orbitz tam da size göre.
1998 — Frito-Lay WOW! Cipsi
90’lı yıllarda Frito-Lay mucize diye tabir edebileceğimiz bir yiyeceği piyasa çıkardı. WOW! adı altında piyasa sürdükleri bu cips serisinin iddiası şaşırtıcıydı: İçindeki Olestra isimli bileşik yağsız patates cipsi üretilebilmesini sağlıyordu.
Ancak gerçek bundan çok farklıydı.
Tadı yağa benzediği için aynı memnuniyeti yaratsa da Olestra’nın molekülleri vücudun sindirebileceğinden çok daha büyüktü. Sindirilemeyen moleküller sindirim kanalından emilmeden geçip gidiyordu. Ne yazık ki kabızlık ilaçlarıyla aynı etkiyi yaratıyordu: mide krampları ve ishal.
1999 — Cosmopolitan Yoğurt
Cosmopolitan dergisi çok ilginç bir karar alarak 1999 yılında bir yoğurt markası çıkarmaya karar verdi. Söylemeye gerek yok, zaten 1999 yılında yoğurt pazarı doymuştu ve Cosmopolitan okuyucularına dergiyi okumak yetiyordu. Tadının iyi olup olmadığını bilmiyoruz.
2006 — Microsoft Zune
Zune iPod’a rakip olması için tasarlanmıştı. Olamadı.
Microsoft ev eğlence sistemleri ve mobil cihazlar eski başkanı Robbie Bach’ın açıklaması şöyle:
“Yeterince cesur değildik ve açıkçası Apple’ın peşine düşmüş olduk. Kötü bir ürün değildi, ama Apple’ı takip ediyordu ve sonuçta tüketicilerin ‘bunu kesinlikle almalıyım’ diyeceği bir ürün olmadı.”
İyi haber ise eğer Zune sahibi olmak istiyorsanız hala eBay’de satıştları bulunuyor.
2006 — HD-DVD
Toshiba’nın sponsor olduğu ve Mart 2006’da piyasaya çıkan HD-DVD, DVD’nin yüksek çözünürlüklü halefi olmaya adaydı. Bağımsız HD-DVD oynatıcılar satılmaya başlandı, hatta Microsoft’un Xbox 360’ı bile HD-DVD eklentisi satmaya başladı.
Ancak 4 Ocak 2008’de Warner Bros.’un HD-DVD’yi Blu-ray için bırakma kararıyla format savaşlarını kazanan Sony’nin Blu-ray’i oldu. Sony’nin Playstation 2’si DVD’yi baskın video formatı haline getirmişti. Playstation 3 ile bunu bir adım ileri götürerek Blu-ray’i baskın format haline getirdi.
Bir ay sonra Toshiba HD-DVD üretimini durduracağını açıkladı. Yıllar sonra bile video oynatımı için yaygın olarak Blu-ray kullanılıyor.
2007 — Joost
“The Venice Project” olarak bilinen Joost geleceğin uçtan uca televizyon ağı olması için piyasaya çıkarılmıştı. Yaratıcıları ise Skype’ı hayatımıza sokan Avrupalı dehalardı. Şirket Mike Volpi’yi projeyle ilgilenmesi için CEO olarak atadı. Volpi CBS ile anlaşma yaptı.
Joost’un amacı profesyonel video tüketim alışkanlıklarımızı baştan aşağı değiştirmekti. Ancak bunun yerine News Corp., NBC ve Disney’ın ortak girişimi olan Hulu daha büyük bir başarı yakalayarak internetten dizi izlemek denince ilk aklan gelen platform oldu. Joost’un adını bugünlerde kim hatırlıyor ki zaten?
Bu sırada Joost uçtan uca mimari, hantal yazılım ve içerik kütüphanesi dahil bir çok sorunla karşı karşıyaydı. Eylül 2007’de piyasaya çıktı ama pek bir satış başarısı yakalayamadı, son kalanlar ise 2009 sonlarında satıldı.
2008 — Google Lively
Nedendir bilinmez, Google “Second Life” ile rekabete girmesi gerektiğine karar verdi. Second Life’ı hatırlıyor musunuz? Oyun gibi görünen ama aslında sosyal etkileşimler için sanal bir dünya sunan bu platformu pek çok kişi hatırlamıyordur. Hala var, kendini adamış bir kullanıcı tabanıyla hayatına devam ediyor.
Google Temmuz 2008’de çıkan Lively ile kendi Second Life versiyonunu yaratmayı amaçlamıştı. Second Life’tan farklı olarak Lively’de cinsellik olmayacaktı. Ancak 2008 kriziyle beraber piyasalar çökünce Google’ın hayalleri de çabucak suyu düştü. Google Kasım 2008’de Lively’nin fişini çekti.
2009 — The Nook
ABD’nin en büyük kitap perakendecisi olan Barnes&Noble 2009 yılında e-kitap okuyucu NOOK’u piyasaya çıkardı. Satışlar pek de iyi gitmedi.
Belus Capital Advisors’dan Brian Sozzi NOOK’un başarısızlığı şöyle açıklıyor: “Tüketiciler için Barnes&Noble artık ihtiyaç duymadıkları ya da umursamadıkları bir şeyin satış noktasıydı: kitaplar. Barnes&Noble yönetimi ise pazarlamaya yüklenmemekle bu algıyı kalıcılaştırdı.”
Bunun yanı sıra NOOK o kadar da başarılı bir e-kitap okuyucu değil. Amazon’un Kindle’ı daha ucuz, kullanımı kolay ve Amazon hesabıyla kolayca senkronize oluyor.
2011 — HP Touchpad
HP, TouchPad ve işletim sistemi WebOS’den piyasaya çıktıktan bir ay sonra vazgeçti.
Tabletin iPad’den farklı bir tarafı yoktu. Raflarda durduğu 49 gün boyunca sadece 25 bin ünite satıldı.
Adil olmak gerekirse TouchPad kötü bir ürün de değildi. Sadece iPad’den farklı bir şey yapmıyordu, yani piyasadaki tabletlerden hiçbir farklı yanıyoktu. Dolayısıyla tüketicilere de satın almaları için yeni bir şey sunmuyordu.
2013 — Facebook Home
Facebook, Home ile telefonunuzun ana ekranı olmaya çalışmıştı. Ama kullanıcıların telefon ana ekranı üzerindeki kontrolünü azaltıyordu. Bu yüzden telefonun ana ekranı karmakarışık bir hale geliyordu. Piyasaya çıktıktan bir ay sonra 2 yıllık üyelik ücreti 99 dolardan 0.99 dolara düştü. Hem eleştirmenler hem de kullanıcılar aynı şeyi düşünüyordu: Home sadece Facebook’un fanatik kullanıcılarına uygun bir şeydi. Facebook bağımlısıysanız sevebilirdiniz belki ama pil ömrünü de kısaltıyordu.
Bu başarısızlık Facebook’un organizasyonunda değişikliğe gitmesine sebep oldu. Facebook Home üzerinde çalışan mühendis ekibi feshedildi.
2016 — Samsung’s Galaxy Note 7
Başarısızlık abidesi Galaxy Note 7 için daha ne söyleyebiliriz ki? Samsung’un amiral gemisi telefonlarından biri olan Note 7’nin küçücük bir sorunu vardı: zaman zaman alev alıp patlayabiliyordu. Uçuşlarda bu telefonların taşınması yasaklanınca da Samsung bütün seriyi geri çekmek zorunda kaldı.
