Sizin de günün birinde gerçekleştirebilmek için adeta yanıp tutuştuğunuz birbirinden farklı yüzlerce hayaliniz var mı? – Egzersizden tutun da meditasyona ya da yoga yapmaya, çok daha fazla kitap okumaya, güneşin doğuşunu izlemeye hatta roman yazmaya kadar pek çok farklı hayal..
Ama belki de çoğu insan gibi siz de bunları gerçekleştirmek için asla yeterli zaman bulamadınız.
Gerçek şu ki hepimiz eşit zaman dilimine sahibiz, üstelik sonlu ve büyük talep gören bir “zaman” bu. Ancak, tüm zorluklara rağmen bazılarımız yapmayı sevdiği şeyleri gerçekleştirmek için fırsat bulabildi, diğerleri ise kendilerini hayatın süregelen talep, baskı ve sorumluluklarının rüzgarına kaptırıp onların boyunduruğu altında oradan oraya savrulmaya devam ettiler.
Artık bugünün gereklerinin birer kölesi olmaktan kurtulup zamanın kontrolünü ele geçirmenizin vakti gelmedi mi? Evet dediğinizi duyar gibiyim, o halde harekete geçin ve istediğiniz hayatı yaratın! Çoktan hak ettiğiniz bu boş ve yalnızca size özel zaman diliminin tadını çıkarın.
Nasıl mı?
İnanın bu hiç de zor değil, tabi yine de az biraz çaba ve titizlik gerektiriyor.
Günümüzün rekabetçi iş dünyası içinde ayakta kalabilmeleri adına “iş/yaşam dengesi” kavramına sığınmış tüm girişimciler ve iş adamları için “boş zaman” kavramının gerekliliğinin altını çizmek ve boş zamanı sadece tembel insanlara özgü bir aylaklık aktivitesi olarak görmeyip onun faydalarına odaklanmalarını sağlamak adına hazırladığım bu yazıda sizlere boş zaman yaratmanıza yardımcı olacak bir dizi yöntemden bahsedeceğim.
Boş Zaman Talep Edin.
Kendi hayatımdan örnek vereyim. Bundan çok uzun zaman önce, günüm sabahtan akşama kadar dolu geçerdi, toplantılara katılır ve yapılacaklar listesi hazırlayıp uzun saatler boyunca çalışır ve zamanımın geri kalanını da sosyal sorumluluklar veya vatandaşlık görevlerine ilişkin etkinliklere katılmaya harcardım. Aileme ayırabildiğim zaman son derece kısıtlıydı ki bu her daim içimi kemiren bir durumdu. Üstelik hep yapmak istediğim şeyleri yapmak için de çok az zamana sahiptim.
Hep yazmak istemişimdir ama asla zamanım olmadı. Egzersiz yapmak istedim ama hep çok meşguldüm. Seyahat etmek istedim, ama bu zamanda kim alıp başını gidebilmiş ki? Çocuklarımla vakit geçirmek de istemişimdir, ama iş her daim aileden önce gelir, öyle değil mi?
Hayır, değil! Sonunda akıllandım ve bu hayatın benim olduğuna ve onu istediğim gibi yaşayabileceğime karar verdim. Böylece hayatımın gerçekte nasıl olmasını istediğim üzerine kafa yormaya giriştim. Sonra hayatımı yeni baştan tasarladım ve istediklerimi de gerçekleştirebileceğim bir hayata ulaşmak için bir dizi karar alıp boş zaman edinme talebimin ilk aşamasını tamamladım.
Artık erken kalkıp egzersiz yapabiliyorum ya da yazmaya ve okumaya zaman ayırabiliyorum. Hatta bir roman bir de kurgusal olmayan bir kitap yazmayı başardım bile! Bu bloga yazı yazıyorum. Düzenli olarak koşu yapıyorum öyle ki bir maratonda koşmayı dahi başardım. Öğleden sonralarımı ve akşamlarımı hatta tüm hafta sonlarımı ailemle geçiriyorum.
Hayatım artık her daim olmasını istediğim şeye dönüştü, çünkü onu bu şekilde tasarladım ve bu tasarımın gerçekleşmesi için de gerçek anlamda uğraştım.
Hayatınızı değiştirme konusundaki istekliliğinize bağlı olarak değişse de aynı durum sizin için de geçerli olabilir. Bir hobi edinmek veya dinlendirici bir şeyler yapmak için biraz zaman kazanmak mı istiyorsunuz? Bunu yapabilirsiniz.
Boş Zaman Nasıl Yaratılır?
Bu bölümde listeleyeceğim boş zaman yaratma yöntemlerinin her birinin size uymayabileceğini unutmayın – yararlanabileceğiniz yöntemleri seçin ve deneyin.
1-Ara verin.
Boş zaman yaratmanın ilk adımı şöyle bir durup hayatınıza eleştirel gözlerle bakmaktır. En az bir saat her şeyden soyutlanmanız ve yalnızca buna odaklanmanız gerekir. Hatta bu iş için birkaç saatinizi veya yarım gününüzü ayırmanız çok daha mantıklı olacaktır. Hele hele bütün bir günü kullanmanız gerçekten harika olurdu. Bir hafta sonunu bu işe harcamak da birçok insan için pratik olmasa da ideal bir yöntem olabilir.
Uygun zamanı belirlediğiniz an yapmanız gereken şey yaşamınıza farklı bir bakış açısı ile bakmak olmalıdır. Her zaman istediğiniz şey bu muydu? Her daim olmak istediğiniz yere nasıl ulaşacaksınız? Yapmayı istediğiniz ancak vakit bulamadığınız neler var? Gününüzü hangi aktivitelere harcıyorsunuz? Daha fazla zaman kazanmak için miktarını azaltabileceğiniz hatta en aza indirebileceğiniz ne tür aktiviteleriniz var? Bunların bazılarını yazımızın ilerleyen bölümlerinde de listeleyeceğim ancak boş zaman yaratma sürecinin düşünmek ve plan yapmakla başladığını unutmamalısınız.
2-İhtiyaçlarınızı belirleyin.
Neler yapmayı seversiniz? 4-5 maddeden oluşan kısa bir liste yapın.
Bu listede yer alacak tüm aktiviteler, uğruna boş zaman yaratmaya hevesli olduğunuz şeylerden oluşmalıdır.
3-Zamanınızı boşa harcayan aktiviteleri tespit edin.
Yapılacaklar listenizde olmadığı halde hangi aktivite için gereğinden fazla zaman harcıyorsunuz? Bu aktiviteleri mercek altına alın ve gerçekten gerekli olup olmadıklarını veya bunları azaltmanın, minimize etmenin veya ortadan kaldırmanın bir yolu olup olmadığını düşünün. Bazen bazı şeyleri yapma gereği duyarsınız çünkü gerekli olduklarına inanmışsınızdır, ancak biraz düşündüğünüzde yaptıklarınızın aslında o kadar da elzem şeyler olmadığını anlar ve onları hayatınızdan tamamen ya da kısmen çıkarmanın yollarını aramaya başlarsınız. Bulduğunuzda ise kendiniz için boş zaman yaratmak adına harika bir fırsat yakalamış olursunuz.
O halde siz de zamanınızı boşa harcamanıza sebep olan aktivitelerin neler olduğunu bir an evvel tespit edin – belki de zamanınızı boşa tüketen şeyler internet gezintileriniz, TV seyretmeniz ya da alışveriş için gittiğiniz marketin sahibi ile uzun sohbetlere dalmanız vb. aktivitelerdir, ne dersiniz? Bu aktiviteleri en aza indirgeyip daha önemli şeylere-sizi mutlu edecek ve yapmayı gerçekten sevdiğiniz şeylere- vakit ayırmayı düşünebilirsiniz.
4-Zamanınızı etkili yönetin.
Şöyle bir durup da mevcut hayatınız ve neler yapmak istediğiniz hakkında düşünürseniz, çok geçmeden boş zaman yaratmanın yollarını aramaya başlarsanız. Bu amaçla kullanacağınız haftalık bir program hazırlamanız son derece önemlidir(programınızı boş bir kağıda yazabilir veya takviminizi kullanabilirsiniz) ve sevdiğiniz şeyleri vurgulamak için özel belirteçlerden yararlanabilirsiniz. Egzersiz yapmak mı istiyorsunuz? Peki, ne zaman yapacaksınız? Egzersize ayıracağınız zaman dilimini programınıza yerleştirin ve bunu haftanızın en önemli olayı addedip hayatınızın geri kalanını bu zaman dilimi üzerinden planlayın.
Mutlaka okuyun: Zaman Yönetimi ve Üretkenliği Artırma Teknikleri
5-Birleştirmeler yapın.
Gün içinde biriktirdiğiniz veya haftanın tüm günlerine dağılmış pek çok aktiviteniz varsa bunları birleştirerek de zaman kazanabilirsiniz. Bunun en iyi bir örneği halletmeniz gereken ufak tefek ev işleridir – bunların peşinden bir iki gün boyunca koşturmak yerine hem zamandan hem de emekten tasarruf etmek adına hepsini bir günde halledin. Bir diğer örnek ise e-posta vb. iletişim araçlarından gelen ileti gruplarını tek tek kontrol edip cevaplama işlemidir –e-postalarınızı topluca kontrol etmeye ve cevaplamaya ne dersiniz? Toplantılar veya evrak işleri tarzında, düzenli olarak yaptığınız tüm işlerde aynı yöntemi kullanabilirsiniz.
6-Daha az toplantı düzenleyin.
Bu herkes için mümkün olmayabilir, ancak deneyimlerime göre toplantı sunduğu az miktarda ve muhtemelen e-posta veya telefon aracılığıyla dahi alınabilecek denli kolay ulaşılabilir bilgiler ve kararlar düşünüldüğünde çok fazla zaman kaybettiriyor. Bu nedenle düzenlediğiniz veya katıldığınız toplantı sayısını en aza indirmeye özen göstermelisiniz. Bazı durumlarda bu, patronunuzla konuşmanız ve başka önceliklerinizin olduğunu söylemeniz veya mazeret belirtmenizi gerektirebilir. Ya da toplantıya katılacak kişilere o güne ilişkin bilgiyi başka şekillerde alıp alamayacağınızı sormanızı gerektirebilir. Sorunu bu şekilde halledebildiyseniz, zamandan- toplantı başına bir saat kadar-tasarruf etmeyi başardınız demektir (bazen daha fazla).
Mutlaka okuyun: Verimli Toplantı Yapmanın Sırrı: Jeff Bezos’un 2 Pizza Kuralı
7-Programınızda değişiklikler yapın.
Toplantılar, görevler, projeler ve randevular ve yapılacak ufak tefek pek çok işle dolu son derece yoğun bir programınız varsa iki ayağınızın bir pabuca girmemesi için programınızda küçük bir düzenleme yapmak isteyebilirsiniz. Yapmanızın çok da gerekli olmadığı şeyleri bulun ve iptal edin. Bazı şeyleri erteleyin. Programınızda uzun süreli boşluklar bırakın.
8-Rutinlerinizi yeniden değerlendirin.
Genellikle rutinlere bağlı olarak yaşar ya da aktivitelerimizi birer rutin haline getirmeye uğraşırız. Peki, acaba bir şeyleri halledebilmenin daha iyi bir yolu olabilir mi? Bazı durumlarda rutinlerinizin dışına çıkmak size zaman kazandırabilir. Unutmayın, hayatınızı yaratmak sizin elinizdedir, bu nedenle çok daha keyifli, ideal ve sevdiğiniz şeylerle dolu yeni rutinler oluşturmalısınız.
Mutlaka okuyun: Dünyanın En Başarılı ve Varlıklı İnsanlarının Günlük Rutinleri
9-E-posta yazışmalarınızı azaltın.
Birleştirme yapmaya ilişkin bölümde e-postadan da bahsetmiştim, ancak bu öyle bir konu ki çoğu insanın yaşamında önemli bir yer kapladığından özel bir ilgiyi hak ediyor. E-postalarınızı ne sıklıkta kontrol ediyorsunuz? E-posta yazımı için ne kadar zaman harcıyorsunuz? Çalışma saatlerinizin büyük bir bölümünü yalnızca e-postalar için harcarsanız, her gün bu iş için ayırdığınız zamanı minimuma indirgemiş olup çok daha fazla zaman kazanabilirsiniz. Bu yöntem herkes için işlevsel olmasa da çoğu insan için kurtarıcı olacaktır. Gelen kutunuzu boşaltmak için gün içinde 2-3 defayı geçmeyecek özel zaman dilimleri belirleyin ve e-posta yanıtlarınızın 5 cümleyi geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterin.
10-Hayır demeyi öğrenin.
Her talebe “evet” derseniz, hiç boş vaktiniz kalmaz. Söz konusu vakit olduğunda son derece korumacı bir tutum sergilemeli ve temel istekler dışındaki her şeye “hayır” diyebilmelisiniz.
11- Yalnızca 3 maddelik bir yapılacaklar listesi hazırlayın.
Günlük yapılacaklar listenizi oluştururken o gün yapmak istediğiniz en önemli 3 şeyi listelemeniz yeterli. Çarşaf gibi bir liste oluşturmamalısınız, aksi takdirde tüm boş zamanlarınızı doldurmuş olursunuz. Görev listenizi olabildiğince kısa tutup yalnızca bu üç şeye odaklanırsanız, önemli işleri yaptığınızdan ancak bunu yaparken kendinizi aşırı yüklenmediğinizden emin olursunuz.
12-Önce en büyük işi halledin.
Gün için seçtiğiniz en önemli üç görevden en büyüğünü veya en çok hayalini kurduğunuz hangisi ise belirleyin ve öncelikle onu gerçekleştirin. Aksi takdirde bu işi olabildiğince erteleyecek ve gününüzü çok daha az önem arz eden şeylerle dolduracaksınız. En önemli işiniz ile layıkıyla ilgilenene kadar kendinize e-postalarınızı kontrol etme izni dahi vermeyin. Önce en büyük işi hallederseniz, güne büyük bir başarı duygusuyla başlar ve günün geri kalanı için boş zaman kazanmış olursunuz; çünkü en önemli şey çoktan bitmiştir.
13-Görev dağılımı yapın.
Bir görevi veya projeyi yapabilecek alt düzey çalışanlarınız veya iş arkadaşlarınız varsa, onlara yetki vermeyi deneyin. Her şeyi sizin yapmanız gerekiyormuş gibi hissetmeyin. Görevi devrettiğiniz kişi işin üstesinden gelebilecek kapasiteye sahip değil mi? O halde onu eğitmek için biraz zaman ayırın, unutmayın eğitim için harcayacağınız bu azıcık zamanın size dönüşü çok daha karlı olacaktır. Görev dağılımı yapmanız temel görevlere ve projelere odaklanmanızı sağlar.
Mutlaka okuyun: Her Şeyi Tek Başına Yapmaya Çalışmaktan Vazgeçmeniz İçin 5 Neden
14-Dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırın.
Çalışma alanınız veya ofisinizde sizi görevinizden alıkoyacak bir şeyler var mı? Bu şey bazen ortalığın dağınıklığı dahi olabilir. Örneğin, etrafındaki buruşturulup fırlatılmış kağıtlar dikkatinizi dağıtır ve çalışmanızı engelleyebilir. Ya da bilgisayar ekranınızda zamansızca beliren bir e-posta veya telefonunuza gelen mesaj bildirimleri aynı etkiyi yaratabilir. Bunların çoğunu mümkün olduğunca ortadan kaldırmaya bakın – çünkü ne kadar odaklanırsanız, o kadar verimli çalışır, bir o kadar da az zaman kaybedersiniz.
Mutlaka okuyun: İş Hayatında Verimliliği ve Üretkenliği Artırmanın Yolları
15- İnternet bağlantınızı kesin.
Çoğu insan için dikkat dağıtıcıların en büyüğü internettir. En verimli zamanlarımız ise internet ile bağlantımızın kesildiği zamanlardır. Bağlantınızı tümden kesmeniz gerektiğini söylemiyorum, ancak görev ve sorumluluklarınızı gerçekten etkili bir şekilde tamamlayabilmek istiyorsanız, bunu kısmen de olsa yapmanız yerinde bir tavır olacaktır. Böylece işinize rahatça odaklanabilirsiniz. Günün belirli saatlerini internet kullanımına ayırın ve yalnızca bu zaman dilimlerinde internete bağlanın.
16-Sabah saatlerinizi iyi değerlendirin.
Sabah saati gerçekten yapmak istediğiniz şeyleri bir düzene sokmanız ve sağlam bir program oluşturmanız için en uygun zamandır. Örneğin ben sabahları koşarım, okurum ve yazarım – temel Listemdeki dört şeyden üçü budur.
Sabahlar günün en verimli saatleridir çünkü henüz günün geri kalanında temel listenizi halletmenize engel olabilecek ve acilen halledilmesi gereken son dakika görevleri/sorumluluklarıyla karşılaşmamışsınızdır.
Önemli bir işi öğleden sonra halletmeyi mi planlamıştınız? Söz konusu vakit gelinceye kadar yapılacaklar listenize yeni eklenecek bir düzine başka şey olabilir ve maalesef sonunda asıl yapmak istediğiniz işi ertelemek zorunda kalırsınız. Bunun yerine, bu tarz işleri sabah saatlerinde halletmek üzere plan yapın, böylelikle erteleme sorunundan kurtulmuş olursunuz.
Mutlaka okuyun: Zamanı Etkili Kullanabilmek İçin:”Ye O Kurbağayı!”
17-Dış kaynak kullanın.
Görev dağılımı yapmanız mümkün değilse, dış kaynak kullanımından yararlanın. İnternet sayesinde dünyanın her yerinden pek çok insanla bağlantı kurabilirsiniz. E-postaları kontrol etmek gibi küçük görevlerden tutun da yasal çalışmalara, tasarım ve düzenleme işlerine kadar birçok şeyi dış kaynak kullanarak halledebilirsiniz. Bu sayede uzmanlık alanınıza ya da yapmayı sevdiğiniz işlere odaklanabilir, kendiniz için boş zaman yaratabilirsiniz.
18-Altın değerindeki “mesai sonranızın” kıymetini bilin.
Sabahlar dışında, günün önem arz eden işlerini yapmak için kullanabileceğiniz bir diğer zaman dilimi de mesai saati bitimidir. Örneğin, biten iş gününün ardından spora gidebilir, ailenizle vakit geçirebilir ya da rahatlatıcı bir şeyler yapabilirsiniz.
19-Akşamlarınızı verimli kullanın.
Akşamlarınız da altın değerindedir ve yatmadan önceki bu anlarda ne yapacağınızı belirlemek tamamen sizin inisiyatifinizdedir. Bu akşam ne yapmak istersiniz? Okumak mı? Çocuklarınızla zaman geçirmek mi? Tutkuyla sarıldığınız bir hobi ile ilgilenmek mi? Tüm bunlar için akşamlardan yararlanabilirsiniz.
20-Boş zaman yaratmak için öğle yemeği aranızdan yararlanın.
Yukarıda belirtilen üç altın zaman dilimi sizin için işlevsiz ise öğle yemeği molanızdan yararlanarak da işleri düzene sokmanız mümkündür. Bazı insanlar öğle tatillerini egzersiz yaparak bazıları da sessiz sakin bir biçimde dinlenerek geçirmeyi tercih eder. Kimileri ise bu zamanı önemli bir kişisel hedef veya proje üzerinde çalışmak için kullanır.
Boş zaman yaratmada kullanabileceğiniz taktiklerimiz bunlar. Tabi şu gerçeği de aklınızdan çıkarmamalısınız: “Boş zamana ilişkin asıl sorun onu yaratmanın zorluğu değil, başkalarının sizin zamanınızı çalmasını nasıl önleyeceğinizdir.”
