Bu yazıyı okuduğunuza göre freelance çalışmak istediğinizi varsayabiliriz. Ancak öncelikle freelance çalışmak ile ilgili yanlış bir kanıyı düzeltmeliyiz. İnsanlar freelance çalışan kişilerin evde oturup sürekli iş aldıklarını düşünürler. Ama durum hiç de böyle değildir.
Freelance çalışan bir insan, iş almak için mücadele etmek durumundadır. Yani sanıldığı gibi evde pijamayla oturup bilgisayar başında bir şey yazıp çizmekten ibaret değildir freelance çalışmak… 9-5 mesai hariç bir ofiste çalışmaktan pek bir farkı yoktur. Üstelik çalıştığınız sürece para kazanabilirsiniz. Yani sabit ve düzenli bir gelir garantisi de yoktur.
Bu yazımızda freelance çalışmak isteyen kişilere faydalı olabilecek 5 tavsiye sunacağız. Bu tavsiyelere kulak vererek freelance kariyerinizi daha sağlam temeller üstüne inşa edebilirsiniz.
1. Tanıdığınız herkesi durumdan haberdar edin.
Maaşlı bir işten freelance bir kariyere geçerken yapmanız gereken şeylerin başında herkese bu durumu bildirmek gelmelidir. Yani freelance çalışmaya karar verdiğinizi iş arkadaşlarınız, üniversite arkadaşlarınız ve hocalarınız, dostlarınız, aileniz, kısaca herkes bilmelidir.
İnsanlara durumu ne kadar erken bildirirseniz o kadar iyi olur. 1 ay sonra işten ayrılıp freelance çalışmaya başlamak istiyorsanız bu kararı 6 ay önceden bildirmiş olmalısınız. Zira erken davrandığınızda çevrenizden olumlu geri bildirimler alabilirsiniz, hem de müşteri kazanmak için yeterli vaktiniz olur. ”
Freelance çalışmaya başlarken ne kadar çok tecrübeniz, çevreniz ve referansınız varsa iş almanız o kadar kolaylaşır. Ayrıca size yaptıracağı iş karşılığında ücret veremeyeceğini söyleyen kişilerde de “tecrübe, çevre ve referans” şartı aramanız yerinde olur. Yani yaptığınız iş karşılığında size para veremeyecek biri, size çok güzel bağlantılar sağlayabilir. Bunları göz önünde bulundurmanız yararınıza olur. Çevre yapmak ve iş bulmak, bir bozuk paranın ön ve arka yüzü gibidir. Birbirinden ayrı düşünülemez. Bununla birlikte çevre edinmek ve yeni insanlarla tanışmak için asla geç kalmış değilsiniz. İnsanlara yaptığınız işleri ve portfolyonuzu gösterebiliyorsanız çevre yapmak için elinizde sağlam bir koz var demektir. Bu yüzden yeni insanlarla tanışmaya mümkün olduğunca gayret edin ve tanıdığınız kişilerle ahbaplığınızı pekiştirin.
2. Kendi markanızı oluşturun.
Kendi markanız derken ne demek istediğimizi açıklayalım.
Eğer bir hizmet satıyorsanız aslında bu kendinizi satıyorsunuz demektir. (Kötü anlamda algılamayınız.) İnternetteki ve reeldeki varlığınız başarılarınızın, becerilerinizin ve profesyonelliğinizin birer yansımasıdır. Eğer insanlar sizden hoşlanmazlarsa sattığınız şeye de talep göstermezler.
Peki kişisel markanızı nasıl oluşturabilirsiniz?
- Önce LinkedIn üzerinden detaylı bir profil oluşturun. Alakalı tüm iş tecrübelerinizi paylaşın.
- Aynı şeyi Facebook üzerinden de yapın. Yaptığınız işle ilgili Facebook gruplarına üye olun ve insanlarla etkileşim içine girin. Soru sorun, insanların sorularına yanıtlar verin.
- Aynı şeyi MeetUp, Google+, Twitter, R10, Quora, Ekşi Sözlük, Ekşi Duyuru, Instagram gibi platformlardan da yapın.
- Yani yaptığınız işle ilgilenebilecek insanların bulunduğu tüm platformlarda varlık gösterin.
Sosyal medya günümüzde, pek çok iş kolunun doğal bir uzantısı haline gelmiş durumda. Dolayısıyla sosyal medya üzerinden elde edebileceğiniz fırsatları tepmek istemiyorsanız sosyal medyayı verimli kullanmalısınız.
Sosyal medya üzerinden insanlara soru sormak ve onların sorularını yanıtlamak, yaptığınız işle ilgili insanlarla tanışmanın iyi yöntemlerinden biridir. Bir gün içinde bir kafede en fazla 10 kişiyle tanışabilirken sosyal medyada çok daha fazla kişiyle tanışabilirsiniz. Sosya medya üzerindeki tanışıklıklarınız dışarıdan “sığ ilişkiler” olarak gözükse bile karşınıza nasıl fırsatların çıkacağını asla tam olarak kestiremezsiniz. Bu nedenle sosyal medya üzerindeki ilişkilerinizi reele dökmenizde de fayda vardır. LinkedIn üzerinden tanıştığınız ve mesleğinde çok başarılı olan biriyle akşam üzeri bir kafede kahve içerek arkadaşlığınızı pekiştirebilirsiniz mesela. Eğer sanal varlığınızı reel hayatta da desteklerseniz; kolay ulaşılabilir, akılda kalıcı ve tanımaktan memnuniyet duyulan biri olursunuz.
Eğer kendinizi mesleğinizde uzman ve fikirlerine önem verilen biri olarak tanıtmak istiyorsanız sanal alemde varlık göstermeniz bu devirde son derece gereklidir. Ancak tüm çevrenizi sosyal medya üzerinden inşa ediyorsanız bunun çok da doğru bir yaklaşım olduğu söylenemez. Dışarı çıkmalı, network etkinliklerine katılıp insanlarla yüzyüze tanışmaya da gereken önemi vermelisiniz.
“Network etkinliklerine katılmak size tuhaf gelebilir, ancak yeni kişilerle tanışmanın şahane bir yoludur bu. Bu tür etkinliklere katılın, insanlara kartvizitinizi verin ve onlarla muhabbet edin.”
Mutlaka okuyun: Kişisel Marka Nasıl Yaratılır?
3. Eylem planı hazırlayın.
Mutlaka ama mutlaka eylem planı hazırlamaya vakit ayırın.
Maaşlı işinizden ayrılıp freelance çalışmaya başlamak istiyorsanız önceden belli bir hedefiniz olmalı. Yani “30 gün içinde 300 tanıdığıma freelance çalışacağımı bildireceğim.” ya da “30 gün içinde benle aynı işi yapan 30 farklı kişiyle tanışacağım.” gibi hedefler gayet makuldur.
Bu süre dahilinde karşınıza çıkabilecek sorunları yazıp durumu artıları ve eksileriyle değerlendirmek de sizin için olumlu sonuçlar doğurabilir. Diğer bir deyişle kağıt üzerinde mevcut ve gelecekteki durumu analiz etmelisiniz.
Ayrıca kişisel iş planınızı da hazırlamanızda büyük fayda vardır. Aylık ne kadar gelire ihtiyacınız var? Yıllık hedefiniz neler? Haftada kaç gün tatil yapmayı planlıyorsunuz? Çalışma saatleriniz ve iş teslim usulleriniz nasıl? Bu gibi sorulara yanıt verebiliyor olmalısınız. Yani freelance çalışan biri olarak geçinebilmeniz için gereken asgari düzeyi belirlemelisiniz.
Eğer doğuştan maceracı bir kişiliğe sahip değilseniz freelance çalışmanın sanıldığı kadar kolay ve keyifli olmadığını bilmeniz gerekir. Finansal güvencesizlikle tek başınıza mücadele etmek cesurca bir karardır. Bu nedenle bu tür güvencesizliklerden yara almamak istiyorsanız öncesinde iyi bir hazırlık ve planlama yapmanızda son derece yarar vardır.
Ayrıca faaliyet göstereceğiniz alandaki tecrübeli isimlere aklınızdaki soruları sorabilirsiniz. Bu çevre yapmak için de gayet güzel bir nedendir.
- Ne kadar ücret talep etmeliyim?
- En iyi müşterileri nasıl bulabilirim?
- Teslim ve revize için nasıl bir yol haritası izlemeliyim?
Bu tür sorularla hem aklınıza takılan durumlara çözüm bulabilir hem de çevrenizi genişletebilirsiniz.
4. Rakiplerinizi analiz edin.
Bu yazı gibi yazıları okuyup konu hakkında bilgi edinerek, sosyal medya varlığınızı inşa ederek ve çevrenizi genişleterek freelance kariyere giriş yapabilirsiniz. Ancak bu süreçte rakiplerinizin neler yaptığını analiz etmek de çok önemlidir. Zira her zaman sizle aynı hizmeti sunan rakipleriniz olacaktır.
Bu bağlamda sizle aynı şehirde faaliyet gösteren freelance çalışanları bulup onları çalışma şekillerini analiz edebilirsiniz. Böylece sizi, diğerlerinden bir adım öne çıkarabilecek artı değerler üzerinde kafa yorabilirsiniz. Yani siz ne yapmalısınız ki insanlar rakiplerinizi değil de sizi tercih etmeli? Bu soru üzerinde ciddi ciddi düşünmelisiniz.
Bağımsız olarak faaliyet gösterdiğiniz alanda rakiplerinizden daha iyi hizmet sunmak sizin birincil görevinizdir. Peki rakiplerinizin neler yaptığını nasıl öğrenebilirsiniz?
“Dostlarınıza yakın, düşmanlarınıza daha yakın olun.” diye bir söz vardır. Bu doğru bir yaklaşımdır, ancak siz yine de freelance çalışan biri olarak düşman edinmemeye çalışın. Bunun yerine “Dostlarınıza yakın olun ve düşmanlarınızla arkadaş olun.” desek çok daha doğru bir ifade kullanmış oluruz. Bu bağlamda rakiplerinize karşı agresif olmayın. Onlarla dostluk kurun ve onların tecrübelerinden istifade edin. Zamansızlıktan dolayı alamadığınız bir işi onlara paslayın mesela. Bu tür bir dayanışma ortamından daima kazançlı çıkarsınız.
Bazı insanların çok egolu olduğunu, ancak bazı insanların da son derece arkadaş canlısı olduğunu da göreceksiniz. Freelance çalışmak kişiyi bazen yalnız hissettirdiği için sizle aynı işi yapan kişilerle arkadaşlık kurmak, bilgi ve tecrübe alışverişi yapmak hem sizi hem de karşı tarafı mutlu edecektir.
Mutlaka okuyun: İşinizi Rakiplerinizden Farklılaştırmanın 8 Yolu
5. Gemileri yakmayın.
Freelance çalışmak isteyenlerin bilmesi gereken ilk ve belki de en önemli kural şudur: Asla gemileri yakmayın.
Eğer freelance çalışıyorsanz tanıdığınız her insanın sizin için önemli olması gerekir. Zira ne kadar çok kişi tanırsanız o kadar çok iş fırsatı elde edebilirsiniz. Yani maaşlı olarak çalıştığınız işyerinden ayrıldığınızda bile patronunuzla ve iş arkadaşlarınızla aranızı iyi tutun.
Burada “arayı iyi tutmak” derken “yalakalık yapmak” gibi bir şey kastetmediğimizi belirtmek gerekir. Bu nedenle mevcut ya da eski işverenlerinizin, freelance iş hayatınızın en önemli bağlantıları olduğunu söyleyebiliriz. Büyük ihtimalle bu kişiler, sizin ilk müşterileriniz olacaktır.
Patron, üniversite hocası, danışman, lise öğretmeni, eski komşu, servis şoförü… Kim olursa olsun tanıdığınız her insanın freelance kariyeriniz üzerinde olumlu etkileri olabilir. Bu yüzden insanlarla aranızı iyi tutmanız ve ilişkilerinizi pekiştirmeye çalışmanız freelance çalışmak isteyen biri olarak temel kaideniz olmalıdır.
Mutlaka okuyun: Köprüleri yakmadan nasıl istifa edebilirsiniz?
Sonuç
Sonuç olarak diyebiliriz ki freelance çalışmaya başlamak için tek bir yol yoktur. Herkesin macerası kendine özeldir. Ancak burada saydığımız faktörleri dikkate almanız, bu yolda daha az engelle karşılaşmanızı sağlayacaktır.
Diğer bir ifadeyle maaşlı işten ayrılıp freelance çalışmaya başladıktan hemen sonra yüzlerce müşteri kazanmanın sihirli bir formülü yoktur. Hayattaki tüm ilişki türlerinde olduğu gibi önce büyük resmi görebilmeli ve daha sonra her bir detayı tekrar incelemelisiniz. Ancak böyle kim olduğunuzu ve güçlü yönlerinizi görebilirsiniz.
Yine de şunu tavsiye edebiliriz: Sayısız fırsatla dolu dünyada tek bir seçeneğe takılı kalmak zorunda değilsiniz. Kendinizi keşfettikçe becerilerinizi kullanmak için illa bir patronun altında çalışmak zorunda olmadığınızı da göreceksiniz.
Eğer freelance bir kariyere adım atma konusunda gerçekten istekliyseniz insanların “güvencesizlik” sözlerine kulak asmamalısınız. Bununla birlikte freelance çalışmayı gerçekten istiyor ve buna kendinizi hazırlamanız gerekir. Sonuç olarak freelance çalışmak, bir yaşam tarzıdır. Eğer bu yaşam tarzını benimsiyorsanız hemen harekete geçin! Ve de iş hayatınızda başarılı olmayı istiyorsanız: “Tek taşla sadece iki kuş vurmayın, katliam yapın!”
