Gillette tıraş bıçakları markasının kurucusu King Camp Gillette’in öyküsü, başarı ve umut hakkında en çok ilham veren ve harekete geçiren öykülerden biri olabilir. King Camp Gillette, oldukça sabırlı biriydi ve günün birinde birçok insanın ihtiyaç duyduğu muhteşem bir çözüm bulacağına dair inancı tamdı. Bu fikrin onu ünlü ve zengin biri yapacağına kalpten de inanıyordu üstelik. Gillette, tüm bu süreç boyunca çok hata yaptı, güçlüklerle karşılaştı, alay edildiği oldu ve hatta iflasın eşiğine bile geldi. Ancak King Camp Gillette, pes etmedi, hayalinin peşinden koştu ve tarihe adını yazdırmayı başardı.
Tek Kullanımlık Jilet fikri nasıl ortaya çıktı?
King Camp Gillette, 6 Ocak 1855’te Von Dulac, Wisconsin’de dünyaya geldi. Buluşlara ilgi duyan orta sınıfa mensup bir ailenin çocuğuydu. Dört yaşındayken ailesiyle birlikte daha sonra babasının orada makine ve ekipman dükkanı açacağı Chicago’ya taşındılar. Daha sonraları, ailesi iş dolayısıyla New York’a taşınmak durumunda kaldığında Gillette burada metal ürün ticareti, demir ve hurda ürünlerle ilgili birçok şey öğrendi.
17 yaşına geldiğinde, Gillette okulu bırakarak satış elemanı olarak çalışmaya başladı. Elde ettiği gelirleri kendi araştırmaları ve 4 tane patent başvurusu için harcadı, ancak bu yatırımı ona aradığı kazancı sağlamadı. Gillette, o dönemdeki çalışmaları hakkında şu yorumu yapmıştı: “Bu basit buluşlar başka insanlara kazanç sağladı, ve başka insanlar bunun faydasını gördü. Ben bu buluşları çok nadiren kullanabildim. Bunun temel sebebi, fikirlerin iyice pazarlanmamasıydı. Bir şehirden diğerine hurda demir satmak için gitmek benim işimdi.”
1895 yılında memleketine dönen Gillette, şişe mantarı satan bir şirkette satış elemanı olarak işe başladı. Bir gün, şirket sahibi Gillette’e insanların ihtiyaç duyduğu, kullandıktan sonra atacağı ve sonra yeniden satın alacağı bir şey bulmasını önerdi: tıpkı şişe mantarı gibi. Bu tür bir buluş, Gillette’in takıntısı haline geldi. Uzun saatler boyunca fikir aradı, bulduğu fikirlerden ise birkaç dakikada vazgeçti. Her gün kullandıktan sonra atılacak ürünler hakkında listeler yaptı. Ama istediği gibi bir şey kolayca bulunmuyordu, aklına gelen hiçbir şey içine sinmiyordu zaten. Ona, kendi ‘Evreka!’ anı lazımdı.
İlk Zamanlar
1905 yılında, bir tıraş sabunu reklamı gazetelerde basıldı. “Erkenden başla, kendin yap” sloganıyla sunulan bu ürünün kapağında bebek resmi bulunmaktaydı. Bu reklamdan ilham alan Gillette, şirket olarak Birleşik Devletler Ordusu’na katılan her askere tıraş seti hediye etme fikrini ortaya attı. 1. Dünya Savaşı boyunca şirket savaşa hazır paketler tasarladı ve bu paketleri maliyetine sattı. Savaşın sonlarına doğru, askerler toplamda 3.5 milyon tıraş seti ve 32 milyon tıraş bıçağı kullanmışlardı.
Daha sonraları pazarlama hamlelerini bir adım ileri taşımaya karar veren Gilette, günlük gazetelerde yeni tıraş seti ve kullanılmış bıçakların nasıl atılması gerektiğine dair makaleler yazdı. Bu hareket, sonradan bakıldığında oldukça etkili bir hamleydi.
Yazdığı makaleleri bir marka imajıyla da destekledi Gillette, kendini reklamlarda ve tıraş bıçaklarının paketlerinde de göstererek “Eğer ürünümüz bu kadar iyi olmasaydı sizden denemenizi istemezdim” mesajı veren bir etki yarattı. İnsanlardan sadece yeni bir makine değil, son model tıraş seti denemesini istediğinin farkındaydı.
Gillette’in ilk tıraş bıçağı tasarımı büyük bir hayal kırıklığıydı, çünkü yaygın görüş ana düzeneğin pahalı olması gerektiği şeklindeydi. Herhangi bir dayanağı olmasa da, bu inancı yıkmak zor ve zahmetli olacaktı. İnsanlar şunu soruyordu: tıraş bıçakları nasıl transparan demirden yapılabilir ve tek kullanımlık olabilirdi ki? Tıraş bıçaklarındaki asıl zanaatın ana düzeneğin tasarımı olduğuna inanan, tıraş tecrübesinin jiletlerin kalitesiyle alakasını kavrayamayan bir kitleye karşı mücadele ediyordu Gilette. Asıl zanaatın düzeneği değil, jiletleri üretmek olduğunu kanıtlamak düşündüğünden çok daha zordu.
Şirketin Yükselişi
1895 baharında bir sabah, 40 yaşında seyahat eden bir satışçı olarak Gillette, işe gitmeden önce tıraş oluyordu. Bu sırada tıraş makinesinin bıçağının keskinliğini kaybettiğini ve sakalını kesemediğini gördü. Gillette düzeneği söktü ve tıraş bıçağını bileyerek keskinleştirdi. İşte ilham burada geldi: Keşke insanlar bu meşakatli keskinleştirme işiyle zaman kaybetmeselerdi. Tek kullanımlık bir ürün bu sorunu çözerdi ve insanların buna gerçekten ihtiyacı vardı.
Gillette, çok ince ve çok keskin olan tıraş bıçağı üretimine odaklandı. Bu bıçakların temel özelliği, kolayca değiştirilebilir, küçük boyulu ve paslanmayan ürünler olmalarıydı. Gillette’in konu hakkında danıştığı demirci ve metal uzmanlarının hepsi, bu fikirle alay etmişlerdi. Ancak umutsuzluğa kapılmayan Gillette, 1901 yılında yaptığı ilk güvenli tıraşa dek 6 yıl boyunca fikri üzerinde canla başla çalışmaya devam etti.
Şirket, 1903 yılı başlarında tıraş bıçaklarını toplu üretime sokarak markete girmeye hazır hale geldi. Listim dergisinde yaptıkları ilk reklamla birlikte pazarlama faaliyetlerine de başlayan şirket, ilk yılında istediği başarıyı elde edememişti. Yalnızca 51 tıraş seti ve kutusu 5 dolardan 168 tıraş bıçağı satılmıştı. Bu durum, şirketin sermayesi tükenene, borçlar birikene ve hatta Gillette neredeyse iflasını ilan edene kadar devam etti. Gillette’in borçlu olduğu kişi ve kurumlar, neredeyse sıraya girmiş biçimde ödeme beklemekteydiler. Yine de pes etmeyen Gillette, çalışmaya devam etti ve 1904 yılında satışlar yeniden canlandı. Yeni tıraş makinesine duyulan ilgiyle birlikte, şirket 90.000 tıraş seti ve 12.4 milyon tıraş bıçağı sattı. King Camp Gillette’in şu sözü başarını çok iyi özetlemekte:
Her gece yatağıma uzandığımda, milyarlarca erkeğin sakal ve bıyıklarının uzamakta olduğunu bilmek, rahat uyumamı sağlıyor.
Gillette’in Emekliliği
Gillette, 50 yaşına geldiğinde şirketteki hisselerini satarak Kaliforniya’da bir çiftliğe yerleşmeye karar verdi. Portakal ve palmiye ağaçları ektiği bu çiftlikte yaşarken oğlunu kendisi gibi bir icat bulması için destekledi, ancak bu çabası bir sonuç vermedi.
Yıllar sonra, 20. yüzyılın en büyük ekonomik krizi olan Büyük Buhran gerçekleştiğinde, Gillette bundan büyük ölçüde etkilenerek parasını kaybetti. Artık yaşlanmış ve maddi gücünü büyük ölçüde kaybetmiş olan Gillette, pes etmeyerek yeni bir deney üzerinde çalıştı. Petrolden yağ çıkarmaya çalıştıysa da başarısız oldu ve kısa bir zaman sonra, 1932 yılında 77 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Ölümsüz Bir Başarı Öyküsü
Gillette hayatını kaybetse de şirket yaşamaya devam etti ve Gillette markası, tıraş bıçağı-makinesi üretiminde dünyanın en iyisi olarak tanınmakta. Rakip markaların sattığı her tıraş bıçağı başına 5 tane satan bu marka, 2005 yılında 57 milyar dolarlık bir anlaşma ile P&G grubuna katıldı.
