Bir çalışanınızla sorun yaşıyorsanız sandığınızın aksine bir değil iki seçeneğiniz vardır: onlarla konuşmaya çalışmak ve performanslarını artırmak için beraber çözüm üretmek ya da onları kovmak. Bir çalışanı işten çıkarmak maliyetli olabilir ve çalışanınızın hem duygusal hem de finansal açıdan zorluklar yaşamasına neden olabilir. Doğru şekilde yapmadığınızda birisini işten çıkarmak aynı zamanda şirketinizin davalarla uğraşmasına da yol açabilir. Maalesef bazı durumlarda çalışanınızı işten çıkarmak tek yoldur. Bu makalede bir çalışanınızı doğru ve güvenli bir şekilde işten çıkarmanızı salayağcak tavsiyeler paylaşacağız.
İşten Çıkarmadan Önce Yapmanız Gerekenler:
1.Beklentilerinizi Paylaşın.
Çalışanlarınızla bir araya gelerek anında kovulmaya sebep olacak davranışlar hakkında konuşun.
- Bütün çalışanlarınızı kurallar ve verimlilik konusunda kendilerinden ne beklendiğini en baştan anlamalı. Eğer bunu yapmazsanız çalışanların itaatsizliğe, çok fazla izin almalarına ve iş performanslarını etkileyebilecek diğer sorunlara yol açabilir.
2. Düzenli olarak performanslarını övün.
Çalışanların durumunu yılda en az bir kez değerlendirin ve bunu sizin beklentileriniz ya da iş tanımıyla karşılaştırın. Bir çalışan sorun yaşadığında bu sorunu nasıl çözebileceğinizi konuşun ve daha iyi performans göstermesini sağlamak için kesin hedefler koyun.
3. Net bir duruşunuz olsun.
Şirketin sahibi değilseniz çalışanınızın işten çıkarılmaya dair düşüncelerini iyi öğrenin.
- Çalışan görevlerini yerine getirmiyor olsa bile birisini işten çıkarmak için takip etmeniz gereken adımlar olabilir. Çalışanınızı asla küçümsemeyin ve müdürünüze haber vermeden çalışana bu tür soruları sorma riskini alın.
4. Problem gördüğünüzde hemen eyleme geçin.
Performansla ilgili problem gördüğünüz zaman harekete geçin ve çalışanlarınıza nasıl daha iyi çalışacakları konusunda yol gösterin.
- Çalışanınızla oturup problemi ayrıntılarıyla birlikte değerlendirin. Performanslarının neden standartların altında kalmış olabileceğini sorun ve performanslarını yükseltebilmeleri için onlara tavisye verin.
- Bu konuşmalarınızı yazıya dökün. Ya tartışılan konuların yazdığı bir kağıt imzalatın ya da bunu mail yoluyla çalışanınıza gönderin. Mail göndereceksiniz çalışanınızdan, okuduktan sonra size cevap vermesini, yazılanları kabul etmesini ve kendi kelimeleriyle size bir cevap göndermesini isteyin.
5. Kişisel faktörleri göz önüne alın.
Verimlilik, iş yeri ortamı ve kar- zarar hanesine dikkat etmeniz gerekirken çalışanınızın performansını geçici olarak etkileyebilecek herhangi bir dış faktörü de öğrenmeli ve göz önünde bulundurmalısınız. Sağlık sorunları, aileden birinin ölümü/ hastalığı, hamilelik, boşanma ya da diğer ilişki travmaları, stres ve finansal sorunlar hayatın bir parçasıdır ve en iyi çalışanınızın bile motivasyonunun düşmesine neden olabilir. Ancak bu düşüş geçici olabilir ve bu tür sorunlar yaşayan birini işten çıkarmak zalimce olabilir ve şirketinizin adının çıkmasına sebebiyet verebilir. Mümkünse çalışanlarınıza düşünmeleri ve problemlerini çözmeleri için fırsat tanıyın.
6. Probleme odaklanın.
Bir çalışanla sorunlarını konuşurken herhangi bir yorum yapmadan gerçeklere odaklanın. “Sana verilen 16 görevden 11’ini zamanında tamamlanmadı.” doğru bir yaklaşımdır. “Kaytarıyorsun.” ise doğru bir yaklaşım değildir.
7. Kayıt tutun.
İhtiyaç duymanız halinde işten çıkarma kararınızda kaprisli olmadığınızı ya da keyfi davranmadığınızı göstermek için yazıya dökmek işe yarayabilir.
- İşten çıkarma kararınızı destekleyecek her eylemi kayıt altına alın. Çalışanınıza, aranızdaki diyaloğun ana hatlarıyla yazıldığı bir belge imzalatın.
- Çalışanın işini kaybetmemesi için yapması gereken değişiklik ve iyileştirmeleri açık bir dille belirtin ve bu iyileştirme ve değişikliklerin ne zamana kadar yapılması gerektiğini not düşün.
- Adım adım ilerleyin. Tüm problemlerin anında çözülmesini beklemeyin. Bunu bir sürece dökerek ve bu süreçler içinde temel hedefler belirlerseniz yapılacak iyileştirmeleri kolaylaştırabilirsiniz.
8. Bir sonraki adım işten çıkarma olduğunda bunu çalışanınıza belirtin.
Çalışanlarınız düşük performans göstermeye devam ettiğinde yapmaları gereken iyileştirmelerin beklentileri karşılaması gerektiğini yoksa işten çıkartılacaklarını anladıklarından emin olun.
Hazırlık:
1.Bir plan hazırlayın.
Söz konusu çalışanı işten çıkarttığınızda ekibinizin ne yapacağını planlayın. Pozisyonun sorumluluklarını ve ya bu pozisyona başka birisini getirmeyi ya da daha uygun bir çalışan işe almayı düşünün.
- Bir başka kişiyi işe almaya karar verirseniz iş tanımı hakkında iyi düşünün. Bir çalışandan memnun değilseniz o kişi büyük ihtimalle yaptığı işten hoşlanmıyordur ve başka bir yerde benzer bir iş arıyordur. Eğer sizin iş tanımınıza denk gelirlerse ve onları işten çıkarmayı planladığınızı bilirlerse bunu ciddiye alabilir ve müşterilerinize sabotaj yapmaktan şirket sırlarınızı çalmaya kadar her türlü misillemeyi yapabilirler.
Mutlaka okuyun: Doğru Çalışan Seçimi Nasıl Yapılır?
2.İlişik kesme fırsatı tanıyın.
İşten çıkarmaya itiraz edilebilecek noktalar olursa ilişik kesme anlaşmasını imzalamaları karşılığında birkaç haftalık ya da aylık ödeme yapmak kurumunuzun hukuki bir darbe yemesini engelleyebilir. Ayrıca hiç şüphesiz zorlu geçecek bu süreçte çalışanınıza da yardımcı olmuş olursunuz.
3. Kimsenin sizi rahatsız edemeyeceği bir oda seçin ve çalışanları oraya davet edin.
Hem sizin hem de çalışanınızın rahatça konuşabileceği bir yerde olmak istersiniz. Diğer çalışanlar hakkında daha önce duymadığınız şeyler öğrenebilirsiniz.
İşten Çıkarma
1.Çalışan odanıza girdikten sonraki 30 saniye için buluşmanın amacını ona söyleyin.
Ne söyleyeceğinizi önceden hazırlayın ve hızlıca sadede gelin. Sadede gelmeyi geciktirerek ya da bocalayarak sadece çalışana ve kendinize işkence etmiş olurusnuz.
- Şöyle bir giriş yapabilirsiniz: ” Mehmet Bey, sizi buraya pozisyonunun beklentilerini uzun süredir karşılayamadığın için çağırdık.”
2.Çalışanın sizi oyalamasına müsade etmeyin.
Söyleyeceğinizi söylediniz ve işten çıkarma sebebinizi de belirttiniz. Çalışanınıza eksikliklerini kapatması için zaman da verdiniz ama bu gerçekleşmedi. Çalışan başına ne geleceğini az çok bilir, o yüzden işi baştan sıkı tutun ve ayrıntıya girmeden ona gerçeği söyleyin.
- Nedenlerinizi açık açık anlatmanıza gerek yok. Tekrar etmeniz istenirse onlara yazılı olarak bildirebilirsiniz. Ne kadar az şey söylerseniz o kadar iyi.
- Eğer çalışan bir sebep belirtmenizi isterse uygun dille söyleyin. İşsizlik sigortasına başvururken genellikle işten çıkarılma sebebi sorulur.
3. İşten çıkarmanın ayrıntılarını kısaca özetleyin.
Şirket ekipmanını teslim etmek ya da masalarını toplamak gibi çalışanların yapmaları gereken şeyleri onlara hem sözlü hem de yazılı olarak net bir şekilde anlatın. Eğer ilişik kesme anlaşması sunuyorsanız anlaşmanın içeriğini anlatın. Gerekirse çalışanın hiçbir şirket sırrını paylaşmama gibi imzaladığı hukuki olarak bağlayıcılığı olan anlaşmalar varsa bunları hatırlatın.
- Çalışandan herhangi bir yasal belge imzalamasını istiyorsanız onlara belgeleri eve götürüp birkaç gün düşünme fırsatı tanıyın.
- Çalışanınızı uygunsuz davranış, çok fazla izin alma ya da performans düşüklüğünden dolayı işten çıkarıyorsanız bunu ona kısaca anlatın.
5. Yardım önerisinde bulunun.
Bazen işten çıkardığınız kişi çalışması zor bir insan değil, sadece pozisyon için doğru kişi olmayabilir.
- Çalışanınızın elinden geleni yaptığını ama işin gerekliliklerini sağlayamadığını ya da şirket ortamına ayak uyduramadığını düşünüyorsanız onlara güvenilirlikleri, davranışları, ekip çalışmaları ya da başarılı oldukları herhangi bir konu hakkında referans mektubu yazabilirsiniz. Ellerinden geleni yaptıkları için onlara teşekkür edin ve gelecekteki girişimleri için şans dileyin.
6. Öfkeye hazır olun.
Süreci mümkün olduğunca iyi bir şekilde yönettiğinizi düşünseniz bile işten çıkaracağınız çalışanınız sinirlenebilir. Eğer işler çığırından çıkıp size hakaret ettiyse ya da ani ve sert bir tepki verdiyse cevap vermemek için kendinize hakim olun. Bunu hak etmeyebilirsiniz ama bu, belki de bu süreci kabullenmeleri için ihtiyaç duydukları bir şeydir.
7. Profesyonelliğinizi koruyun.
Evet birisini işten çıkarmak kolay değildir, özellikle de işten çıkardığınız kişinin işe ihtiyacı varsa. Bu noktada çalışanlarınızdan sorumlu olduğunuzu, onların başarısız olması halinde sizin de başarısız olacağınızı unutmayın.
Çalışanı sevseniz bile bu noktada profesyonelliğinizi korumanız gerekir. Böylece çalışanınız, işten çıkarılma sebebinin kişisel olmadığını anlamış olur.
