Warren Buffett’tan Acemi Yatırımcılara Tavsiyeler

87. yaş gününde Warren Buffett’e “Yatırım hakkında bize söyleyebileceğiniz en önemli şey nedir?” diye sormuşlar.

Bunun üzerine Buffett de son derece yerinde ve etkileyici bir cevap vermiş:

“Hem cebinde parası olan birini hem de paradan ziyade tecrübeye sahip başka bir kişiyi düşünün. Bu iki insan bir araya geldiğinde deneyimli kişi parayı kapar, paralı kişi ise tecrübe kazanır.”

Bu sözden de anlayabileceğimiz üzere Buffett’a göre yatırım aleminde başarılı olmak için en önemli kriter tecrübedir. Peki o hâlde yeni başlayanlara ne demeli? Ya siz de yatırım yapıp para kazanmak istiyorsanız ama tamamen acemiyseniz?

Neyse ki geçmişte yaptıklarına bakarak kendilerinden pek çok değerli bilgi edinebileceğiz Warren Buffett gibi yatırım duayenleri var.

Yatırım konusunda toyluk, hiç şüphesiz birtakım zorluklar ve kayıplar yaşamanıza sebep olabilir. Lakin araştırma yapmaya ilgiliyseniz ve “İşi ustasından öğrenirim ben!” diyorsanız kısa zamanda bilgi haznenizi genişletebilir, daha doğru hamleler yapmaya başlayabilirsiniz. İşte tam da bu konuda sizlere yardımımız dokunsun istedik ve Warren Buffett’tan incileri dizmeye karar verdik. İyi okumalar dileriz!

1. Yatırımı “çeşitlendirmek” her zaman isabetli bir taktik değildir.

Adından epey söz ettiren pek çok iyi yatırımcı, sürekli çeşitlendirmenin önemini vurgulayıp durur. Ancak Warren Buffett, bu konuda çoğu yatırımcıyla hemfikir değil.

Ona göre çeşitlendirme yani farklı farklı hisselere yatırım yapmak, yatırımdan anlamayan çaylakların icra ettiği bir davranıştır. Tecrübeli bir yatırımcı, her zaman uzun vadeyi düşünerek satın alacağı hisseleri belirlemeli ve attığı her adımda kendine güvenmelidir.

Bazı yatırımcılar “Tek bir şeye yatırım yaparsam batabilirim ve zararın geri dönüşü de olmaz!” korkusuyla hareket edip portföylerini çeşitlendirirler. Aslında kulağa gayet mantıklı geliyor, değil mi? Peki portföye çeşitlilik katarken tüm bu hisselerin ve şirketlerin durumlarını nasıl takip edeceklerini hiç düşünüyorlar mı? İşte asıl mesele de bu zaten. Evet, değişik hisselere yatırım yaparak cephaneliğinize farklı türden silahlar katabilirsiniz ama bu sefer de her bir yatırımınızı tek tek takip edemez hâle gelir, ipin ucunu kaçırırsınız.

Buffett aç bir kurt gibi bulduğu her ava saldırmaktansa fırsat kollayıp sağlamlığına güvendiği hisseler almaya çalışıyor. Karşısına bu tarz fırsatlar çıkınca da elini korkak alıştırmadan yüklü miktarda yatırım yapıyor. Hatta bu konuda lafı gediğine oturtan cinsten bir sözü bile var:

“Fırsatlar her zaman gelmez. Gökten altın yağıyorsa altına büyük bir kova koyun. Küçük bir bardak değil!”

2. İlk önce kendinize yatırım yapın.

Her fırsatta kişisel gelişimin ne denli mühim olduğunu vurgulayan Warren Buffett bu konuda şu sözleri sarf ediyor:

“Kendi yeteneklerinizi geliştirmek, şu hayatta yapabileceğiniz en iyi yatırımdır.

Kendinizi veya işinizi bir adım öteye götürmek için yapacağınız her şey eninde sonunda meyve verecektir.” Aslına bakarsanız çoğu insanlar sadece üç-beş hisseden kâr yaparak değil, kariyerleri boyunca öğrendikleri birbirinden kıymetli bilgileri kullanarak zengin olurlar. Bu yüzden her zaman “önce kişisel gelişim, sonra para” mantığı güdün ve “Ne yaparım da kendimi diğer insanlardan farklı kılarım?” sorusunu sorun.

Bu konuda Buffett’in ortağı Charlie Munger’in de benzer bir zihniyete sahip olduğunu söylemezsek olmaz. Munger, hakikaten başarılı olmak isteyen genç yatırımcılara şu sözleri yöneltiyor:

“Kendinize her gün bir saatlik zaman ayırın ve bu süre içerisinde becerilerinizi artırmak için çalışın”.

Mutlaka okuyun: Etkili Kitap Okuma Tekniği: Bir Ceo Gibi Okuyun!

3. Kendinize güveniniz tam olsun.

Warren Buffett, yatırım aleminde en zor şeyin insanın kendisine ve verdiği kararlara güvenmesi olduğunu söylüyor. Ne de olsa insan her zaman “Acaba başkaları doğru yolda da ben mi yanlış yapıyorum?” diye kendinden şüphe duymaya meyilli bir varlıktır. Ama aslında yapmanız gereken şey habire kararlarınızı ve niteliklerinizi sorgulamak değil, durumları düzgün analiz edip kendinize güvenmektir.

Başarılı olmak için korkunun üstesinden gelmeli ve etrafınızdaki kişilerin baskılarına kurban gitmemelisiniz. Bu doğrultuda başınıza gelen her olaydan dersler çıkarmalı, sürü psikolojisine kapılmaktan imtina etmeli ve her durumda kendinize güvenmelisiniz.

Mutlaka okuyun: Özgüveninizi Artırmanın Yolları

4. Sadece size mantıklı gelen yatırımlar yapın.

Warren Buffett, birçok insanın herhangi bir yatırım yapmadan önce fazla hatta aşırı miktarda kafa yorduğunu söylüyor. Buffett, herhangi bir konuda çok fazla düşünüp karalara bağlamanın o hususta yeterli bilgiye sahip olmadığımız anlamına geldiğini ve dolayısıyla hayra alamet olmadığını öne sürüyor.

Ona göre herhangi bir şirketin hisselerine yatırım yapacaksak o firmanın nasıl para kazandığını 10 dakika gibi kısa bir süre zarfında anlayabilmeliyiz. 10 dakika içinde şirketi çözemiyor ve işin içinden çıkamıyorsak o zaman başka alternatiflere yönelmek daha mantıklıdır.

Şirketleri analiz edip anlamak dışında bir de piyasaların durumunu doğru değerlendirme meselesi var. Örneğin gençlerin rağbet göstereceği yeni trendleri tahmin etmek ya da pazara yeni sürülen bir ilacın tutup tutmayacağını önceden kestirmek çok güçtür. Böyle durumlarda elinizde herkesten fazla veri olsa bile geleceği %100 isabet oranıyla tahmin etmek neredeyse imkânsızdır.

Buffett, bu saydıklarımıza benzer senaryolarda yatırım yapmamamızı tavsiye ediyor. Veriler, tahminler, sonuçlar, gözlemler, kısacası her şey karman çorman mı? O zaman canınızı daha fazla sıkmayın ve vaktinizi boşa harcamayın, hemen başka iş fırsatlarına yönelin.

Yeni başlığımıza geçmeden önce söyleyelim, Buffett borsada işlem gören on binlerce firma içerisinden sadece birkaç yüz tanesine yatırım yapmak ve daha fazla açılmamak istediğini söylemişti. Gördüğünüz gibi Warren Buffett hiçbir zaman gereksiz risk almıyor ve sadece iyice anlayıp özümsediği kulvarlardan ilerliyor.

Mutlaka okuyun: Temel Analiz Nedir? Nasıl Yapılır?

Mutlaka okuyun: Teknik Analiz Nedir? Nasıl Yapılır?

5. Gördüğünüz her habere itibar etmeyin.

Warren Buffett’ın bizlere verdiği en önemli ipuçlarından biri de haberler konusundadır. Ona göre gördüğümüz her habere amiyane tabiriyle “sazan gibi” atlamamalı, tüm verileri önce akıl ve mantık süzgecinden geçirmeliyiz.

Buffett bu konuda 99/1 kuralının geçerliliğine inanıyor. Yani insanların erişebildikleri finansal verilerin sadece %1’ine göre hareket ettiğini öne sürüyor. Şayet bir yatırımcı gerçekten duyduğu ya da gördüğü haberlerin %1’i gibi ufacık bir parçasını baz alarak finansal kararlar verirse büyük sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Mesela kötü haberlerle karşılaşınca elindeki tüm hisseleri satan pek çok yatırımcı var. Farz edelim ki şirketin gelirleri %10 düşüyor, yatırımcı haberlere şöyle bir bakıyor ve “Eyvah! İşler sarpa sarmadan şu firmanın hisselerinden kurtulayım!” diyor, sonra da varını yoğunu satıyor. Bu noktada Buffett, asla sadece değer kaybetme ya da gelirlerin azalması gibi basit göstergelere bakarak hareket edilmemesi gerektiğini tembihliyor. Warren Buffett’a göre bir şirket 100 sene ayakta kalmayı başarmışsa bir-iki seferlik dalgalanma sebebiyle alabora olmaz. Ancak şirketin bu geçmişini iyi bilmeyen, tarihi boyunca yaşayıp atlattığı krizlerden bihaber olan ve herhangi bir mecrada karşısına çıkan bir habere güvenerek acele iş yapan çaylak yatırımcı ne yazık ki fırtınaya direnemez. Kısacası eldeki sınırlı verilerle pireyi deve yapan insan kaybetmeye mahkûmdur.

Mutlaka okuyun: Beynimiz, Yatırım Kararlarımızı Nasıl Etkiliyor?

6. Bir şirketten hisse almanın o şirketin işlerine dahil olmak anlamına geldiğini unutmayın.

Diyelim ki mahallenizde bulunan bakkallardan birine ortak oldunuz. Hemen çevrenizdeki diğer bakkallarla rekabet, tedarikçilerin durumu, fiyat ayarlamaları gibi konuları düşünmeye başlarsınız. Dükkanın konumunun yanı sıra o mahalledeki rekabette ne durumda olduğunu da hesaba katmanız gerekir. Benzer şekilde hisse alırken de tüm bunları enine boyuna düşünmelisiniz.

Unutmayın, herhangi bir şirketten hisse aldığınızda sadece bir parça kağıt ya da ekranda görünen üç-beş harflik kısaltmayı satın almazsınız. Bir şirketin hisselerini aldığınızda resmen o şirkete ortak olursunuz.

Mutlaka okuyun: Borsaya Nasıl Yatırım Yapılır?

7. Hatalarınızdan ders alın ve yolunuza devam edin.

Warren Buffett’in bile irili ufaklı pek çok hata yaptığını biliyor muydunuz? Ama Buffett’in burnunun dikine giden inatçı insanlardan en büyük farkı, yaptığı en ufak hatadan bile kendine ders çıkarmasıdır.

Buffett, yatırımcılara hatalarını bir deftere yazmalarını, sonra bunları inceleyip nerede yanlış yaptıklarını bulmalarını ve bir daha aynı tuzaklara düşmemelerini öğütlüyor. Hatta Buffett bir adım ileri giderek yatırımcılara bu hatalardan aldıkları dersleri çocuklarıyla paylaşmalarını da tavsiye ediyor.

Mutlaka okuyun: Hatalarınızdan Çıkarabileceğiniz Dersler

8. Sadece günü kurtarmaya çalışmayın.

Warren Buffett’a göre yatırımlardan daha fazla kazanç elde etmenin sırrı hisse alıp sonra onun varlığını bile unutmaktan geçer. Buffett, genel anlamda hisse alıp elde tutma politikası güdüyor ve bazı hisseleri 10-20 yıl bekletmenin bile mantıklı olduğunu savunuyor.

Buffett’in bu mantığını iki farklı prensip nezdinde açıklayabiliriz: 1) Hisseleri değerinden az bir miktar ödeyerek aldıysanız sabredip beklemek gerekir zira o hisseler eninde sonunda gerçek değerine ulaşacaktır. 2) Zaten altın yumurtlayan bir tavuğa yatırım yaptıysanız onu kesmenin ya da satmanın bir anlamı yoktur; bırakın tavuk yumurtlamaya devam etsin. Uzun lafın kısası, gün gelir, sebat eden yatırımcı sabrının karşılığını gani gani alır. Zaten Buffett de “zaman” kavramının yatırımcıların ve iyi yönetilen şirketlerin dostu olduğunu her fırsatta dile getirir.

Zaman hususunda söylediği en alıcı söz ise şudur:

Bir hisseyi 10 yıl elinizde tutamayacaksanız o zaman 10 dakikalığına bile elinize almanın anlamı yoktur.

Yani sürekli hisse alıp satarsanız büyük kârlar yapamayacağınız gibi habire vergi ve komisyon ödemek durumunda kalırsınız, yani kazancınızın bir kısmını düzenli olarak yitirirsiniz. Dolayısıyla sağlam hisselere yatırım yapıp ve arkanıza yaslanıp uzun müddet beklemek bir yatırımcı için en doğru hareket biçimidir diyor, bir yazımızı daha noktalıyoruz. Dileriz Warren Buffett gibi bir duayenin tavsiyelerini göz ardı etmez ve hayalinizdeki başarıları elde edersiniz. Hepinize iyi şanslar ve bol kazançlar!

Mutlaka okuyun: 7 Adımda Uzun Vadeli Düşünmek

Bonus: