Sizin için en doğru kariyere ve mesleğe karar vermek gerçekten zor olabilir. Kariyer danışmanlarından destek alsanız da bu bile kendinize en uygun mesleği seçeceğiniz anlamına gelmez. “Acaba şu anda içinde bulunduğum kariyer bana gerçekten uygun mu?” ya da “Tutkularımın peşinden gidiyorum ama tutkularım bana para kazandıracak mı ki?” gibi sorular sizi yiyip bitiriyor olabilir.
“İnsanlar kariyerlerini seçerken genellikle büyük zorluk çekerler çünkü ana odak noktaları işten ziyade paradır. Öyle ki sırf maaşı iyi diye yapmaktan hiç zevk almayacakları bir işe giren bir sürü insan var.”
Anlayacağınız üzere günümüzde birçok insan meslek seçimi konusunda sorun yaşıyor. İşte tam da bu konuda sizlere yardımcı olmak için bazı tavsiyelerde bulunacağız. İster tecrübesiz biri ister yılların tecrübesine sahip bir profesyonel olun, aşağıda bahsettiğimiz 5 adımı takip ederek kafanızı kurcalayan soruları cevaplandırabilir ve size en uygun mesleği seçebilirsiniz:
1. Yanlış kariyeri seçip seçmediğinizi belirleyin.
Kariyerinizde bir değişiklik yapmak uzun süredir aklınızı kurcalıyorsa böyle bir durumda yapmanız gereken ilk şey kendinize: “Acaba yanlış alanda mı ilerliyorum? Yoksa tek sorun bulunduğum çevre ya da bünyesinde çalıştığım firma mı?” diye sormak.
“Eğer size uygun olmayan bir iş yapıyorsanız mutlaka bir süre oturup düşünün ve bu işin neden size uymadığını kafanızda netleştirin. Bu aşamada sizi mutsuz eden şeyi belirlemeniz gerçekten çok önemli. Ayrıca başka bir işe girmeden önce kendiniz için en doğru kararı verdiğinizden emin olun.”
Mevcut pozisyonunuzda sizi rahatsız eden şeyin ne olduğunu bulmanız için gerçekten iyice düşünmeniz gerekebilir. Eğer mevcut işinizde kendinizi sık sık stres altında hissediyor, geriliyor, sıkılıyor ve her gün yaptığınız şeylere artık tahammül edemiyorsanız kariyerinizde değişikliğe gitmeniz sizin için faydalı olabilir.
“Diyelim ki işinizi değiştirdiniz. Her sabah uyandığınızda kendinizi mutlu hissediyor ve işe gitmek için can atıyorsanız o zaman doğru kararı vermişsiniz demektir. Aslında gün boyunca birçok zorlukla karşılaşacağınızı bilmenize rağmen yaptığınız iş sizi heyecanlandırıyorsa dünyada sizden daha neşeli insan yoktur. Bunun yanında bünyesinde çalıştığınız şirketin kültürü sahip olduğunuz inanç ve değerlere uygunsa kendinizi iyi bir şeyin parçası olarak görür ve yaptığınız işten büyük bir haz duyarsınız.”
Mutlaka okuyun: İstifa Etmek İçin En İyi 11 Sebep
2. Ne isteyip istemediğinizi belirleyin.
İnsanların yanlış kariyer yoluna girmelerinin birçok sebebi vardır. Arkadaş veya aile fertlerini memnun etmek, toplum nezdinde belli bir konuma ulaşmak, ya da iyi paralar kazanmak gibi nedenlerden ötürü bireyler sevmedikleri işlere girebilirler. Bazen de iyi gibi duran bir işe girip sonradan pişman olabilirler.
“Bize bir şeyde iyiysek o işi icra edip para kazanmamız gerektiği söylenir sürekli. Aslına bakarsanız insanlar genelde bir değil birçok şeyde iyidir ve birçok şeye dair tutkuları vardır. Eh, o zaman ne yapacağız? Yapmamız gereken şey hem iyi hem de tutkulu olduğumuz alanları keşfetmektir işte.”
Yeni bir kariyer alanına girmeden önce nihai hedeflerinizi belirleyip bu konu üzerine kafa yormanız çok önemli. Bu doğrultuda kendinize şu soruları sormanız faydalı olacaktır:
- Ne yapmaktan gerçekten zevk alıyorsunuz?
- Hoşunuza giden şeyleri yaparken ne tür becerilerden yararlanıyorsunuz?
- Sizin için en önemli şeyler nelerdir?
- Nelerde gerçekten iyisiniz?
- İnsanlar size bakınca hangi özelliklerinizi beğeniyorlar? Peki neden bu özellikleriniz insanların beğenisini kazanıyor?
- Sizi başkalarından daha iyi ve farklı kılan şeyler nelerdir?
Bu soruların hepsini cevaplandırdığınızda gerçekten icra etmek istediğiniz mesleği bulmanız çok daha kolay olacak.
Mutlaka okuyun: Tutkunuzu Nasıl Bulursunuz?
3. Geçmişinizi ve kişiliğinizi iyi analiz edin.
Kariyer beklentinizi gerçekten iyi biliyorsanız o zaman çalışmak istediğiniz alanda sahip olduğunuz nitelikleri değerlendirin. Kendiniz için ideal olan kariyer yolunu seçerken göz önünde bulundurmanız gereken iki faktör mevcuttur; bunlar geçmişiniz (eğitim, önceki deneyimler, pratik beceriler) ve kişiliğinizdir (karakter özellikleri, ilgi alanları, değerler). Her iki faktörü de kariyer konusunda seçim yaparken mutlaka dikkate almalısınız ancak bazen kişiliğinizin öz geçmişinizden daha önemli ve etkili olabileceğini de belirtelim.
“Mühendislik, tıp ve hukuk gibi uzmanlık gerektiren alanlarda eğitimin ne denli mühim olduğunu tartışmaya gerek bile yok. Fakat idarecilik gibi daha “esnek” meslekler için şirket ve çalışanlara bağlılık, iş etiği, empati gibi çeşitli kişilik özellikleri de en az eğitim kadar önemli. Neticede belli başlı becerileri öğrenebilirsiniz ama düzgün tavırlar ve etik değerler eğitimle kazanılacak şeyler değildir.”
Seçtiğiniz alanda diplomanızın bulunması kesinlikle işinize yarar ama o alanda tahsil yapmadıysanız da üzülmeyin, illa reddedileceksiniz diye bir kaide yok. Belli bir pozisyonun gerektirdiği yeteneklere sahipseniz ve yeterince hevesliyseniz o alanda eğitim görmemişseniz bile başarılı olabilirsiniz. Zaten kariyer açısından baktığımızda ideal olan kişiliğinize, niteliklerinize ve deneyimlerinize uyan bir meslek icra etmenizdir.
“Kariyerlerinde emin adımlarla ilerleyen insanları görür görmez anlarsınız çünkü bu insanlar gerçekten kendilerine uygun işi yapıyorlardır ve bundan zevk alıyorlardır. Yaptıkları işten memnun olmayanlar ise kendileriyle meslekleri arasında garip bir kopukluk yaşarlar ve rahatsızlık duyarlar.»
Eğer ne yapmak istediğinizden emin değilseniz bir şirket bünyesindeki farklı kariyer fırsatlarını denemeye çalışabilirsiniz. “Kariyeriniz hakkında kesin kararlar vermeden önce birkaç farklı şey denemeniz gerekiyor. Ancak sürekli iş değiştiren insanlara da ne gözle bakıldığı malum. Bu yüzden bir startupa girmenizi tavsiye ederim çünkü bu tarz şirketlerde genelde her işten biraz anlayan ve çok yönlü elemanlara ihtiyaç vardır.”
4. İnsanlardan tavsiye isteyin ve bunları kendi akıl süzgecinizden geçirin.
Etrafınızda her şeyi bildiğini iddia eden ve size en iyi kariyer tavsiyelerini verdiğini düşünen birileri mutlaka vardır. İster aile fertleriniz ister arkadaşlarınız olsun, insanların size iyi niyetle sunduğu önerilere her zaman açık olun. Fakat ne aileniz ne de arkadaşlarınız sizin tüm yönlerinizi bilebilir. Hatta şöyle diyeyim, size belli başlı testler yapılmazsa siz bile kendi yetenek, tarz ve değerlerinizin farkına varamayabilirsiniz. Bu yüzden verilen her tavsiyeyi önce kendi akıl süzgecinizden geçirerek sadece işinize yarayacakları kullanın. Ya da dilereseniz önce kendinize uygun bir kariyer alanı seçip ondan sonra aileniz ve arkadaşlarınızdan tavsiyeler isteyebilirsiniz.
5. Tüm ihtimallere açık olun.
Hayatınızın veya kariyerinizin hangi aşamasında olursanız olun kariyer uzmanlarına göre yapmanız gereken en önemli şeyler “her kapıyı açık tutmak” ve “her ihtimale sıcak bakmak”. Şayet henüz daha ilk işinize girdiyseniz kendi ilgi alanlarınızı keşfetmeye çalışın ve farklı kariyer yolları hakkında bilgi edinin.
“Kendi içgüdülerinize güvenin ve olumsuz insanların üzerinizde etki bırakmalarına izin vermeyin. Kendiniz için en doğru kariyeri seçerken deneme yanılma yönteminin sürecin bir parçası olduğunu unutmayın.”
Bu sözün kariyerinde değişiklik yapmak isteyen bireyler için de geçerli olduğunu hatırlatalım. “Kariyer hedeflerinize ulaşmak için hiçbir zaman çok geç değildir.” Yanlış kararlar verip sizin için uygun olmayan bir kariyer yoluna girmiş olsanız bile hâlâ iş değiştirme imkanınız olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Belki daha önce aklınızın ucundan bile geçirmediğiniz bir işe girip günün birinde çok mutlu olabilirsiniz.
