Facebook yalnızca her geçen gün daha da artmakta olan 1,3 milyarlık kullanıcı sayısı ile ün salmış değildir.
Facebook şirketinin kuruluş sürecini anlatan yazar David Kirkpatrick imzalı “Facebook Etkisi” isimli kitaba göre şirket aynı zamanda her daim aç kurtlar misali “şirket birleşimi” veya “ikinci bir şirket satın alımı” peşinde koşan nice yatırımcıyı kapısına kadar getirebilmesi ile de bir o kadar popülerdir.
Facebook’un hayata geçirilmesinden üzerinden henüz dört ay geçmişti ki ünlü yatırımcı ve yöneticilerin çoğu Facebook’un kurucu ortağı ve CEO’su Mark Zuckerberg’in ayağına kadar gidip şirketi kendilerine satması için yalvarmaya başladılar. Zuckerberg nihayetinde tüm bu teklifleri reddetti, ancak bazıları vardı ki kabul edilmelerine ramak kalmıştı!
İş te sizlere Facebook’u satın alma girişiminde bulunmuş şirketler ve fiyat teklifleri:
1-Kimliği belirsiz bir New York City finans uzmanı Facebook’u satın almak için 10 milyon dolar teklif etti.
Facebook ve sonrasında oluşturulan TheFacebook.com girişimleri Şubat 2004’te faaliyete başladı. Herhangi bir dış yatırımın öncesinde ve şirketin kuruluşundan yalnızca dört ay sonra 20 yaşındaki Mark Zuckerberg ismini vermek istemeyen bir New York finansöründen şirketi için tam 10 milyon dolar vaat eden bir satış teklifi aldı. Yazar Kirkpatrick’e göre, Zuckerberg söz konusu teklifi ciddiye dahi almadı.
2- Friendster
Facebook’u satın almaya çalışmak konusunda geç kalmayan şirketlerden biri de Friendster’dı. Friendster eski yöneticisi Jim Scheinman 2007’de yaptığı bir röportaj sırasında şunları anlatmıştı: “Bir zamanlar Harvard’da, satın almamıza neredeyse ramak kalan küçük bir şirket vardı. O sıralar pek bilinmeyen bu girişim, Facebook adında bir şirketti”.
Facebook ile Friendster arasındaki bu anlaşmanın akıbeti Friendster’ın başka bir fon kaynağı bulmasına bağlıydı. Ancak, Facebook bu olaydan çok daha önce patladı ve böylelikle Friendster, şirketi satın almaya ilişkin son şansını da yitirmiş oldu.
3- Google
Zuckerberg ve Harvard Üniversitesinden yurt arkadaşları 2004 yazında yeşilliği ile ünlü Palo Alto, Kaliforniya’da bir ev kiraladılar.
Google şirket yöneticileri de şirketin Google ile birlikte çalışma ihtimalini öğrenmek,hatta şirketi satın alıp alamayacaklarını anlamak adına bu eve ziyarette gecikmediler.
Yapılan toplantının gözle görülür bir sonucu olmadı, ancak konu 2007 yılında yeniden gündeme geldi. Nasıl mı? Google’ın en iyi reklam satışçısı Tim Armstrong, şirketinin yönetim kurulunu Facebook’a şöyle bir anlaşma teklifinde bulunması konusunda ikna etti: Anlaşma teklifine göre Google, Facebook’un uluslararası reklam işlerini üstlenecekti.
Kurul, Facebook’un satın alınmasına dahi onay verdi.” Google bu anlaşmayı hayata geçiremedi ancak Facebook’a sundukları 15 milyar dolar değerindeki yatırım teklifleri Mark Zuckerberg’in şirketi yeniden şekillendirmesine yetecekti. Üstelik bu kalıcı bir değişiklik olacaktı.
4-Viacom
2005 yılının baharında, Facebook (halen daha TheFacebook olarak anılıyordu) The Washington Post şirketi ile yatırım görüşmeleri yapmaktaydı. Derken CBS, MTV, Nickelodeon vb. televizyon kanallarını bünyesinde barındıran medya kuruluşu Viacom bir anda Facebook’u satın almak için 75 milyon dolar teklif etti. Düşünsenize, Zuckerberg hemen oracıkta 35 milyon dolar kazanabilirdi!
Bunun yerine çok daha zekice bir şey yapmayı tercih etti ve o dönemin Facebook başkanı Sean Parker söz konusu teklifi çok daha iyi bir fiyat almak adına yapacağı pazarlık girişimlerinde kullandı. Hatta şirket bu sayede Accel Partners şirketinden gelen teklifi daha da artırmayı başardı.
Ancak Viacom pes etmedi. Odak grupları onlara MTV izleyicilerinin sitede her geçen gün daha fazla zaman harcadığını söylüyordu. 2005 sonbaharında Zuckerberg, CEO Tom Freston ile bir görüşme yapmak üzere New York’a uçtu.
Freston, MTV ve Facebook arasındaki bu sinerjiyi gözler önüne serdi. Ancak, Zuckerberg konu ile ilgilenmiyordu. Bu bir nevi “teşekkür-etmeme toplantısıydı”.
2006 yılının başlarında MTV patronu Michael Wolf, bir kez daha Facebook’u satın almaya yeltendi. Ancak Zuckerberg, şirketin artık 2 milyar dolar değerinde olduğunu söyledi.
Birkaç hafta sonra, Viacom Facebook’a 1,5 milyar dolarlık bir teklif sundu – bu bedelin 800 milyon doları için nakit ödeme yapılacak, geri kalan miktar ise daha sonra ödenecekti.
Facebook neredeyse satılıyordu, ancak şirket son anda çok daha büyük bir ön ödeme istedi. Viacom’un Mali İşler Müdürü bu düşük gelirli şirkete bu denli fazla miktarlarda bir ödemenin yapılması konusunda endişeliydi. Bu nedenle anlaşma rafa kaldırıldı. Viacom bir daha asla geri dönmedi.
5-MySpace
2005 yılının baharında MySpace CEO’su Chris DeWolfe, Zuckerberg ve ekibini “muhtemelen TheFacebook’u satın alma konusuna ilişkin derin hislerini ortaya koymak adına” ziyaret etti. Zuckerberg, şirket başkanı Sean Parker ve danışmanı Matt Cohler eşliğinde DeWolfe ile bir araya geldi “ve bu buluşmanın tek sebebi DeWolfe’un ilginç bir adam olduğunu düşünmeleri ve MySpace’i merak etmeleriydi”.
İkilinin görüşmesi sırasında Zuckerberg, DeWolfe’ye MySpace’in Facebook’u 75 milyon dolara satın alıp almayacağını sordu. DeWolfe hayır cevabını verdi. Aynı yıl ikinci kez bir araya geldiklerinde Zuckerberg fiyatı 750 milyon dolara çıkarmıştı, ancak DeWolfe yine aynı olumsuz cevabı vermekle yetindi.
6- NewsCorp(MySpace’in yeni ana kuruluşu)
2006 yılının Ocak ayında News Corp’un dijital medya patronu Ross Levinsohn, Mark Zuckerberg ve onun en iyi danışmanlarından Matt Cohler ile görüşmek üzere Los Angeles’a uçtu. Levinsohn, TheFacebook’u satın almak istedi ancak şirketin mevcut büyümesini sürdürmeyeceğinden endişe ediyordu.
Zuckerberg ise konuya ilişkin şu yorumu yapmıştı: “Los Angeles şirketleri ile Silikon Vadisi şirketleri” arasındaki fark tam da buydu. Biz bu işi sürdürebilmek için başlatmıştık ve bu adamların -MySpace’dekilerin de dahil- bu konuya ilişkin en ufak bir fikirleri yoktu.”
7-NBC
Kirkpatrick kitabında bu konuya ilişkin pek de fazla ayrıntı sunmuyor, ancak görünüşe göre NBC de 2005 yılında bir satış teklifi ile Facebook şirketinin yollarını aşındıranlar arasında yer alıyor.
8-Yahoo
2006 yazında, Yahoo Facebook’a şirket satışı için 1 milyar dolar teklif etmeye karar verdi. Facebook’un yatırımcıları ve yöneticilerinin çoğu bu satışın gerçekleştirilmesi taraftarıydı, ancak Facebook o dönem Haber Akışını(News Feed) başlatmak üzereydi ve eğer bu iş iyi giderse Zuckerberg şirketin değerinin 1 milyar doları aşacağını düşünüyordu.
Yahoo son dönem bilançosunda zarar açıkladıktan sonra teklifini 850 milyon dolara düşürdü. Facebook’un düşürülen bu teklifi reddetmesi ise yalnızca 10 dakika sürdü.
2006 sonbaharında, Yahoo Facebook’a yeniden dönüş yaptı ve 1 milyar dolar daha fazla ödeme yapmayı önerdi, ancak Facebook çoktan üniversite ve lise öğrencilerinin de ötesinde pek çok insana ulaşmıştı.
Kirkpatrick’e göre siteye kaydolan kullanıcı sayısı günde 20.000’den tam 50.000’e yükselmişti. Facebook’ta söz sahibi olan hemen hemen herkes satış için verilen teklifleri tamamen es geçmekten yanaydı.
Aynı düşüncede olmayan tek kişi Facebook Operasyon Müdürü Owen Van Natta idi. Onun da şirketteki ömrü pek uzun sürmemişti.
9-AOL(America Online)
2006 yılının ortasında, dünyanın en büyük internet sağlayıcısı şirketi AOL’ın CEO’su Jonathan Miller Facebook’u satın almak istediğine karar verdi. Hatta konuyu AOL’ın ana şirketi Time Warner’a götürmeden önce Time Inc. Şirketi CEO’su Anne Moore’u da böylesi bir anlaşmanın peşine düşmeleri konusunda ikna etti.
Plan şuydu: AOL, MapQuest ve Tegic’i satabilirdi. Time Inc şirketi de IPC’i satarsa iki şirket bir arada Facebook’a tam 1 milyar dolar teklif edebilirlerdi.
Time Warner şirketi CEO’su Jeff Bewkes bu fikre şiddetle karşı çıktı.”Bu yan şirketler olmadan ana şirketi ayakta tutabileceklerine inanıyorlarsa bu fikri bir an evvel uygulamaya koyup söz konusu şirketleri satmaları ve sonrasında kazandıkları parayı ana şirkete yani Time Warner’a devretmeleri gerektiğini” söyledi.
10- Microsoft
Microsoft’un CEO’su Steve Ballmer 2007’de Mark Zuckerberg’e “Neden şirketinizi 15 milyar dolara satın almıyoruz?” diye sormuştu.
Facebook’u Google’dan uzak tutmaya kararlı olan Microsoft CEO’su Steve Ballmer, şirketi satın almayı teklif etti. Ballmer, Zuckerberg’in Facebook’un kontrolünü asla bırakmayacağını biliyordu, bu yüzden Hoffman, LaRoche’nin Genentech şirketini satın alım sürecini temel alan bir anlaşma teklifi sundu.
“Microsoft, Facebook’tan 15 milyar dolar değerinde küçük bir hisse satın alacaktı. Sonrasında ise altı ayda bir Facebook’un yüzde 5’ini satın alma seçeneğine sahip olacaktı. Şirketin tamamıyla Microsoft’a devredilmesi için ise 5 ila 7 yıllık bir süreye ihtiyaç vardı.”
Bu devir teslim hiçbir zaman gerçekleşmedi, ancak Microsoft Facebook’un % 1.6’lık bir hissesini 250 milyon dolara satın aldı. Facebook’un değerini 15 milyar dolara çıkaran bu anlaşmanın bir diğer koşulu da Facebook’un Google ile bir satın alım ilişkisine girmesi durumunda konuya ilişkin Microsoft’a bildirimde bulunması zorunluluğuydu.
