Hepimiz takdire değer başarılı bir iş kurmak isteriz. Ancak bazı girişimciler kar etmekten fazlasını isterler. Bazıları ihtiyacı olan kişilere yardım ederek kaynaklar, fırsatlar, eğitimler ve başka değerli varlıklar sağlar. Bu tür sosyal girişimciler dünyayı daha güzel bir yer haline getirmek için bilgi birikimlerini ve deneyimlerini kullanırlar.
İşte çevresel ve sosyal bilinç yaratan başarılı soysal girişimcilerden birkaç tanesi. Her biri sosyal girişimcilere ilham veren başarılara imza attı.
Bill Drayton
Bill Drayton sadece bir sosyal girişimci değildir aynı zamanda bu kelimeyi tam olarak tanımlayan kişidir. Drayton, Ashoka’nın kurucusudur. Toplum için yenilikler yapan bu kuruluş kendini dünya çapındaki sosyal girişimcileri bulmaya ve yardım etmeye adamıştır. Drayton, Ashoka’daki sorumluluklarının yanında Community Greens, Youth Venture ve Get America Working de başkanlık yaparak sosyal girişimcilik uzmanlığını diğer kuruluşlara da yaymıştır. 2010 yılında Ashoka 73 ülkedeki 2,145 kişiye sponsor olmuştur ki bunlardan bazıları dünya çapındaki topluluklara büyük etkileri olmuştur.
Muhammad Yunus
Muhammad Yunus sosyal girişimcilikten beslenen ve sosyal girişimcilik denilince akla ilk gelen isimlerdendir. Yunus uzman olduğu mikrofinans ve sosyal kapitalizm konularındaki bilgilerini paylaştığı bir sosyal girişimcilik kitabı yazmıştır. Yunus Grameen Bank’ın kurucusudur. Bu banka finansal öz yeterlilik geliştirmek isteyenlere mikrokredit krediler sağlar. 1983 yılında kurulan banka 10 milyon doların üzerinde net gelir elde etmiştir ve çalışmalarından dolayı 2006 yılında Nobel Ödülüne layık görülmüştür.
Blake Mycoskie
TOMS’un kurucusu Mycoskie’yi bu listeye aldık çünkü diğer birçok girişimin aksine popüler kültürün farkında olan herkes bu markayı duymuştur. Markanın popülerliği bir anda yayılmıştır ki bu hem Mycoskie hem de TOMS’un yardım etmek istediği insanlar için çok iyi olmuştur. Mycoskie gerçekleştirdiği Arjantin ziyaretinden sonra 2006 yılında TOMS’u kurmaya karar vermiştir. Arjantin ziyareti sırasında birçok çocuğun giyecek ayakkabısı olmadığı için hastalandığını veya yaralandığını öğrenmiştir. Bu durumla savaşmak için satılan her çift ayakkabının ihtiyaç sahibi bir kişiye bağışlandığı TOMS markasını yaratmıştır. 2011 yılında firma başka bir girişimde daha bulunarak satılan her güneş gözlüğü veya gözlüğe karşılığı ihtiyaç sahibi insanlara gözlük bağışlamaya veya göz ameliyatı yaptırmaya başlamıştır.
Scott Harrison
Temiz ve ulaşılabilir içme suyu eksikliği dünya üzerindeki birçok insanın her gün karşı kaşıya kaldığı ciddi bir problemdir. Liberya’da her şeyin netleştiği bir anda Scott Harrison bu sorunu kendi görevi gibi üstlenip değiştirmeye karar verdi ve su ile ilgili kar amacı gütmeye bir kuruluş kurmaya karar verdi. Kuruluş açıldığından beri dünya üzerindeki 17 farklı ülkedeki bir milyondan fazla insana temiz içme suyu gönderdi. Kuşkusuz Harrison tüm zamanların en başarılı soysal girişimcilerinden biridir. Benzer girişimler ekonomik kriz yüzünden felce uğradığı halde kuruluş 2011 yılının ilk çeyreğinde %100’den fazla büyüme kat etti.
Jeffery Hollender
Jeffery Hollender 1988 yılında temizlik, kağıt ve kişisel bakım firması olan Seventh Generation’ı kurmuştur. Firma günümüzde pek çok temizlik ve kişisel bakım ürünlerinde kullanılan kötü kimyasallar kullanılmadan yapılan üretime odaklanmıştır. Buna ek olarak firma toplum, çevre ve sağduyuya odaklanan kar amacı gütmeyen kuruluşlara vergi öncesi karının %10’unu bağışlamaktadır. Hollender 2010 yılında Seventh Generation’daki rolünü bıraksa da sosyal girişimcilik anlamında yavaşlamadı ve çalışmalarına devam etti.
Xavier Helgesen, Chris “Kreece” Fuchs ve Jeff Kurtzman
Better World Books oldukça başarılı sosyal girişimcilik örneklerinden biridir. 2002 yılında Notre Dame mezunu Xavier Helgesen, Chris “Kreece” Fuchs ve Jeff Kurtzman tarafından kurulan Better World’s amacı her kitabın değerini arttırmak ve edebiyatın bütün dünyada tanıtılmasını sağlamaktır. Firma internet sitelerindeki satışlar aracılığıyla kitapları yeniden kullanıyor veya geri dönüştürüyor ve daha sonra bunları okullara bağışlıyor. Firma üçlü kar hanesi modelini kullanarak başarılı oluyor. Sadece kar elde etmiyor aynı zamanda yaptıkları şeyle doğaya ve sosyal yaşama büyük katkı sağlıyor.
Akhtar Hameed Khan
Mikrofinans dünyasında başı çeken isimlerden biri olan Akhtar Hameed Khan Pakistan’daki kırsal kesimi geliştirmiştir ve yaptıkları sayesinde Nobel Ödülü kazanmıştır. Comilla Cooperative ve Orangi Pilot projeleri Khan en önemli iki projesidir. Comilla Cooperative bir yandan mikrofinans girişimleriyle işletmelerin büyümesine yardımcı olurken bir yandan da kırsal alanlarda altyapıların geliştirilmesini amaçlar. Sonuçta bu proje başarısız olsa da kazandığı deneyimler sayesinde Orangi’de dahil diğer projelerine devam etmiştir. Comilla’nın tersine Orangi Pilot projesi oldukça başarılı olmuştur. Bir taraftan insanların sağlık, temizlik ve barınma problemlerini çözmelerine yardımcı olurken bir taraftan da mikrofinans, eğitim ve aile planlama hizmetleri sunmuştur.
İbrahim Abouleish
İbrahim Abouleish kariyerinin erken dönemlerinde Avrupa’daki önemli ilaç firmalarından birinde çalışıyordu. Kemik erimesi ve damar sertleşmesi ile ilgili yeni tedaviler geliştirirken 1970’lerin ortasında Mısır’a yaptığı bir ziyaret hayatını değiştirdi. Avrupa’yı terk edip Mısır’a dönerek SEKEM’i ( güneşten gelen yaşam kudreti) kurdu. Abouleish biyodinamik tarım metotlarını kullanarak sadece doğanın korunmasına yardımcı olmamıştır aynı zamanda bu alanlarda yaşayan Mısırlı çiftçilere de yardımcı olmuştur. SEKEM bitkisel çaylar, taze ürünler ve hatta diğer hizmet araçlarının da devamlılığını sağlayan organik pamuk yetiştirmektedir. Abouleish aynı zamanda pamuğun işlenmesi ve Mısır’ın ilk özel ilaç firmasının geliştirilmesinde de rol oynamaktadır.
Willie Smits
Mikrobiyolog Willie Smits günün birinde sosyal girişimci olmayı beklemiyordu ancak 1989 yılında Endonezya’da çalışırken bir bebek orangutan buldu ve kariyeri hızla yön değiştirdi. Smits’in orangutanla yaptığı çalışmalar Borneo Orangutan Kurtarma Kuruluşu’nun ( Borneo Orangutan Survival Foundation ) kurulmasını sağladı. Borneo Orangutan Kurtarma Kuruluşu sadece öksüz veya tehlikedeki maymunlara yardımcı olmaz aynı zamanda yerel halkın sürdürülebilir tarım metotlarını ve yeniden ağaçlandırmanın faydalarını öğrenmelerine de yardımcı olur. Smiths aynı zamanda hurma şekeri suyunu termal enerjiyi kullanarak alkole dönüştüren ve bir taraftan yerel ormanların korunmasını sağlarken bir taraftan da insanlara iş imkanı sunan Masarang Kuruluşunda da görev alır.
Bunker Roy
Hintli sosyal aktivist ve girişimci Sanjit “Bunker” Roy Afrika ve Asya’daki insanların önemli teknik becerileri öğrenmesine ve uzak köylere güneş enerjisi taşınması yardımcı olmuştur. Roy, cahil kadınların öğrenim görmesi için Barefoot Üniversitesini kurmuştur. Daha da etkileyici olansa üniversitesinin her kampüsünün güneş enerjili ve bir önceki öğrenciler tarafından inşa edilmesi ve tasarlanmasıdır. Roy’un amacı kendi için kar sağlamak değildir. Kadınların ekonomik üretimini ve yaşam kalitelerini geliştirmelerine yardımcı olmaktır. Barefoot Üniversitesinin faaliyetlerine bakılınca Roy’un amaçlarını gerçekleştirme konusunda başarılı olduğunu görüyoruz.
