Kısaca Temettü Ne Demek?
Temettü, şirket kazançlarının bir kısmının şirketin yönetim kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda hissedarlara dağıtılmasıdır. Temettü ödeyen şirketin hissedarları, temettü öncesi hisseyi elde bulundurdukları takdirde hak sahibi olurlar. Temettüler nakit olarak veya ek hisse şeklinde ödenebilir.
Temettü Hakkında Temel Bilgiler
- Temettü, şirket kazançlarının bir kısmını yönetim kurulu tarafından alınan karar doğrultusunda şirket hissedarlarına dağıtımıdır.
- Temettüler halka açık şirketler tarafından yatırımcılarına paralarını şirkete yatırmalarına karşılık ödül ve teşvik olarak dağıtılır.
- Temettü ödemelerine ilişkin duyurular genellikle söz konusu şirketin hisselerinde orantılı bir düşüş veya yükselişe neden olur.
Temettüyü Anlamak
Kar payı yani temettü dağıtımının hissedarlar tarafından oy vermek suretiyle onaylanması zorunludur. Nakit temettüler en yaygın tür olmasına karşın temettüler hisse senetleri veya daha farklı varlık şekillerinde de ödenebilir.
Temettü genellikle bir şirketin yatırımcılarına öz sermayesine yaptıkları katkı sebebiyle ödenen bir ödüldür ve şirketin net karından karşılanır. Genellikle karın büyük kısmı şirketin devam eden ve gelecekteki ticari faaliyetleri için şirket içerisinde tutulurken geri kalanı hissedarlara temettü olarak tahsis edilir. Zaman zaman şirketler uygun oranda kar elde edemese dahi temettü ödeme kararı alabilirler. Bunu düzenli temettü ödeme konusundaki güvenilirliklerini ve sicilini korumak amacıyla yaparlar.
Yönetim kurulu temettüyü çeşitli zaman dilimlerinde ve/veya farklı oranlarda dağıtmayı seçebilir. Aylık, üç aylık veya yıllık olarak ödenebilir. Örneği alışılagelmiş şekilde Walmart Inc. (WMT) ve Unilever (UL) üç ayda bir düzenli olarak temettü ödemesi yapar.
Şirketler ayrıca planlanmış temettülerine ek olarak özel koşullar dolayısıyla tek seferlik temettü ödemesine de karar verebilir. Örneğin 2004 yılında Microsoft Corp. (MSFT), hisse başına 3 USD’lik özel bir temettü kararı açıklamıştı. Bu miktar hisse başına 0,08 ila 0,16 USD arası değişen üç aylık olağan temettülerinin çok üzerinde bir miktardı.
Temettü Veren Hisseler
Daha öngörülebilir karlara sahip büyük ve köklü şirketler genellikle en iyi temettü ödeyicileridir. Bu şirketler büyümenin yanı sıra hissedar servetini de artırmaya çalıştığından düzenli temettü verme eğilimindedir. Aşağıda sayacağımız sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin düzenli olarak temettü dağıtma eğilimde olduğunu kaydettik:
- Maden ve hammadde
- Petrol ve doğalgaz
- Banka ve finansal hizmetler
- Sağlık ve eczacılık
- Kamu hizmetleri (elektrik, su, gaz v.b.)
Gayrimenkul Yatırım Ortakları (GYO) gibi birtakım şirketler de yapıları gereği hissedarlara ödeme yapmaları gerektiğinden en yüksek temettü ödeyen şirketler arasındadır.
Fonlar da yatırım izahnamelerinde belirtildiği üzere düzenli temettü ödemesi yapabilir.
Start-uplar ve özellikle teknoloji ve biyoteknoloji sektöründe faaliyet gösteren hızlı büyüme oranlarına sahip şirketler düzenli temettü ödeyemeyebilir. Bu şirketler, henüz olgunlaşmadığından ve erken aşamalarda bulunduğundan ar&ge, iş geliştirme ve operasyonel faaliyetlere yüksek kaynak aktarma durumunda olduğundan temettü için yeterli kaynak bulamayabilir. Kar ve büyümeye sahip orta ölçekli şirketler bile ortalamanın üzerinde büyümeyi hedefliyorsa temettü dağıtımından kaçınarak karlarını işlerine yeni yatırımlar için geri yatırmayı tercih edebilir.
Temmettü Ne Zaman Verilir?
Temettü ödemeleri süreci kronolojik bir olaylar silsilesini takip eder ve ilgili tarihler temettü ödemesine hak kazanacak olan hissedarların belirlenmesi bakımından önemlidir.
- Duyuru Tarihi: Temettüler bu tarihte şirket tarafından kamuoyuna duyurulur ancak kesinleşmesi için hissedarlar (genel kurul) tarafından onaylanması gerekir.
- Temettüsüz Tarih: Temettüye uygunluğun sona erdiği tarihe temettüsüz tarih veya son tarih denir. Örneğin bir hisse senedinin son tarihi 6 Mayıs ise hisse senedini o gün veya daha sonrasında satın alan yatırımcılar temettüye hak KAZANAMAYACAKTIR. Bu tarihten 1 işlem günü önce –örneğin 5 Mayıs Pazartesi günü veya daha önce- hisse senedine sahip olan kişiler temettü ödemesi alacaktır.
- Kayıt Tarihi: Kimlerin temettüye hak kazandığını şirketin belirlediği bir nevi hesap kesim tarihidir.
- Ödeme Tarihi: Şirket ödemeyi bu tarihte gerçekleştirir.
Temettü Dağıtımının Hisse Fiyatına Etkisi
Temettüler geri alınamaz nitelikte olduğundan yapılan ödeme ilgili tutarların şirket hesaplarından sonsuza kadar çıkmasına neden olur. Bu nedenle temettü ödemeleri hisse fiyatını etkilemektedir. Duyuru ile bir miktar yükselebilir ve ödeme gerçekleştiğinde oransal olarak azabilir.
Örneğin bir hissenin 60 TL’lik fiyattan işlem gördüğünü düşünelim. İlan tarihinde hisse başına 2 TL’lik bir temettü ödemesi beyan etmiş olsun. Haber kamuoyuna açıklanır açıklanmaz hisse fiyatının yaklaşık 2 TL artarak 62 TL’ye ulaşması olasıdır. Hisse senedinin yukarıda açıklanan temettü ödeme tarihinden bir iş günü öncesinde 63 TL’den işlem gördüğünü varsayalım. Temettü ödemesi yapıldığı tarihte hisse 61 TL’den işlem görmeye başlayacaktır.
Şirketler Neden Temettü Öder?
Şirketler çeşitli nedenlerle hissedarlarına kar payı ödeyebilir. Bu nedenlerin yatırımcılar açısından farklı sonuçları ve yorumları olabilir.
Temettüler hissedarlar tarafından şirkete karşı duydukları güvenin bir karşılığı olarak beklenebilir. Şirket yönetimi bu güveni sağlamlaştırmak için sağlam bir temettü geçmişi kaydı oluşturma yoluna gidebilir. Temettü ödemelerinin yatırımcı güvenini sağlamak hususunda şirkete olumlu yansımaları olur. Temettü ödemeleri birçok ülkede en azından belirli bir miktara kadar vergiden muaf gelir kalemleri olarak değerlendirildiğinden yatırımcılar için de caziptir. Diğer yandan hissenin satışından elde edilen sermaye kazancı genellikle vergiye tabi tutulur. Kısa vadeli kazanç arayan yatırımcılar anında vergisiz kazanç sunan temettü ödemeleri almayı da tercih edebilirler.
Yüksek değerde bir temettü açıklaması şirkette işlerin iyi gittiğini ve karlılığını artırdığını gösterebileceği gibi şirketin gelecekte daha yüksek karlar elde edebilecek uygun projelerinin olmadığının da göstergesi olabilir. Nitekim bazı şirketler uygun yatırım olanakları bulamadığından karları şirket kasasına koymak yerine hissedarlara dağıtmayı tercih edebilir.
Eğer bir şirketin temettü dağıtımı konusunda uzun ve istikrarlı bir geçmişi varsa temettü miktarında yaşanan bir azalma veya bunun tamamen ortadan kalkması yatırımcılara şirketin başının dertte olduğu yönünde bir imaj verebilir. Amerikan sanayisinin önde gelen şirketlerinden birisi olan General Electric Co.’nun (GE) temettülerinde %50’lik bir düşüş açıklaması 13 Kasım 2017’de hisse fiyatında %6’lık bir düşüşe sebebiyet vermiştir.
Temettü oranlarındaki bir azalma her zaman kötü haber anlamına gelmeyebilir. Mali durumlar göz önüne alındığında şirket yönetiminin para yatırmak konusunda daha iyi planları olabilir. Örneğin şirket yönetimi hissedarlara temettü yoluyla kısa vadeli küçük bir kazanç sağlamaktansa uzun vadede hissedarlara yüksek getiri sağlayacak yüksek potansiyelli bir projeye yatırım yapma tercihinde bulunabilir.
Fon Temettüleri Hakkında
Fonlar tarafından ödenen temettüler şirketler tarafından ödenenlerden farklıdır. Şirket temettüleri şirketin ticari faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerden karşılanır. Fonlar ise net varlık değerinin (NAV) artan kısmını temettü ödemesi için kullanır. Nitekim fonların şirketler gibi içsel karları bulunmaz.
Fonların net varlık değeri tabanlı işlem görmesi dikkate alınarak düzenli ve yüksek temettü ödemeleri fonun mükemmel bir performans gösterdiği yönünde yanlış anlaşılmamalıdır. Örneğin bir tahvil yatırım fonu yatırımları üzerinden aylık faiz şeklinde kupon ödemesi aldığından aylık bazda temettü ödemesi yapabilir. Böylelikle fon elde ettiği faiz gelirini tamamen veya kısmen yatırımcısına aktarmış olur. Benzer bir şekilde bir hisse senedi fonu da temettü ödeyebilir. Temettüleri portföyde tutulan hisselerden elde edilen temettülerden veya hisse senedi satışından elde edilen kazançtan karşılayabilir. Fondan temettü alan yatırımcının portföy değerinin düşmesi muhtemeldir, zira temettü ödemesi net varlık değerini düşürecektir.
Temettüler Hisse Fiyatını Etkilemez Mi?
Ekonomistler Merton Miller ve Franco Modigliani bir şirketin temettü politikasının hisse senedi fiyatı veya sermaye maliyeti üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını savunmaktadır. Teorik olarak bir hissedar şirketin temettü politikasına kayıtsız kalarak yüksek temettü ödemesi yapıldığı durumda gelen nakit parayı yeniden aynı şirketten daha fazla hisse satın almak için kullanabilir. Temettülerle yeniden hisse yatırımı yapmak her zaman en iyi seçenek olmayabilecekse de genellikle akıllı bir tercih olarak kabul edilir. Miller ve Modigliani’ye göre düşük temettü ödemesi durumunda ise yatırımcılar ihtiyaç duydukları nakdi elde etmek için ellerindeki hissenin bir kısmını da satabilecektir. Böylelikle bu ekonomistler yatırımcıların yapay olarak kendi temettülerini yaratabileceklerini ve şirketin politikasını önemsemenin anlamsız olduğunu savunmaktadır.
Bununla birlikte gerçekte temettüler, yatırımcılara hisse satmaksızın nakit pozisyonu açarlar ve bu durum onlara özgürlük sağlar. Bu parayla başka bir menkul kıymete yatırım yaparak daha yüksek getiri peşinde koşabilir veya kişisel ihtiyaçlarını karşılayacak tüketim harcamaları yapabilirler. Ayrıca sağladığı vergisel avantajlar da temettüleri oldukça kullanışlı hale getirir.
Temettüler aracı kurumunuzun aldığı komisyonlar ve ödenecek vergiler dikkate alındığında maliyetinizi düşürmenin iyi bir yolu olabilir. Sonuçta bu durum da temettü yatırımını cazip hale getirmektedir.
Temettü Yatırımı Nasıl Yapılır?
Temettü yatırımı yapmak isteyen yatırımcılar hisse senetleri, yatırım fonları, borsa yatırım fonları ve daha fazlasını içeren bir sürü seçeneğe sahiptir. “Gordon Büyüme Modeli” gibi bazı kriterler temettü hissesi seçiminde yatırımcılar açısından yol gösterici olabilir. Bu gibi teknikler hisse değerlemesinde gelecekteki beklenen temettü akışına dayanmaktadır.
Yatırımcılar birden fazla şirketin temettü ödemesini karşılaştırmak için temettü miktarını şirket hissesinin mevcut piyasa fiyatının yüzdesi olarak ölçen temettü verimliliği kıstasını kullanabilir. Ek olarak başka bir önemli kıstas da toplam getiri faktörüdür. Bu miktar, diğer sermaye kazançlarının yanına sıra faizi, temettüleri ve hisse fiyatındaki artışları bir bütün olarak ele alır.
Temettü yatırımları için vergi de dikkate alınması gerekli olan önemli bir husustur. Özellikle yüksek vergi dilimlerine tabi olan yatırımcıların, hukuk düzenleri düşük veya sıfır vergiye izin veriyorsa, temettü verimi yüksek hisseleri tercih ettikleri gözlemlenmektedir. Örneğin Yunanistan ve Slovakya gibi ülkelerde temettü kazançları üzerinden düşük vergiler alınırken temettü kazançları Hong Kong’da tamamen vergiden muaftır.
1- Hisse Senedi Temettü Nedir? Nasıl Alınır?
Hisse senedi temettüsü, hissedarlara nakit yerine hisse senedi cinsinden yapılan temettü ödemeleridir. Hisse senedi cinsinden yapılan ödemeler, hisseyi sulandırarak hisse başına kazancı genellikle azaltsa da şirketin nakit bakiyesini azaltmaksızın hissedarı ödüllendirme fırsatı sunar.
Bu tarz hisse senedi dağıtımları genellikle mevcut hisse senedi miktarı üzerinden oransal olarak gerçekleştirilir. Örneğin şirket %5’lik bir hisse senedi temettüsü dağıtma kararı alabilir; bu da mevcut hissedarların sahip olduğu her hisse başına 0,05 hisse ihracı anlamına gelir, böylece elinde 100 hissesi olan bir hissedar lot sayısını 105’e çıkarmış olur.
Anahtar Kazanımlar
- Hisse senedi temettüsü, hissedarlara nakit dağıtımı yerine şirkette yeni hisseler şeklinde ödenen bir temettü biçimidir.
- Hisse senedi temettüsü, hisseler pay sahibi tarafından satılmadıkça vergilendirilmez.
- Tıpkı hisse bölünmelerinde olduğu gibi hisse senedi temettüsü de hisse fiyatını sulandırır, ancak nakit temettülerde olduğu gibi şirketin piyasa değerini etkilemez.
Hisse Senedi Temettüsünün Mantığı Nedir?
Bu tür bir temettü ödemesi şirketin yatırımcılarını ödüllendirmek istediği ancak yeterli yedek akçe bulunmadığı veya şirket diğer yatırımlar için eldeki karı korumak istediği durumlarda kullanılabilir.
Hisse senedi temettülerinin yatırımcı açısından vergi avantajı bulunmaktadır. Bu yolla dağıtılan hisse senetleri tıpkı diğer hisse senetleri gibi satılmadıkça vergilendirilmez.
Hisse senedi temettüsü, dağıtılan yeni hisselerin belirli bir süre satılmaması şartını içerebilir. Bir hisse senedi üzerindeki tutma yükümlülüğü genellikle dağıtıldıktan sonraki gün başlar. Elde tutma süresinin anlaşılması nitelikli temettü vergisi muamelesinin belirlenmesi açısından önemlidir.
Hisse senedi temettüsünün nakit temettü seçeneği varsa sahibi bu hisseleri satmasa bile vergiye tabi olacaktır. Bu önemlidir.
Sulandırma Etkisi
Halka açık bir şirketin yönetim kurulunun örneğin %5’lik bir hisse senedi temettüsü onayladığını düşünelim. Bu miktar yatırımcılara sahip oldukları her 20 lot hisse başına ilave olarak 1 lot hisse verilmesi anlamına gelecektir. Ancak aynı zamanda bu durum, şirketin tedavüldeki hisse senedi sayısının %5 artarak mevcut hisselerin değerinin azalacağı anlamına da gelir.
Bu nedenle, örneğimizden ilerlemeye devam edecek olursak, 100 hisseye sahip bir yatırımcı temettü dağıtımı sonrasında 105 hisseye sahip olacak ancak elindeki hisselerin toplam piyasa değeri aynı kalacaktır. Bu nedenle hisse senedi temettüsü, hisse bölünmesine benzemektedir. Bu durum hisse senedi fiyatının aynı kalacağı anlamına gelmez; zira hisse senedi temettüsü dağıtmayı teşvik eden güdü hisse senedi fiyatının artacağı yönündeki beklentidir.
Küçük ve Büyük Hisse Senedi Temettülerinin Muhasebesi
Hisse senedi temettüsü ödendiğinde toplam özkaynak değeri hem şirket hem de yatırımcı açısından aynı kalır. Ancak tüm hisse senedi temettüleri şirket kayıtlarına yansımaktadır. Şöyle ki şirket, ihraç edilen hisse senedi değerini dağıtılmamış sermaye hesabından çıkararak ödenmiş sermaye hesabına aktarır.
İki hesap arasında aktarılan miktarın büyüklüğü, dağıtılan hisse senedi temettüsünün “küçük” veya “büyük” olma vasfını belirler. Hisse senedi temettüsü, ihraç edilen hisselerin değerinin ihraç öncesi tedavülde olan hisse senetlerinin toplam değerinin %25’inden az olması durumunda küçük kabul edilir. Küçük hisse senedi temettüsü dağıtımı durumunda ihraç edilen hisselerin piyasa değeri dağıtılmamış kar hesabından ödenmiş sermaye hesabına aktarılırken büyük hisse senedi temettüsü dağıtımı durumunda ihraç edilen hisse senedinin nominal değeri aktarılır.
2- Nakit Temettü Nedir? Nasıl Alınır?
Nakdi temettü bir şirketin cari kazançları ve birikmiş karları üzerinden şirket hissedarlarına yaptığı para dağıtımını ifade eder. Nakdi temettüler hisse senedi temettüsünün aksine doğrudan nakit şeklinde ödenir.
Kazançlarını en üst düzeye çıkarmak isteyen uzun vadeli yatırımcılar nakdi temettüyü tekrardan aynı hisse senedine yatırma yolunu izleyebilir. Aracı kurumların çoğu yeniden yatırım yapma veya nakdi ödemeyi kabul etme şeklinde seçenekler sunar.
Anahtar Kazanımlar
- Nakdi temettü, bir şirketin hissedarlarına periyodik nakit dağıtımı şeklinde yaptığı ödemedir.
- Nakdi temettüler genellikle yönetim kurulu tarafından alınan karar doğrultusunda aylık veya üç aylık gibi düzenli aralıklarla ödenir. Ancak tek seferlik nakdi temettüler de görülür.
- Çoğu aracı kuruluş, nakdi temettüyü kabul etme veya yeniden yatırım yapma yönünde seçenek sunar. Temettüleri yeniden aynı hisse senedine yatırmak genellikle uzun vadeli yatırımcılar için akıllı bir tercihtir.
- Temettü ödeyen şirketler genellikle istikrarlı nakit akışına sahip ve belirli bir büyüme aşamasını tamamlamış şirketlerdir.
Nakit Temettüyü Anlamak
Nakit temettüler şirketlerin karlarını yatırımcıları ile belirli periyotlarda (genellikle üç ay) paylaşmalarının yaygın bir yöntemidir ancak bu politika şirketten şirkete göre değişebilir. Aylık, yıllık veya altı aylık aralıklarla temettü ödeyen şirketler de mevcuttur.
Düzenli olarak nakit temettü ödemesi yapan firmaların haricinde, tekrar etmeyen bazı özel olaylar (yasal uzlaşılan, alınan büyük miktarlı bir kredi vs) sebebiyle tek seferlik özel temettü dağıtımı yapılabildiği de görülmektedir. Her şirket bir temettü politikası belirler ve bu politikayı çeşitli aralıklarla yeniden değerlendirerek temettü miktarında bir artış veya azalış gerekip gerekmediği yönünde karar verir. Nakit temettüler hisse başına ödenir.
Nakit Temettüye Ne Zaman Hak Kazanılır?
Temettü dağıtacak olan şirketin yönetim kurulu, hisse başına ne kadar temettü ödeneceğini ilan eder. Bu bildirimden sonra, şirket tarafından bu ödemenin yapılacağı tarih belirlenir.
Temettü ödemesinden önce hisse senedini elinde bulunduran yatırımcılar temettüyü almaya hak kazanır. Yani hisseyi 1 gün önce almış olsanız bile temettüye hak kazanırsınız.
Hangi Şirketler Temettü Verir?
Temettü ödeyen şirketler tipik olarak belirli oranda istikrarlı nakit akışına sahip ve genellikle büyüme aşamalarında ilerlemiş şirketlerden oluşur. Bu durum da büyüme yatırımcılarının yoğunlukla tercih ettiği firmaların temettü ödememe sebebini açıklar; operasyonlarını büyütmek, fabrikalar kurmak ve personel artırmak için bu kaynaklara ihtiyaç duyarlar.
Nakit Temettünün Muhasebesi
Nakdi temettüler bir şirketin kar-zarar bilançosunu etkilemez. Ancak bir şirketin özkaynaklarını ve nakit bakiyesini aynı oranda daraltır. Şirketler, herhangi bir nakdi temettü ödemesi yaptığında nakit akış tablolarının finansman faaliyetleri kısmında ödeme olarak göstermek durumundadır.
Şirketler arasında nakdi temettü kıyası yapmanın en kolay yolu, son 12 aylık dönem için ödenen hisse başına temettü payının mevcut hisse senedi fiyatına bölünmesiyle hesaplanan son 12 aylık temettü getirisine, yani temettü verimine bakmaktır. Bu hesaplama, değeri farklı olan hisselerin temettüsünü standartlaştırmak açısından faydalıdır.
Temettü Hesaplama Örneği
Nike üç ayda bir temettü ödeyen oturmuş bir şirkettir. Şubat 2019’da bu ünlü spor giyim şirketi, A ve B grubu hisseleri için hisse başına 22 cent nakdi temettü açıklamıştır.
Şirket ikinci çeyrek kazancını %10’dan %14’e çıkardı. Net gelir 2018’in aynı çeyreğine göre %10, sulandırılmış hisse başına kazanç ise aynı dönemde %13 arttı.
Temettü Hisseleri Hakkındaki En Büyük 3 Yanılgı
Borsaya yeni başlayan çoğu yatırımcının ilk öğrendiği şeylerden bir tanesi temettü hisselerinin akıllı bir yatırım aracı olduğudur. Genellikle büyüme hisselerinden veya temettü ödemeyen diğer hisselerden daha az riskli olarak görülen temettü hisseleri en acemi yatırımcıların bile portföyünde yer kaplar. Yine de temettü hisselerinin tamamının sanıldığı kadar güvenilir olmayabileceğini göz önünde tutmak önemlidir.
Bu nedenle temettü hisseleriyle ilgili 3 büyük yanlış anlaşılmayı ortaya koyarak yatırımcıların daha iyi temettü hisseleri seçebilmesine katkı sağlamaya çalıştık.
Anahtar Kazanımlar:
- Birçok yatırımcı, sermaye kazançlarına destek gelir elde etmek amacıyla temettü ödeyen hisse senetlerine yatırım yapar.
- Bununla birlikte, yüksek temettü getirisi her zaman iyiye işaret olmayabilir. Şirketin büyümek yerine karının çoğunu yatırımcılarına aktardığı durumlar buna örnektir.
- Temettü verimliliği, toplam getiriyle birlikte bir hisse senedini incelerken bakılması gereken en önemli unsurlardandır.
Yüksek Temettü Verimliliği Kraldır
Temettü hisselerine ilişkin en büyük yanılgı yüksek temettünün her zaman için iyi bir şey olduğudur. Birçok yatırımcı temettü listelerini önüne açarak en yüksek temettü ödeyen hisseleri seçer ve en iyi sonucu almayı umar. Birkaç nedenden dolayı bu her zaman için mümkün olmamaktadır:
Örneğin SureDividend’in haftalık temettü ödeyen hisse senetleri listesinden yola çıkalım. Bu listenin başında yer alan şirketler toplam getiri bazında her zaman en iyi performansı sergileyememektedir. Mesela 17 Mart 2018 tarihli listede Corpus Entertainment %26,9’luk getirisiyle en yüksek temettü sağlayan şirket olmuştur. Bununla birlikte on yıllık toplam getirisi -%1,81 ve üç yıllık toplam getirisi -%18,54’tür. Dolayısıyla toplam getirisinin temettü getirisinde olduğu kadar etkileyici olmadığı açıkça görülüyor.
Unutmamak gerekir ki temettü esas olarak bir şirketin hissedarlarına nakit olarak karından ödediği paydır. Bu nedenle temettü olarak yatırılan para yeniden yatırımlarda kullanılmaz. Bir şirket hissedarlarına karının çok yüksek bir kısmını ödüyorsa yeniden yatırım yapmamayı tercih ettiğinin bir işareti olabilir. Bu nedenle temettü ödeme oranı dikkatle takip edilerek şirkete yeniden yatırım yapma ve büyüme imkânı sağlayacak esneklikte politikaya sahip şirketlerin tercih edilmesi yerinde olacaktır. Bazı sektörlerin yüksek temettü ödeme konusunda bir standardı vardır ve daha baştan bunun için kurgulanmışlardır. GYO’lar buna örnek olarak gösterilebilir.
Mutlaka okuyun: Temettü Verimi Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Temettü Hisseleri Her Zaman Sıkıcıdır
En yüksek temettü ödeyen şirketler söz konusu olduğunda çoğu kişinin aklına tekel niteliğinde kamu hizmeti sağlayan veya yavaş büyüyen hantal şirketler gelir. Bu da yatırımcılar genellikle en yüksek getiriyi sağlamanın yollarına odaklandığından temettü hisselerini sıkıcı hale getirir. Ancak kısa vadeli getirinin önemi azaltırsanız temettü hisseleri de heyecan verici hale gelebilir.
Bir temettü hissesinin fiyatı, yeni temettü duyuruları, son yıllardaki yüksek temettü büyüme performansı veya vadettiği temettü potansiyeli (geliri artmasa bile) gibi etkenlerden olumlu etkilenir. Dolayısıyla bu gelişmelerden herhangi birisi hissenin işlem gördüğü fiyatı sarsacak ve toplam getiriyi de önemli ölçüde etkileyecek çok heyecan verici gelişmeler olarak da görülebilir. Elbette şirketin temettü politikasını veya hisse senedi fiyatının seyrini tahmin etmek kolay değildir ancak yardımcı olabilecek birkaç gösterge vardır:
- Finansal Esneklik: Bir hisse senedi düşük temettü verimliliğine karşın yüksek serbest nakit akışına sahipse temettüsünü artırabilecek pozisyonu var demektir. Düşük sermaye gideri ve düşük borçluluk da olumlu göstergelerdir. Diğer yandan şirket temettü oranını korumak için borç alıyorsa bu durum iyiye işaret değildir.
- Organik Büyüme: Kazanç artışı önemli bir gösterge olsa da tek başına yeterli olmayabilir. Bu nedenle nakit akışını ve gelir kaynaklarını da göz önünde bulundurmak gerekir. Bir şirket organik olarak büyüyorsa, yani temel faaliyet karı artıyorsa temettü artırımı yalnızca an meselesidir. Ancak şirketin büyümesi yüksek riskli yatırımlardan veya uluslararası gelişmelerden (kur farkı v.b.) kaynaklanıyorsa bunun çok büyük bir anlamı olmayacaktır.
Temettü Hisseleri Her Zaman Güvenlidir
Temettü hisseleri genel olarak güvenilir yatırımlar olarak bilinir. Birçoğu borsada işlem gören en değerli şirketlerdendir. Son 25 yılda temettülerini yıllık bazda artıran şirketler temettü aristokratları olarak bilinir ve genellikle güvenli yatırım olarak kabul görür. Benzer şekilde ABD’deki en büyük ve köklü şirketlerin bir derlemesi olan S & P 100 listesine bakıldığında güvenli ve temettüsünü artıran şirketlerin sayıca bolluğu dikkati çekecektir.
Ancak yazı boyunca vurguladığımız üzere bir şirketin yüksek temettü ödemesi yapması her zaman için rahatlıkla güvenilebileceği anlamına gelmemektedir. Yönetim hisse senedi yeterli sermaye kazancı sağlamadığı için hayal kırıklığına uğramış yatırımcısını teskin etmek için temettüyü kullanabilir. Açıkçası bu yöntemin sıklıkla kullanıldığı da bilinen bir gerçektir. Bu nedenle bu tip temettü tuzaklarından kaçınabilmek adına en azından yönetimin kurumsal stratejisini kavrayabilmek önemlidir. Büyüme eksikliği nedeniyle tabiri caizse “sus payı” olarak temettü dağıtan şirketlere yatırım yapmak kötü bir fikirdir. Örneğin 2008 yılında ekonomik krizin etkisiyle hisse fiyatlarında yaşanan düşüş birçok şirketi yapay olarak temettüyü artırmaya yöneltmiştir. Bir an için düşük fiyatlardan daha fazla lot toplamak ve temettüden yararlanmak yatırımcılar için cazip görünse de kriz derinleşip karlar gittikçe düştükçe birçok temettü programı tamamen kesilmek zorunda kaldı. Temettü programlarında yaşanan ani kesintiler 2008 yılında banka hisselerinde görüldüğü üzere hisse senedi fiyatlarının düşmesine sebep olur.
Sonuç
Nihayetinde yatırımcılar temettü hisselerine yöneldiğinde salt temettü oranları dışında başka faktörleri de inceleyerek karar vermelidir. Temettü getirisi, toplam getiri bağlamında incelendiği takdirde daha büyük anlam ifade eder. Yalnızca “güvenli” temettü ödeyen şirketleri incelemek temettü evrenini önemli ölçüde daraltabilir.
Birçok temettü hissesi 25 yıl ve hatta daha uzun sürelerdir kendilerini kanıtlayarak güvenilirliklerini göstermiştir. Ancak bu şirketler dışında işletmelerini giderek daha istikrarlı hale getiren ve yüksek potansiyele sahip harika şirketler de bulunmaktadır. Yatırımcılar herkesçe bilinen güvenilir şirketlerin yanı sıra portföylerine böyle “yıldız adayı” şirketleri de dahil ederek uzun vadede getirilerini daha da artırma fırsatına sahip olabilirler.
