Yapay Zeka’dan korkmalı mıyız?
Stephen Hawking ve Tesla ile SpaceX’in sahibi Elon Musk gibi isimler, yapay zeka teknolojisinin oldukça tehlikeli bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyor. Öyle ki Musk, Yapay Zeka’nın risklerini Kuzey Kore diktatörlüğü ile dahi karşılaştırdı. Microsoft’un kurucularından Bill Gates de, bu konuda dikkatli olunması gerektiğini belirterek eğer iyi idare edilirse, Yapay Zeka’nın faydalarının zararlarını gözardı etmemizi sağlayacak kadar fazla olacağına inanıyor. Son yıllardaki gelişmeler sayesinde, süper zekaya sahip makineler planlanandan çok daha önce karşımıza çıkacak gibi görünüyor. Bu nedenle, şimdi yapay zekanın tehlikelerini konuşmanın tam zamanı olabilir.
Yapay Zeka ve Uygulamaları Nedir?
Temel olarak yapay zeka, düşünebilen, hareket edebilen ve Google arama algoritması ya da otonom arabaları mümkün kılan algoritmalar gibi araçlar kullanabilen makineler inşa etmektir. Günümüzdeki uygulamaların çoğu insanlığa faydalı olsa da, her tür güç yanlış ellerde zararlı birer alete dönüşebilir. Halihazırda belirli alanlarda faaliyet gösteren yapay zeka uygulamaları kullanabiliyoruz. Bunun akla gelen ilk örnekleri yüz tanıma sistemleri, dil algılama ve işleme sistemleri ile internet aramaları olarak gösterilebilir. Uzmanların üzerinde çalıştığı nihai hedef ise, genel bir yapay zekaya ulaşarak insanların yapabileceği her şeyi, belki de daha başarılı bir şekilde yapabilen makineler geliştirmek.
Elon Musk bu gelişme ve tehlikeleri ile ilgili: “Yapay zeka ile alakalı ilerleme hızı (bahsettiğim sınırlı amaç için kullanılan yapay zeka değil) inanılmaz boyutlarda. Deepmind ve benzeri grupların yaptıkları işlere aşina değilseniz, neredeyse üstel bir şekilde ilerleyen gelişmenin hızı hakkında gerçek bir fikriniz olamaz. Bunun neticesinde de önümüzdeki 5, en fazla 10 yıl içerisinde ciddi bir risk ile karşılaşmamız ise işten bile değil.” açıklamasında bulundu.
Öte yandan tabi ki, gündelik hayatımızı çok daha kolay ve etkili hale getiren birçok yapay zeka uygulaması bulunuyor. Fakat Musk, Hawking ve endişeli diğer insanların, çekincelerini dile getirdiği asıl konu, yapay zekanın güvenlik alanındaki uygulamaları ile alakalı. Örneğin enerji hatlarını kontrol eden yapay zeka, en büyük korkumuzu farkedip bunu koz olarak kullanmaya karar verirse ya da hacklenirse, sonucunda ciddi hasarlar meydana gelebilir.
Mutlaka okuyun: Yapay Zeka Uygulamaları
Yapay Zeka Nasıl Tehlike Oluşturabilir?
Süper zekaya sahip makinelere henüz kavuşamamış olsak da,yasal, politik, sosyal, ekonomik, uygulama alanlarındaki karmaşa, konunun şimdiden ele alınmasına gerektirecek boyutta. Eğer olası problemlere şimdiden çözüm üretmeye başlarsak, o gün geldiğinde, rahatça yapay zekadan faydalanabiliriz. Gelecekteki süper makinelere çözüm aramayı bir kenara koyarsak, günümüzde kullanılan yapay zekanın halihazırda tehlike arz ettiğini görebiliriz. Aşağıdaki liste yapay zekaya bağlı risklerin başlıcalarını ele alıyor.
Otonom Silahlar:
Öldürme amacı ile kullanılan otonom silahlarda olduğu gibi yapay zekanın tehlikeli bir alanda kullanımı, risk teşkil edebilir. Nükleer silah yarışının yerini otonom silah yarışına bırakma ihtimali dahi söz konusu. Rusya Başkanı Vladimir Putin: “Yapay Zeka sadece Rusya’nın değil tüm insanlığın geleceğidir. İnanılmaz fırsatlarla karşımıza çıkan bu teknoloji, öngörülemez tehditleri de beraberinde getiriyor. Bu alanda başı kim çekerse dünyayı da o yönetecektir.” sözleriyle bu durumu özetliyor.
Otonom silahları kontrol eden yapay zekanın kendi kararlarını verme riskini bir kenara bırakırsak, karşımızdaki en büyük risk, bu teknolojiye sahip olan ve insan hayatına değer vermeyen bireyler ya da hükümetler olarak gösterilebilir. Zira aktif hale geldiğinde, geri dönmek ya da engellemek oldukça zor olacaktır.
Sosyal Manipülasyon:
Otonom algoritması sayesinde faaliyet gösteren sosyal medya, hedef kitleye yönelik reklam kampanyalarında oldukça etkili bir silahtır. Bu algoritmalar kim olduğumuzu, nelerden hoşlandığımızı ve ne düşüneceğimizi tahmin etme konusunda fazlasıyla başarılılar. Cambridge Analytica ve 50 milyon Facebook kullanıcısının verilerini yasadışı yollarla kullanan diğer firmalar ile ilgili araştırma ve soruşturmalar devam ederken, bu veriler sayesinde Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık Seçim’inde ve İngiltere’deki Brexit referandumunda kullanılarak sonucu etkilediği iddia ediliyor. Eğer iddiaların doğruluğu kanıtlanırsa, yapay zekanın sosyal manipülasyonda ne denli tehlike arz ettiği gözler önüne serilmiş olacak. Algoritmalar ve kişisel veriler sayesinde kişiselleştirilmiş propaganda yapılmasına imkan veren yapay zeka, istediği kitleyi hedef alarak istediği bilgiyi, istediği formatta yayabilir. Üstelik bu bilginin gerçek ya da uydurma olmasının önemi yok.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali ve Sosyal Sınıflandırma:
Günümüzde bireylerin hem günlük hayatlarını hem de çevrimiçi hareketlerini takip etmek fazlasıyla kolay. Hemen her yerde kameralarla çevriliyiz ve yüz tanıma algoritmaları kim olduğunuzu anında belirleyebiliyor. İşin aslı, Çin Halk Cumhuriyeti, tam da bu bilgilerden faydalanarak sosyal kredi sistemini devreye sokmayı planlıyor. Bu sistem ile 1,4 milyan Çin vatandaşının, gündelik hayatlarındaki davranışları takip edilerek puanlanacak. Bu davranışlar arasında, günde kaç saat video oyunları oynadıklarından, sigara içilmeyen yerlerde sigara içip içmediklerine ve hatta dikkatsiz bir şekilde yürüyüp yürümediklerine kadar hemen her şey bulunuyor. Yetkililer tarafından sürekli izlenip hareketlerinize göre değerlendirilmeye başladığınız anda, sadece özel hayatın gizliliği zarar görmekle kalmayacak, sosyal bir baskı ortamı da kendini gösterecektir.
Makineler ile Bizim Amaçlarımız Arasındaki Uyuşmazlık:
Yapay zekaya sahip makinelerin insanlar tarafından takdir edilmesinin en önemli sebeplerinden ikisi; etkili ve verimli olmalarıdır. Fakat yapay zekaya sahip makineleri kodlarken amaçlarımızı net bir şekilde belirtmezsek, makineler bizim amaçlarımıza ulaşmak için gerekli silahlara sahip olmayacaktır. Örneğin: “Beni en kısa sürede havaalanına ulaştır.” dediğinizde, kötü sonuçlarla karşılaşma ihtimaliniz var. Uyulması gereken kurallar ve insan hayatına önem verme zorunluluğu gibi ön şartlar belirtilmediğinden, yapay zeka istediğinizi yerine getirerek sizi en hızlı şekilde havaalanına götürebilir fakat arkasında korkunç kazalardan oluşan bir hat meydana getirebilir.
Ayrımcılık:
Makineler sizin hakkınızda birçok bilgi toplayıp analiz ettiğinden, bunları size karşı kullanma ihtimalleri de bulunuyor. Örneğin araç kullanırken telefonla konuştuğunuz birçok sefer kameralar tarafından tespit edildiğinden, sigorta şirketleri sizinle çalışmak istemeyebilir. Ya da sosyal dereceniz nedeni ile işvereniniz sizi işten çıkarmak isteyebilir.
Herhangi biri güçlü teknoloji yanlış bir şekilde kullanılabilir. Günümüzde yapay zeka birçok faydalı şekilde kullanılıyor. Tıbbi teşhislerin daha başarılı olması, kanser tedavisi için yeni yollar geliştirmek ya da daha güvenli araçlar bu yollardan bazıları. Fakat ne yazık ki, yapay zeka teknolojisi geliştikçe, bu teknolojinin kötü ya da tehlikeli amaçlar için de kullanılabileceği aşikar. Yapay Zeka teknolojisi bu denli hızla geliştiği için, bu konuda tartışmaya başlamanın ve bu teknolojiyi olabildiğince faydalı bir yönde ilerletip yıkıcı potansiyelini en aza indirmek için çalışmanın tam zamanı.
