Şirketler Neden İflas Ederler?

Daha önce hiç bazı şirketler başarılı olurken neden pek çok şirket iflas ediyor diye düşündünüz mü? Bu yazıda böylesine zor bir soruya yanıt vermeye çalışacağız, ancak önce bazı konulara değinmemiz gerek.

İflas eden bir şirketin en acı yanı, bu şirketin sahibi olan girişimcinin gidişatı çok geç fark etmesidir. Girişimci ne yaptığını bilse, nelerin yanlış gittiğini bilse iflas meydana gelmeyebilir. Buna karşın bazı girişimciler hata yaptıklarını kabul edemez, suçu başka faktörlere atar.

Şurası kesin ki bir şirket, daima sahibi yüzünden batar. Bu durumu Dr. Graeme Edwards, “Önemli olan plan değil, planlamadır.” diye şahane bir biçimde özetliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’na göre ülkemizde şu an 3 milyonu aşkın şirket ve esnaf bulunuyor. Bu şirketlerin sadece %50’si kısa süre içinde batıyor. Ayrıca hayatta kalan şirketlerin de sadece 3’te 1’i 10 yılı görebiliyor.

Yani girişimciliğin hata kaldırmayan bir iş olduğunu, bir işin başarılı olması için pek çok faktörün bulunduğunu söyleyebiliriz.

Şimdi gelin isterseniz şirketlerin iflas etme nedenlerinden en önemlilerine bakalım.

Şirketler Neden İflas Eder?

Plansızlık:

İflas eden şirket büyük çoğunluğu kısa ve uzun vadeli planlamaya önem vermez. Halbuki bir şirket kurulduğunda bir yıllık, 3 yıllık, 5 yıllık planlar yapılmalıdır. Şirketin hedefleri belli olmalıdır. İyi bir iş planı spesifik bilgiler içerir, neyin ne zaman yapılacağını en ince ayrıntısına kadar belirler. Plan yapılmadan kurulan bir işin başarılı olma şansı çok düşüktür.

Mutlaka okuyun: 10 adımda milyar dolarlık bir iş planı hazırlamak

Yetersiz Liderlik Yetenekleri:

Şirketler, tabiri caizse beceriksiz patronlar yüzünden batar. İyi bir lider doğru zamanda doğru kararlar almasını bilen kişidir. Finans, insan kaynakları, yönetim, muhasebe gibi alanlardaki yetersiz liderlik yetenekleri bir şirketi batırmak için yeterlidir. En başarılı girişimciler sürekli yeni şeyler öğrenip kendini geliştiren, akıl hocalarına danışan ve liderlik özelliklerini sürekli geliştiren girişimcilerdir.

Mutlaka okuyun: En İyi Liderlik Özellikleri

Fark Yaratamamak:

Şirketinizin şahane bir ürünü veya hizmeti olabilir. Ancak bu ürün veya hizmetin şirketinizi rakiplerinden ayırabilmelidir. Sizi, piyasadaki diğer şirketlerden farklı ve özel kılan şey nedir? Eğer bir şirket rakipleri tarafından gölgede bırakılırsa o şirketin ömrü maalesef pek uzun olmaz.

Mutlaka okuyun: Sektörünüzde Rekabet Üstünlüğü Sağlamanın Yolları

Müşteri İhtiyaçlarına Cevap Verememek:

Dünyanın her yerinde müşteri haklıdır. Ancak nedendir bilinmez, şirketlerin çok azı müşteriye gereken önemi verir. Eğer müşterilerinizin alışkanlıklarını ve eğilimlerini iyi takip edemezseniz onların ne tür ürün veya hizmetlere ihtiyacı olduğunu tespit edemezseniz insanların gözünden düşersiniz ki bu da sonunuz olur. Bu yüzden olumlu ya da olumsuz, müşteri görüş ve önerilerine kulak verin. Zira sizi, sizden daha iyi bilen birileri varsa bu kişiler kesinlikle müşterilerinizdir.

Mutlaka okuyun: Müşterilerin Beklentileri Nelerdir? Nasıl Karşılanır?

Hatalardan Ders Almamak:

Artık şu gerçeği kabul etmeliyiz. Hata yapmak kötü bir şey değildir. Esas kötü olan hatalardan ders almamaktır. Yeni kurulan pek çok şirketin batmasındaki temel nedenlerden biri de aynı hataların defalarca tekrar edilmesidir. Ne demişler, “Çekirge bir sıçrar, iki sıçrar…”

Mutlaka okuyun: Küçük Girişimcilerin Yaptığı En Büyük 10 Hata

Kötü Yönetim:

Eğer çalışanlarınızı, ortaklarınızı, müşterilerinizi dinlemezseniz, şirket içinde belli bir standart ve kültür oluşturmazsanız, şirket içinde iletişim ve geri bildirim sistemi kurmazsanız iflas ederseniz… Bu kadar basit.

Mutlaka okuyun: Siz Olmadan da Tıkır Tıkır İşleyen Bir Şirket Yaratmak

Sermayesizlik:

Yeni kurulan şirketlerin pek çoğu daha 1 yılını bile doldurmadan iflas ediyor. Bunun altında yatan nedenlerden biri de sermayenin verimli bir biçimde kullanılamayaşıdır. Bir şirket kredilerini, faturalarını ödeyemez ve üretim-hizmet alanında olması gerektiği gibi faaliyet gösteremezse iflas etmesi işten bile değildir. Sermayesi olmayan bir şirket ne yatırım alabilir ne de büyüyebilir.

Mutlaka okuyun: Nakit Akışı Nedir ve Neden Önemlidir?

Çabuk Büyümeye Çalışmak:

Atalarımızın tabiriyle “Cin olmadan adam çarpmaya çalışırsanız” iflas bayrağını çekersiniz. Bir şirket elbette büyümek için çeşitli adımlar atabilir ve atmalıdır da. Ancak bunu doğru zamanda yapabilmektir esas marifet. Örneğin bir anda çok fazla kişiyi işe almak, reklama çok para harcamak genel de sonu hüsranla sonuçlanan çabalardır. Yapılan bir araştırmaya göre yeni kurulan şirketlerin %70’i büyümekte aceleci davranmakta.

Mutlaka okuyun: İşini Büyütmek İsteyenlere Tavsiyeler

Başarısız Mekan Seçimi:

Şüphesiz yeni açılacak bir işyerinin başarısını belirleyecek en önemli kriterlerden biri mekan seçimidir. Zira yanlış mekan seçimi işletmenizin sonunu hazırlayabilir. Şunu unutmayın ki, mekan seçimi çarşı içinde merkezi bir yer bulmaktan ibaret değildir ve yüksek kira her zaman yüksek kazanç anlamına gelmez. Her şeyden önce dükkan açmak için sunduğunuz ürün veya hizmetin alıcı bulabileceği bir lokasyon seçmelisiniz.

Mutlaka okuyun: İşiniz İçin Yer Seçimi Yaparken Dikkat Etmeniz Gerekenler

Kar Edememek:

Kazanç ve kar aynı şey değildir. Girişimci olarak kar etmeye odaklanmanız gerekmektedir. Ancak kar ederseniz büyüyebilirsiniz . Yapılan bir araştırmaya göre yeni kurulan şirketlerin %40’ı kar ediyor, %30’u günü kurtarıyor, %30’u ise zarar ediyor.

Mutlaka okuyun: Karlılığınızı Artırmanın Yolları

Kötü Envarter Yönetimi:

Stokta çok az mal varsa satışlarınız olumsuz etkilenir. Stokta aşırı mal varsa bu sefer de kar edemezsiniz. Bu yüzden stok ve envarter yönetimine gereken önemi vermeniz şart.

Mutlaka okuyun: Stok Yönetimi Nedir? Nasıl Yapılır?

Yetersiz Muhasebe:

Tüm gelir-gider kalemlerini düzenli olarak not almalı ve bu verilere dayanarak eylemlerinize yön vermelisiniz. Daima kasanıza giren çıkanı takip edin. Sırf bu işi yapması için şirketinizde muhasebeci çalıştırın ya da muhasebe departmanı kurun. Başlangıçta ise en azından bu konuda gereken temel bilgileri edinmeye çalışın.

Mutlaka okuyun: Nakit Akışı Nasıl Yönetilir?

Konstantrasyon Eksikliği:

Odaklanmadan rekabet edemezsiniz. Düşük bütçeyle her alanda at koşturmaya çalışırsanız yaptığınız her iş vasat olur. Vasatlıksa iş hayatında tehlike çanları demektir. Bu yüzden dikkatli olmalı ve gereken hamleleri kısa süre içinde yapabilmelisiniz. Odaklanamazsanız harekete geçmekte geç kalırsınız.

Mutlaka okuyun: Rakiplerinize Değil, Müşterilerinize Odaklanın!

Makroekonomik Faktörler:

Girişimciler makroekonomiyi kontrol edemezler. Savaşlar, afetler, enflasyon, kriz gibi durumlar girişimcileri de etkiler. Ancak böyle zamanlarda bile başarılı olunabilir. Burger King, MTV, HP gibi markalar, ekonomik kriz dönemlerinde kurulan ve çok başarılı olan şirketlerden sadece birkaçıdır.

Mutlaka okuyun: Küçük İşletmeler İçin Ekonomik Krizde Yapılması Gerekenler

Liderliğe Önem Vermemek:

Bir şirkette ölüm, ayrılık, emeklilik gibi durumlara karşı önlemler alınmalı, şirket içi liderliğe önem verilmelidir. Yani Ahmet Bey, emekli olunca yerine kimin geçeceği önceden bilinmelidir.

Mutlaka okuyun: Başarılı Bir Lider Olmak

Yanlış Ortak Seçimi:

Doğru kişilerle iş yaparsanız başarılı olmanız daha kolaydır. Ancak yanlış kişilerle ortaklık kurarsanız hem kendiniz, hem arkadaşlığınız hem de şirket zarar görebilir. Bu nedenle girişimcilerin ortaklarını seçerken ince eleyip sık dokumaları gerekir.

Mutlaka okuyun: Ortak İş Kurmak İsteyenlere Tavsiyeler

Peki İflas Etmemek İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Eğer girişimcilik maceranızın başarıya ulaşmasını istiyorsanız ciddiye almanız geeken bazı hususlar var.

Bunları başında planlama geliyor. Pek çok girişimcinin en sık yaptığı hata oturup bir iş planı yapmadan şirket kurmaya çalışmalarıdır. İş planını akademik tez gibi bir şey sanmayın. Yani kimse sizden oturup 30.000 kelimelik bir şey yazmanız beklemiyor. Önünüzü görmek için birkaç sayfa plan yapmanız yetecektir.

Ancak iş planı hazırlama konusunda istekli ve hevesli değilseniz, o işten de yeterince heyecan duymuyorsunuz demektir. Heyecan duymadığınız bir işi yaparak başarılı olmanız ise oldukça düşük ihtimallidir.

İş planında şu hususlara yer vermeniz gerekir:

Temel Değerler: Neden bu işi yapmak istiyorsunuz? Sizi bu işi seçmeye yönelten faktörler neler? Şirketiniz büyüse bile temel prensipleriniz aynı kalmalıdır. Şirketinizin üzerine kurulduğu değerler, size motivasyon verir. Takım çalışması, sorumluluk, üstün kalite gibi unsurlar hep inandığınız temel değerlere göre belirlenir. Laf kalabalığı yapmak yerine şirketinize özgü bir kültür oluşturabilmek için değer meselesini önemsemelisiniz.

Hedef Tanımı: Şirketinizin neden kurulduğunu aktarmalısınız. Bu şirketi kurmakla insanlara ne tür katkılar sağlayacağınızı belirtmelisiniz. Bir şirket, ancak sağlam bir hedefi olduğu müddetçe var olabilir.

Müşteri Kitleniz: İş hayatında başarılı olmak istiyorsanız kimlere hitap ettiğinizi net bir şekilde bilmeniz gerekir. Örneğin hedef müşteri kitleniz, lise son öğrencileri olabilir. Bu durumda Türkiye’deki lise son öğrencilerini analiz etmelisiniz.

Sunulan Ürün veya Hizmetler: Ne satacağınızı iyi bilmelisiniz. Eğer bu konuda fikirleriniz net değilse verimli ve etkili bir ürün geliştirme ve pazarlama yöntemi uygulayamazsınız.

Pazar Araştırması: Pek çok şirket, ürün geliştirirken müşterilerin isteklerini göz ardı eder. Eğer siz bu işi ciddiye alıyorsanız müşteri ve pazar araştırmasına büyük önem vermelisiniz. Kanaatler üzerinden iş yapılmaz. Faaliyetlerinizi nesnel verilerle desteklemeniz büyük önem arz eder.

SWOT Analizi: Bir iş fikriniz varsa bu fikrin hayata geçebilmesi için SWOT analizi yapmalısınız. Burada bu iş fikrinin sahip olduğu güçlü yanları, zayıf yanları, fırsatları ve olası sorunları teker teker analiz etmelisiniz.

Pazarlama: Satış ve pazarlama planı olmazsa olmazdır. Kendinize ölçülebilir hedefler koyun ve süreci yönetmek için gereken stratejiyi belirleyin. Unutmayın, satış olmazsa şirket de olmaz, girişimcilik de…

İş Planı Hazırlamazsanız Hevesiniz Kaçar

Heves, başarı için yeterli değildir. Heyecan duyduğunuz bir iş fikri varsa; pazar araştırması yapmalı, rakiplerinizi tanımalı, iş fikrinizin maddi olarak potansiyeli olup olmadığını kontrol etmelisiniz. İş planınızda yer alan maddeler ne kadar kuvvetli olursa bankadan ya da KOSGEB’den kredi alma ihtimaliniz de o kadar yüksek olur.

İş planı hazırlarken duygularınızın mantığın önüne geçmesine izin vermeyin. Planı yazıp bitirdikten sonra alıcı bir gözle okuyun ve kendinize “Ben bu şirkete yatırım yapar mıyım?” diye sorun. Unutmayın, sizi finanse edecek kişi ve kurumların kapısını bu planla birlikte çalacaksınız. Bu nedenle belirttiğimiz gibi kanaatlere değil, nesnel verilere göre hareket etmelisiniz.

İş planı hazırlarken sıkılmanıza gerek yok. Zira siz o kağıda geleceğinizi, rahat ve konforlu bir hayat sürmeniz için gereken yol planını yazıyorsunuz. Bundan daha heyecan verici çok az şey vardır.

İşinizi ciddiye alın: Pek çok şirket başarısız olur, zira şirketin kurucusu işini hobi olarak görür. Şirket kuracaksanız onu ciddiye almak ilk başta sizin göreviniz.

Şirketin sahibi olarak siz de kendinizi bir çalışan olarak görün. Kendinize belli hedefler koyun ve bu hedeflere ulaşmak için çaba gösterin. “İş planını birkaç saatte yazarım” diyorsanız ortaya düzgün bir şey çıkmayacağından emin olabilirsiniz. Bu süreç büyük bir konsantrasyon ve ciddiyet ister. Diğer bir deyişle eylemlerinizin mesuliyetini almak durumundasınız.

Bunun için şunları yapabilirsiniz:

• Hedeflerinizi yazın ve görebileceğiniz bir yere asın.
• Fikrine güvendiğiniz tecrübeli ve başarılı kişilerle fikir teatisinde bulunun. Mentor ya da akıl hocası size oldukça olumlu katkılar sağlayacaktır.
• Sizin gibi girişimcilerle zaman geçirin. Özellikle bu tür gruplarda en küçük şirkete sahip olmak, sizi büyümek ve gelişmek konusunda motive eder. Ayrıca bu grup içinde farklı hikayeler dinleyerek gereken önlemleri alabilirsiniz.
• Yatırımcı bulun.

Harekete geçin: Şahane bir fikriniz olabilir, ancak icraate dökmediğiniz sürece fikirler para etmez. Elbette her şeyi düşünmeli ve planlamalısınız, ancak zamanı geldiğinde de harekete geçebilmelisiniz.

Harekete geçmek için;

• Kendinize inanın. Pollyannacılıktan bahsetmiyoruz. Bir şeyi ancak yapabileceğinize inanırsanız yapabilirsiniz.
• İş dünyasında bilgili ve başarılı insanlarla konuşıın. Yeni kişilerle tanışın ve onların girişimcilik süreçlerini dinleyin.
• Riskleri minimalize edin. Unutmayın, her zaman belli oranda risk vardır.
• Acele etmeyin. İş kurmak her şey yolunda gitse bile sandığınızdan uzun sürecek.
• İnsanların size inanmasını sağlayın. Başarılı girişimciler, vizyonlarını karşıdakilere aktarıp onları ikna edebilen kişilerdir.

Başarısızlığa hazır olun: Başarısızlıktan korkmayın. Başarısızlık da hayatın olağan bir unsurudur. Hatta başarısızlık, başarının kıymetini anlamak için elzemdir bile diyebiliriz. Zira başarısızlıklarınızdan alacağınız dersler yere daha sağlam basmanızı sağlar. Hatalarınızdan ders alma meziyetine sahip olmaya çalışın.

Mutlaka okuyun: Neden Kendinizi Kovmalısınız?

Esnek olun: Başarılı girişimciler, yeni durumlara adapte olmayı iyi becerir. Müşterinin sizden ekstra bir isteği olabilir. Ekonomik kriz olabilir. Ham maddelerin fiyatı artabilir… Pek çok senaryo sayabiliriz. İş dünyası dinamiktir. Bu nedenle gelişmelere karşı duyarlı olmalı ve doğru hamleleri yapabilmelisiniz. Dünyayı takip etmeyen pek çok şirket başarısızlığa mahkumdur.

Mutlaka okuyun: Girişimciler, Değişimlere Karşı Nasıl Esnek Olabilir?

Müşterilere özen gösterin: Tabiri caizse müşteriler sizi rezil de edebilir vezir de. Eğer müşterilere kulak verirseniz geliştirdiğiniz ürün ve hizmetleri daha iyi pazarlayabilirsiniz. Müşteriler bir anda yok olmaz. Başka şirketlerden alışveriş yaparlar. Bu yüzden müşterilerinizi önemsediğinizi onlara hissettirin. Onların yorum ve görüşlerine önem verin. Olumsuz görüşler bile size hangi konularda gelişme kaydetmeniz gerektiği konusunda önemli bilgiler verir.

Mutlaka okuyun: Müşteri Memnuniyeti Nasıl Sağlanır?

Kar edin: Bir şirketin kar etmesi, birçok sorunu direkt olarak çözer. Eğer şirketiniz kar edemiyorsa o şirketin ömrü uzun olmaz.

Dünyanın en çok kar eden  şirketleri şöyledir:

• Apple
• Exxon Mobil
• Wells Fargo
• Microsoft
• J.P. Morgan Chase
• Berkshire Hathaway
• Chevron
• Walmart
• Johnson & Johnson
• General Electric (GE)

Para yönetimi önemseyin: Girişimciler genelde para akışı ve karı birbiriyle karıştırır. İkisi farklı şeylerdir. Şirket içinde rekor düzeylerde para akışı olsa bile iflas edilebilir. Önemli olan pozitif para akışıdır, yani şirketin kasasına giren paradır.

Para akışını lehinize çevirmek için şunları yapabilirsiniz:

• Peşin ödeme ya da depozito talep edin.
• Müşterilere veresiye verme konusunda seçici olun. Mümkünse böyle bir yöntem izlemeyin.
• Satışları artırın.
• Erken ödemelerde kolaylık sağlayın.
• Acil durumlar için kredi alabilecek konumda olun.

Daima aksilik çıkacaktır: Dünyanın en zengin insanlarından Warren Buffett bile acil durumlar için CEO’larından rapor istemektedir. Yani milyarlarca doları olan bir insan bile kötü durumlara yönelik hazırlık yapmaktadır.

İş dünyasında başarılı olmak istiyorsanız, beklenmedik durumlarda nasıl davranmanız gerektiğini bilmelisiniz. “Ya kriz olursa…” şeklinde değil, “Kriz olduğunda…” şeklinde düşünmelisiniz. Ya en iyi personeliniz yarın istifa ederse? Onun yerine aynı kalitede birini bulmak ne kadar sürecek? E-ticaret siteniz çökerse ve aynı gün hosting şirketi de ortadan kaybolursa ne yapacaksınız?

Bu tür durumları düşünerek stres yapmayın, ancak kötü senaryolara karşı tedbir almayı asla ama asla ihmal etmeyin.

Sonuç olarak

İş hayatı acımasızdır. Bu gerçeği kabul etmelisiniz. Müşterileri ve çalışanlarınızı rakip şirketlere kaptırırsanız yatırımcılarınız desteği çekerse bir anda çakılırsınız.

Evet, birçok şirket batar. Ancak pek çoğu da başarılı olur. Başarılı olanlar ise bunu büyü ya da mucizeyle değil, doğru planlama ve etkili bir stratejiyle yapar.