Yatırımda- bilhassa da borsa yatırımlarında- tesadüflere yer yoktur. İyi bir yatırım, ekonomi/yatırım dünyasına ilişkin bilgi sahibi olmanın ve sıkı çalışmanın ürünüdür. İyi yatırımcılar başarılarını şanslı veya talihli oluşlarına değil, sürekli okuyup yeni şeyler öğrenmeye çalışmalarına, yani kendilerini her geçen gün daha da geliştirmelerine borçludur.
Siz de onlardan biri olmak istemez misiniz?
O halde yazımızı okumaya devam edin ve sizi güçlü bir yatırımcı haline getirebileceğine inandığımız bu tavsiyeleri uygulamaya koymakla işe başlayın.
1- Haberleri Kapatın ve Star Trek İzleyin.
.
Orijinal adı Star Trek olan “Uzay Yolu” dizisini duymuş muydunuz? Biz bilim kurgu harikası bu seriyi izleyerek büyüyenlerdeniz. Seride Kaptan Kirk’ün kumandasındaki Atılgan Yıldız Gemisi’nin mürettebatına ve onların “daha önce hiç kimsenin gitmediği yerlere cesurca gitmek” olan görevlerine ilişkin çeşitli hikayeler anlatılmaktadır. Ana karakterlerden biri de hayali gezegen Vulkan’da doğup büyümüş Mr. Spock’tır. Kendisi insanların aksine her durumu, bilhassa da sorunları, mantık çerçevesinde değerlendirmesi ile ünlüdür. Mantık abidesi bu duygusuz karakterin stresli durumlarda aldığı kararlardan çok şey öğrenebilirsiniz. Zaten borsa / yatırım dünyası stresin tavan yaptığı ve karar alma becerisinin elzem olduğu bir platform değil midir?
Tabii şu noktaya değinmeden geçmek olmaz. Düne kadar ekonomi teorileri de insanların tıpkı Spock gibi oldukları ve her daim servetlerini maksimize etmeye yol açacak rasyonel kararlar aldıkları kanaatindeydi. Ancak bugün, modern teorilerden biri olan davranışsal finans bunun tam aksini iddia ediyor(Davranışsal finans bireylerin aldıkları kararlarda sadece bilimsel gerçekleri ve analizleri dikkate almadığını hatta çoğu durumda rasyonellikten saptıklarını öne süren bir yaklaşımdır).
O halde, yatırımcı olmanın ilk adımının davranışsal finans eğitimi almak ve sıklıkla Star Trek izlemek olduğunu söyleyebiliriz.
Mutlaka okuyun: Beynimiz, Yatırım Kararlarımızı Nasıl Etkiliyor?
2- Paranız elinizdeki bir sabun gibidir. Onunla sürekli oynarsanız azalır ve kayar gider.
Eugene Fama adını duydunuz mu? Kendisi finans alanında uzman bir akademisyen olup şu sözleriyle ün salmıştır:
Para sabun gibidir. Elinizde ne kadar uzun süre tutarsanız ve onunla oynarsanız, o kadar azalır.
Paranızın bir sabun misali elinizden kayıp gitmesini istemiyor musunuz? O halde, paranızla sürekli alım ve satım yapmayı bırakın. Az ama öz yatırım kararlarında bulunun. Onu çoğaltmak adına yapacağınız her yatırımın belirli işlem maliyetlerini ve vergi ödemelerini beraberinde getireceğinin farkında olun. Dahası yatırımınızı yanlış zamanda yapmış olma ihtimalinizin yüksek olabileceği gerçeğini de asla aklınızdan çıkarmayın.
Araştırmalar, ortalama yatırımcıların yanlış zamanlama yüzünden piyasa ortalamasından düşük getiri elde ettiğini göstermektedir. Dolayısıyla, aynı hataya düşmemek adına paraya ilişkin her hamlenin sağlam bir yatırım planının parçası olduğundan emin olmalısınız.
Yatırım, asla bir son dakika kararı olmamalı ve anlık duygularınız tarafından yönlendirilmemelidir. Bir ayakkabıyı almak için bile günlerce araştırma yaparken geleceğinizi kökten etkileyecek yatırım kararlarını dakikalar içinde almak sizce ne kadar mantıklı?
Mutlaka okuyun: Yatırımcı Psikolojisi ile İlgili Kaçınmanız Gereken 8 Tuzak
3- “Dolar Maliyet Ortalaması(DCA)” Terimini Öğrenin.
Dolar maliyet ortalaması(DCA), bir varlığa belirli hatta düzenli aralıklarla yatırım yapma stratejisidir. Yani, yapılacak toplam yatırımın küçük parçalara bölünmesi söz konusudur. Amaç ise belirli bir miktar parayı düzenli aralıklarla yatırarak piyasa dalgalanmalarının yatırımınız üzerinde yaratacağı risk durumunu minimuma indirmektir.
Bu strateji yatırımcıyı varlığın piyasa değeri düşüşte iken daha fazla, yükseldiğinde ise daha az hisse/pay satın almaya teşvik eder. İyi bir yatırımcı, tasarruf planlarını bu strateji doğrultusunda otomatikleştirir ve yatırımının yıllar içinde katlanarak çoğalmasını sağlar.
Yatırım konusunda acemi olup emin adımlarla ilerlemeyi tercih ediyorsanız, işe dolar maliyet ortalaması terimini anlamaya çalışmakla başlayabilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Dolar Maliyet Ortalaması Nedir?
4- Sıcağa Dayanamıyorsanız, Ateşten Uzak Durun.
Hisse senetleriyle uğraşmak her babayiğidin harcı değildir. Bu nedenle, borsa veya yatırım fonlarına dair en ufak bir fikriniz dahi yoksa yalnızca güvenli yatırımları tercih edeceğiniz sağlam bir finansal plan oluşturmalısınız. Ya da daha fazlasını öğrenene kadar bu tarz yatırımlardan kaçınmayı tercih edebilirsiniz.
“Borsadan anlıyorum, ama piyasanın gelgitli haline dayanamıyorum.” diyorsanız, siz de aynı şeyi yapmalı, riskleriyle yürek hoplatan borsa dünyasından uzak durmalısınız.
Mutlaka okuyun: Acemiler İçin Borsada Para Kazanma Rehberi
5-Kaplumbağa ve Tavşan Hikayesini Okuyun.
İş arkadaşlarınızdan birinin doğru zamanda doğru bir yatırım yapıp aldığı Apple hisseleri sayesinde servetini ikiye katladığını varsayalım. Bu onun akıllı olduğu anlamına mı gelir? Yoksa şansı mı yaver gitmiştir?
Siz ne düşünürsünüz bilemeyiz, ama biz sağlam bir yatırım planı eşliğinde yavaş ve istikrarlı şekilde yapılacak tasarrufların çok daha iyi sonuç vereceği kanaatindeyiz. Tıpkı kaplumbağa ve tavşanın yarışını anlatan hikayede istikrarlı bir şekilde ilerleyen kaplumbağanın yavaşlığına rağmen tavşana karşı galip gelebilmesi gibi…
Şansa dayalı yatırımlar da olumlu sonuç verebilir elbet, ancak işin sonunda nahoş bir sürprizle karşılaşma ihtimaliniz çok daha yüksektir.
Mutlaka okuyun: 7 Adımda Uzun Vadeli Düşünmek
6- Nakit Paranın Gücüne İnanın.
Nakit olarak vadeli hesaplarda sakladığınız paranın boşa gideceğini düşünüyorsanız, bir kez daha düşünün. Bu hesaplar, en doğru yatırımı bulmak adına araştırma yaptığınız veya yatırım konusunda bilinçli kararlar almayı öğrendiğiniz süreç boyunca para depolamanızı sağlayacak en güvenli ortamlardır.
Dahası nakit paraya sahip kişiler, gayrimenkul veya hisse senedi fiyatları düştüğünde büyük yatırımlara imza atma fırsatından yararlanabilirler. Birikimini son kuruşuna kadar yatırıma harcamış olanlar ise bu fırsattan mahrum kalacaktır.
7- Neye Yatırım Yaptığınızı Bilin.
Bir hisse senedi, hisse senedi endeksi fonu ile aynı anlama gelmez. Tahvil fonu ise hisse senedi fonundan tamamıyla farklı bir şeydir.
Aynı şekilde, büyük sermaye yatırım fonuna sahip çoğu insanın tüm paralarını kaybedebileceklerine dair korkuya kapılıp hayıflanmaları anlamsızdır. Neden mi? Dünyanın en büyük 500 şirketinin aynı anda iflas edebileceğine gerçekten inanıyor musunuz? Peki, sizce bu insanlar neye yatırım yaptıklarının bilincinde mi?
Borsa yatırımları söz konusu olduğunda tüm paranızı kaybedebileceğiniz risk değeri Seviye 5 olarak adlandırılan yatırımlar ile bu senaryonun asla gerçekleşmeyeceği Seviye 4 yatırımları arasında belirgin bir fark vardır. Ve iyi bir yatırımcı bu farklara vakıf olmak zorundadır.
Peki ya siz?
Yatırımınızı tam olarak neye yaptığınızı biliyor musunuz? Lütfen bu sorunun cevabını etraflıca düşünün.
Mutlaka okuyun: Yatırım Nedir? Nasıl Yatırım Yapılır?
8- Yalnızca Web Sayfalarını Değil, Yatırıma Dair Kitapları da Okuyun.
İnternet çağında yaşıyor ve internet kullanmayı çok seviyoruz. İnternet üzerinden ulaşabileceğimiz bilgi miktarı da muazzam seviyede. Yine de, bir konu hakkında derinlemesine bilgi edinmek istiyorsanız, hiçbir şeyin iyi yazılmış, dolu dolu bir kitabın eline su dökemeyeceği kanaatindeyiz. Bilgili ve donanımlı yatırımcıların nihayetinde çok daha yüksek getiriler elde etme şanslarının olması kulağa son derece mantıklı geliyor. Ne dersiniz, sizce de öyle değil mi?
Bizimle aynı fikirdeyseniz, yatırıma ilişkin bilgi dağarcığınızı geliştirme ve yeni şeyler öğrenme konusunda kararlı olun. Bu, sizi bir üst seviyeye taşıyacaktır.
Mutlaka okuyun: En İyi Yatırım ve Borsa Kitapları
9- Alışveriş Alışkanlıklarınızı Mercek Altına Alın.
Alışveriş merkezine gidip de gerçekten satın almak istediğiniz bir ürünün %50 indirimde olduğunu gördüğünüz ve “Bu fiyat daha da düşer. Bunu şimdi almayayım.” dediğiniz zamanlar oldu mu? Çoğu zaman da haklı çıktınız, öyle değil mi?
Çorap da olsa hisse senedi de olsa bir şeyi fiyatı düşerken satın alırım. – Warren Buffett
O halde, hisse senedi fiyatları belirgin miktarda düştüğünde de benzer bir mantıkla geleceğe dair finansal hedeflerinizin “indirim” dönemine girdiğini varsayabilirsiniz. Ancak bu noktada beklemek yersiz olacaktır. Dahası, iyi bir yatırımcı bir şeylerin ne zaman “indirimde” olduğunu-yani düşük fiyattan satın alınabileceğini- anlamasını sağlayacak bilgi ve disipline sahip olmalıdır. Bunun tek yolu da alım satım kararlarınızı mercek altına almaktır.
Mutlaka okuyun: Hisse Senedi Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
10- Yatırım Kararlarını Bizzat veya Kişiye Özel Yatırım Danışmanınız Eşliğinde Alın.
Yatırıma ilişkin tavsiyelerde bulunan herkes genele hitap edecek yorumlar yapar. Sizi şahsen tanımaz, kim olduğunuzu, nelerle uğraştığınızı ya da maddi durumunuzu bilmezler. Dolayısıyla, bu tavsiyelerden hangisinin sizin için en uygunu olacağı vb. soruların cevabını verebilmeleri imkansızdır.
Bu nedenle, söz konusu yatırım olduğunda her duyduğunuza inanmamanız gerektiğini bilmelisiniz. Yatırım kararlarını bizzat almalı ya da varsa görüşüne güvendiğiniz şahsi yatırım danışmanınızın tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmelisiniz.
