Warren Buffett’in yatırım tavsiyeleri zamanın eskitemediği türden tavsiyelerdir. Yıllar boyunca yaptığım yatırım hatalarımın sayısını artık takip edemiyorum ama neredeyse hepsi Warren Buffett tarafından verilen aşağıdaki 10 yatırım tavsiyesinden biri ile ilişkili.
Yatırımcılar, Buffett’ın borsa tavsiyelerini aklının bir köşesinde tutarak yatırımlarını zarara uğratabilecek ya da finansal hedeflerini tehlikeye sokabilecek yaygın tuzaklardan kendilerini koruyabilirler.
Warren Buffett’ın Yatırım Statejileri Nelerdir?
Uzun uzadıya değerlendirdikten sonra, Warren Buffett tarafından verilmiş favorim olan 10 yatırım tavsiyesini sizler için aşağıdaki gibi derledim.
Güvenli hisse senetleri arayan yatırımcılar için her biri altın değerinde olan bu tavsiyelerin sonunda da destekleyici olması açısından Warren Buffett’in sözlerinden alıntılar kullandık. Gelin, vakit kaybetmeden okumaya başlayalım.
Borsaya Yatırım Yapacaklara En İyi Warren Buffett Tavsiyeleri
1. Bildiğiniz şeye yatırım yapın, başka bir şeye değil.
Kaçınılmaz bir hataya düşmenin en kolay yollarından biri de bütünüyle karmaşık yatırımlara girişmek. Birçoğumuz bir avuç dolusu farklı sektörün dışında iş yapmadan tüm kariyerimizi harcıyoruz. Görünen o ki, bu belirli pazarların nasıl işlediğini ve buralarda faaliyet gösteren en iyi şirketlerin hangileri olduğuna ilişkin makul ve güçlü bir kavrayışa sahibiz. Fakat halka açık şirketlerin büyük bir kısmı doğrudan deneyimimizin olmadığı sektörlerde faaliyet gösteriyor.
“Anlayamadığınız bir sektörde asla yatırım yapmayın.” – Warren Buffett
Bu durum pazarın böyle alanlarında yatırım yapamayacağımız anlamına gelmiyor fakat bu alanlara temkinli yaklaşmakta da fayda var. Bana göre, şirketlerin büyük çoğunluğu benim için anlaşılması çok güç olan sektörlerde faaliyet gösteriyor. Bu, yatırım felsefemde aklımdan çıkarmadığım anahtar noktalardan bir tanesi.
Biyoteknoloji şirketlerinin üzerinde Ar-Ge faaliyetlerini sürdürdüğü ilaçların gelecekte ne kadar başarı sağlayacağını, genç insanlar için bir sonraki ana moda akımının ya da yarı iletken parçalar için büyük bir gelişmeyi tetikleyecek bir sonraki teknolojik buluşun ne olacağını tahmin etmemin imkânsız olduğunu söylememe gerek bile yok.
Bu tür karmaşık konular pazarda birçok şirket tarafından yaratılan kazancı bariz şekilde etkileyen ama tahmin edilmesi güç konular. Böyle bir iş fırsatı ile karşı karşıya kaldığımda, cevabım son derece basit oluyor: “Pas”
Anlaşılması güç bir sektör ya da şirket üzerinde çalışmaya başlayabilmek için denizde tutulmayı bekleyen o kadar çok balık var ki, işte bu yüzden Warren Buffett da eskiden beri teknoloji sektöründe yatırım yapmaktan kaçındı (tabii, IBM hisselerini satın almış olmasını bir kenara koyarsak).
Eğer bir şirketin nasıl para kazandığına ve endüstriyi etkileyen temel itici güçlere ilişkin 10 dakika içerisinde makul bir anlama düzeyine erişemiyorsam benim için bir sonraki yatırım fikrini değerlendirmenin zamanı gelmiş demektir.
Bini aşkın halka açık şirket arasında, iş yalınlığı konusunda kişisel kriterlerimi sağlayanlarının sayısı zannediyorum bir elin parmaklarını geçmez. Ayrıca, bazı sektörler ise temettü gelirinde diğerlerine göre daha iyi durumda.
Peter Lynch bir keresinde şöyle demişti:
Boya kalemleriyle basit bir resmini çizerek anlatamayacağınız bir fikre asla yatırım yapmayın.
Yetkinlik alanımızın içinde kalarak ve boya kalemlerini elimizden düşürmeyerek birçok hatadan kaçınmamız mümkün olabilir.
Mutlaka okuyun: Hisse Senedi Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
2. İşin niteliğinden asla ödün vermeyin.
Karmaşık işler ve sektörler için verdiğiniz “hayır” cevabı ne kadar açık bir cevap ise, yüksek kalitedeki iş fırsatlarını ayırt etmek de o denli zor.
Warren Buffett’in sadece sürekli büyüme için uzun vadeli fırsatlar vadeden yüksek nitelikli şirketlere odaklanmayı gerektiren yatırım felsefesi şu anki halini tam 50 yılda aldı.
Bazı yatırımcılar, Berkshire Hathaway isminin Buffett’in en başarısız yatırımlarının birinden geldiğini öğrendiklerinde şaşkınlık duyabilir. Berkshire tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir şirketmiş ve Buffett ucuz fiyatının cazibesine kapılarak şirketin hisselerini satın almış.
Buffett’e göre, fiyatı yeterince düşük olan bir hisse senedini aldığınızda, her zaman bu hisse senedini satarak iyi bir kar elde edebileceğiniz beklenmedik olumlu gelişmelerle karşılaşmanız mümkündür, her ne kadar şirket uzun vadede berbat bir performans sergilemiş olsa da. Birçok deneyim kazandığı uzun yıllardan sonra, Warren Buffett “sigara izmariti” adı verilen düşük fiyatlı hisse senetleri konusundaki görüşünü değiştirdi ve bu yaklaşımı kullanmanın akılsızlık olduğunu söylemeye başladı.
“Mükemmel bir şirketi yüksek bir fiyata satın almak, vasat bir şirketi uygun bir fiyata almaktan çok daha iyidir.” – Warren Buffett
İşin niteliğini ölçmek için kullandığım en önemli finansal kriterlerden biri de yatırılan paranın geri dönüş oranıdır. Yüksek sermaye gelirleri kazandıran şirketler düşük sermaye geliri kazandıranlara kıyasla gelirlerini daha hızlı bir şekilde konsolide edebilirler. Bunun sonucu olarak da, bu işletmelerin gerçek değeri zamanla artış gösterir.
“Zaman başarılı şirketlerin dostuyken, orta düzeydekilerin düşmanıdır.” – Warren Buffett
Yüksek sermaye geliri değer yaratır ve çoğunlukla şirketin rekabet avantajının bir göstergesidir. Benim yatırım yapmayı tercih ettiğim şirketler de sermaye karlılığı yüksek (mesela %10-20 oranında) ve istikrarlı olan şirketler.
Şeytana uyup %10’luk temettü kazandıran bir hisse senedi almadan ve size 8 kat geri dönüş vadeden bir şirketin hisselerini kapmadan önce şirket faaliyetlerinin niteliği konusunda içinizin rahat olduğundan emin olun.
Mutlaka okuyun: Temel Analiz Nedir? Nasıl Yapılır?
3. Bir hisse senedi aldığınızda, sonsuza kadar elinizde tutacakmışsınız gibi plan yapın.
Yüksek nitelikli bir işe oldukça makul bir fiyatla yatırım yaptığınızda, bu yatırımı ne kadar süre boyunca elinizde tutmalısınız?
“Eğer bir hisse senedini 10 yıl boyunca elinizde tutmayı düşünmüyorsanız, onu 10 dakika için bile elinizde bulundurmayı düşünmeyin.” – Warren Buffett
“Hisse senetlerinin elde tutulduğu favori süremiz sonsuz uzunluktadır.” – Warren Buffett
“Bir adi hisse senedi satın alındığında doğru bir iş yapıldıysa bu senedi satma zamanı neredeyse hiçbir zamandır.” – Phil Fisher
Warren Buffett’in açıkça benimsediği yaklaşım “satın al ve elinde tut” yaklaşımıdır. Buffett, bugün bile on yıllar önce yaptığı bazı yatırımlarını elinde tutuyor. Peki, neden? Bunun bir nedeni, umut dolu bir uzun dönem gelecek projeksiyonu sunmaya devam eden mükemmel iş fırsatları bulmanın zor olması. Bir diğer neden ise, nitelikli işlerin yüksek geri dönüşler kazandırması ve değerinin zamanla artması. Warren Buffett’ın da söylediği gibi, zaman başarılı şirketlerin dostudur. Piyasa kurallarının hisse senedi fiyatlarını etkilemesi yıllar alabilir ama bu süreçte sadece sabırlı kalabilen yatırımcılar sabrının karşılığını alabilir.
Son olarak, ticari faaliyetlerin yatırımın geri dönüşü için engel oluşturması ise üçüncü neden. Sürekli bir şekilde hisse senedi alıp satmak yatırım getirisini, vergiler ve ticari komisyonlar yoluyla zarara uğratır. Bunun yerine, satın alıp beklemek yapabileceğimiz en doğru harekettir.
“Borsa parayı sabırsız olandan alıp sabırlı olan teslim eden bir araçtır.” – Warren Buffett
4. Çeşitlilik tehlikeli olabilir.
Yakın zamanda hisse senedi portföyü oluşturma yöntemleri ile ilgili yazdığım bir yazıda çeşitlilik konusuna da değinmiştim. Bana göre, bireysel yatırımcılar farklı sektörlerden 20 ile 40 arasında hisse senedi satın aldıklarında çeşitliliğin sağladığı avantajlardan yararlanabilirler.
Fakat Warren Buffett bundan bütünüyle farklı bir yaklaşım benimsiyor. 1960’larda, Buffett’in bütün bir portföyünün %35’ini en büyük yatırımı oluşturuyordu.
Basitçe söylemek gerekirse Warren Buffett, yatırımlarını onlara karşı beslediği inançla gerçekleştiren ve çok nadir olarak büyük şirketlerin makul fiyatlarla pazarda konumlandığının farkında olan bir yatırımcı.
“Elimizde bulundurduğumuz başlıca sermayenin göreceli olarak ne kadar az olduğunu fark etmiş olabilirsiniz. Uzun vadeli dönemde yapacağımız yatırımları belli kriterler ışığında değerlendirmeye alırız, ki bu faktörler faaliyet gösteren bir şirketin %100’ünü satın alırken değerlendireceğimiz faktörlerle aynıdır. Bunlar: (1) Uzun vadeli ekonomik özellikleri elverişli mi? (2) Yetkin ve dürüst bir yönetim yapısı bulunuyor mu? (3) Mal sahibi için geçerli olan değer kıstası ışığında değerlendirildiğinde satın alış fiyatı cazip mi? (4) Aşina olduğumuz ve uzun vadeli özelliklerini yetkin bir şekilde değerlendirebileceğimiz bir sektör mü? Böylesi kriterlere uyan yatırımlar bulmak zor ve bu durum konsantre bir portföy yönetiyor oluşumuzun nedenlerinden biri. Yatırım gerekliliklerimize uyan yüzlerce farklı hisse senedi bulabilmemiz mümkün değil. Fakat, cazip olarak nitelendirdiğimiz bir dizi yatırımı konsantre halde elimizde tutmak bizim için oldukça tatmin edici.” – Warren Buffett
Fakat, Buffett yukarıda bahsettiği kriterlere uyan bir yatırım fırsatı ile de karşılaştığında, hızlı bir şekilde hamle yapmaktan da kaçınmıyor.
“Fırsatlarla çok sık karşılaşmazsınız. Gökten altın yağmaya başladığında, dışarıya kalkanlarınızla değil, kâğıt paralarınızla çıkın.” – Warren Buffett
Diğer taraftan ise, bazı yatırımcılar korkuları ya da/ve bilgisizlikleri yüzünden portföylerini fazlasıyla çeşitlendirmeye çalışıyor. Oysa, 100 hisse senedinin hepsine birden sahip olmak bu yatırımcıların şirketlerini etkileyen gelişmeleri aynı anda takip etmesini olanaksız hale getiriyor. Ayrıca, fazla çeşitlilik çoğu zaman portföyün bir dolu vasat iş fırsatına yapılan yatırımlardan oluştuğunu gösterir, bu da yüksek nitelikli yatırımlardan kaynaklanan etkiyi zayıflatır.
“Çeşitlilik bilgisizlik karşısında kendini korumaya almanın bir yoludur. Ne yaptıklarını bilen insanlar için ise çeşitliliğin hiçbir önemi yoktur.” – Warren Buffett
Bu durumu en iyi özetleyen insanlardan biri de Charlie Munger:
“Fazla çeşitlilik fikri delice bir fikirdir.” – Charlie Munger
Kaç tane hisse senediniz var? Eğer cevabınız 50 ile 60 arasında bir sayı ise, belki de en nitelikli yatırımlarınıza daha iyi odaklanabilmek için portföyünüzü hafifletmeyi düşünmek için tam zamanıdır.
5. Haberlerin birçoğu gerçekte birer haber değil, kuru gürültüden ibarettir.
Her gün mail kutuma düşen finans haberlerinin sayısında hiçbir azalma olmuyor. Yoluma çıkan haberlerin neredeyse hepsini hızlıca başımdan savdığım için haber başlıklarını okumak konusunda oldukça kötü bir üne sahibim.
80-20 kuralı bir olayın sonuçlarının %80’inin bu olayın ardında yatan sebeplerin ancak %20’si ile ilgili olduğunu söyler. Mesele finans haberleri olduğunda ise, ben bu kuralın 99-1 kuralına dönüştüğünü, yatırım aksiyonlarımızın %99’unu okuduğumuz finans haberlerinin sadece %1’i ile ilgili olduğunu kolaylıkla iddia edebilirim. Haber başlıklarının ve televizyondaki tartışma programlarının birçoğunun söylenti yaratmak ve hiçbir şey yapmamamız için duygularımızı harekete geçirmek dışında hiçbir işlevi yoktur.
“Fakat, hisse senedi sahipleri, meslektaşlarının sergilediği sürekli değişen ve çoğunlukla da akıldışı olan davranışlarından etkilenerek kendileri de sık sık akıldışı davranma eğilimi gösterir. Çünkü, etrafta pazarlar, ekonominin durumu, faiz oranları, hisse senedi fiyatları gibi pek çok konuda gevezelik eden bir sürü insan var ve bazı yatırımcılar bu “alimler”i dinlemenin, daha da kötüsü bu kişilerin görüşlerine göre aksiyon almanın önemli olduğuna inanıyor.” – Warren Buffets
Yatırım yapmak için odaklandığım şirketler şimdiye kadar zamanın testinden başarıyla geçmiş olan şirketler. Bazıları 100 yıldır iş dünyasında varlığını sürdürüyor ve şimdiye kadar hayal edilebilecek her türlü beklenmedik zorlukla karşılaştı. Kurumsal yaşamları ile ilgili kim bilir kaç tane “vahim” haber yapılmıştır. Buna rağmen, hala sapasağlam ayakta duruyorlar.
İlk satın alışımdan bu yanda hisse değerleri %10’luk değer kaybetti diye en güvenilir hisselerimi elden çıkarmam mı gerekiyor? Düşen petrol fiyatları bazı ürünlere olan talebi azaltıyor diye, o sektördeki hisselerimi satmalı mıyım?
Bu tür meseleler belirdikçe hisse senedi fiyatlarının da önemli bir şekilde etkilenebileceğini bilmeme rağmen bu sorulara verilebileceğim cevap neredeyse her zaman güçlü bir “hayır” olurdu. Çünkü, finans haberleri doğası gereği iş dünyasında kalabilmek için bu tür meseleleri büyük manşetler eşliğinde duyurmak zorunda.
“Hisse senedi piyasasının manik depresif olduğunu unutmayın.” – Warren Buffett
Birer yatırımcı olarak herhangi bir haber ile karşılaştığımızda, bu habere konu olan meselenin şirketimizin uzun vadeli kazanç gücünü gerçekten etkileyip etkilemeyeceğini kendimize sormamız gerekiyor. Eğer cevabınız “hayır” ise görünen o ki pazar nasıl davranıyorsa bizim tam tersi şekilde aksiyon almamız gerekiyor (Örneğin, geçici faktörler nedeniyle Coca Cola’nın getirdiği yatırım kazancı %4’lük bir düşüş mü yaşadı, hisse senedi alma fikrini değerlendirebilirsiniz).
Hisse senedi piyasası önceden tahmin edilemeyen ve dinamik bir güç. Kulak kesilmeyi tercih ettiğimiz haberler konusunda son derece seçici davranmamız gerekiyor. Bence, bu en önemli yatırım tavsiyelerinin başında geliyor.
Mutlaka okuyun: Yatırımcı Psikolojisi ile İlgili Kaçınmanız Gereken 8 Tuzak
6. Yatırım gözünüzde büyüttüğünüz kadar zor bir alan değil ama sihirli bir değnek de bulunmuyor.
Yatırım dünyası ile ilgili en büyük yanılgılardan biri belki de hisse senedi toplama işinin sadece tecrübeli ve bilgili insanların tarafından başarıyla yapılacağına ilişkin beslenen yaygın inanç. Oysa işlenmemiş bir zeka, yatırım başarısının arkasında yatan tartışmasız en önemli faktörlerden birini oluşturuyor.
“Roket bilimcsi olmanıza gerek yok. Yatırım dünyası IQ’su 160 olan birinin IQ’su 130 olan birini hakladığı bir oyun alanı değil” – Warren Buffett
Warren Buffet’ın yatırım felsefesini uygulamak için dahi olmanız gerekmiyor, fakat pazarda istikrarlı bir şekilde başarı sağlamak ve birtakım davranışsal hatalardan kaçınmak herkesin üstesinden gelebileceği türden bir iş de değil.
Eşit derecede önemli olan bir diğer husus ise, yatırım dünyasında pazarda ezici etkiler yaratmanızı sağlayacak mucizevî bir kurallar dizisinin, bir formülün ya da sihirli bir değneğin bulunmuyor oluşu. Böyle şeyler yatırım alanında olmuyor ve asla olmayacak da.
“Yatırımcılar, modası geçmiş öğretilerle kurulmuş tarih temelli modellere şüphe ile yaklaşmalı. Bu modeller etkileyici görünmeye eğilimlidir. Yatırımcılar, sık sık bu modellerin arkasında yatan varsayımları sorgulamayı unutur. Size formüllerle gelenler karşısında dikkatli olun.” – Warren Buffett
İşleri büyütmek için böylesi bir yönteme sahip olduğunu iddia eden kişiler ya fazlasıyla tecrübesiz ya da kitabımda bahsettiğim üçkâğıtçılardan farkı olmayan insanlardır. Yatırım faaliyeti için size kurallarla bezeli bir yöntemi pazarlamaya çalışan ve kendini yatırım dünyasının “guru”su ilan etmiş kişilere dikkat edin. Böylesi bir yöntem var olsaydı bile bu yöntemin sahibi takdir edersiniz ki kitaplarını satmaya ya da sizden yöntemi için kullanım ücreti almaya çalışmazdı.
“İnsanları aptal yerine koymak, aptal yerine koyulduklarına ikna etmekten daha kolaydır.” – Mark Twain
Kapsamlı şekilde belirlenmiş yatırım prensiplerine bağlı kalmak uygun bir davranış ama bunu yapsanız bile unutmayın ki yatırım düşünmeye ihtiyaç duyulan zorlu bir uğraş olmaya devam edecektir.
7. Fiyat ve değer arasındaki farkı bilin.
Hisse senedi fiyatları bizim için her zaman itici güç olmuştur. Bazı nedenlerden dolayı yatırımcılar, ekranlarda gördükleri fiyat tekliflerinden çoğunlukla gözlerini alamazlar.
“Hisse senedi piyasası, her şeyin fiyatını bilmesine rağmen hiçbir şeyin değerini bilmeyen insanlarla dolu.” – Phil Fisher
Fakat, birçok durumda hisse senedi fiyatları doğası gereği altta yatan temel iş unsurlarından daha istikrarsızdır. Diğer bir deyişle, pazarda hisse senedi fiyatlarının bir şirketin uzun vadeli projeksiyonla neredeyse hiçbir ilişkisinin olmadığı kimi dönemler yaşanabilir.
Pazar, yatırımcılar iş niteliğine ya da uzun vadeli kazanç potansiyeline bakmaksızın ellerindeki şirket hisselerini hızlıca elinden çıkarmak istediği için finansal krizler boyunca birçok uzlaşmaya sahne oldu. Gerileme dönemlerinde birçok şirket rekabet avantajını güçlendirmeye devam etti ve daha aydınlık bir gelecek projeksiyonuyla krizlerden çıkmayı başarabildi.
Diğer bir deyişle, şirketlerin hisse senedi fiyatları kendisini altta yatan iş değerinden geçici olarak ayrı tutabildi.
“2008’in sonlarına doğru finans dünyasında olağanüstü bir şekilde yaşanan panik atmosferinde bile, açıkça güçlü bir gerileme döneminin yaklaştığını bilmeme rağmen çiftliğimi ya da New York’taki taşınmazımı satmak gibi bir düşüncem asla olmadı. %100’üne sahip olduğum ve uzun vadede iyi bir başarı şansı taşıyan bir işim olsaydı bile, bu işi terk etmeyi düşünmek aptalca olurdu. Öyleyse, neden harika sektörlerde sahip olduğum hisse senetlerimi satmayı düşüneyim ki? Doğru, sonunda elimde bu hisse senetlerinden herhangi birini satma şansım vardı ama bunlar ancak bir aradayken ortaya iyi bir iş çıkarabiliyordum.” – Warren Buffett
Uzun dönem yatırımcıları olarak, Warren Buffett’ın nitelikli işi fiyatı düşük olduğu zamanlarda satın alma yönünde verdiği yatırım tavsiyesini dikkate almamız gerekiyor.
“Fiyat ne ödediğiniz, değer ise ne kazandığınız ile ilgilidir.” – Warren Buffett
Hisse senedi fiyatları yatırımcıların duyguları ile değişkenlik gösterir ama bu bir şirketin gelecekteki nakit akışlarının değiştiği anlamına gelmez. Şirketlerin gelecekte getirecekleri kazançlar her zaman tartışma konusu olmuştur fakat bu anlaşmazlıklar hisse senedi fiyatlarının istikrarsızlığı kadar güçlü değildir. Yatırımcıların fiyat ve değer arasındaki ayrımı anlamaları ve dikkatlerini bugün en makul fiyatlarla hisse ticareti yapan yüksek nitelikli şirketlere kanalize etmeleri gerekiyor.
8. En iyi hamleler her zaman sıkıcıdır.
Hisse senedi piyasasında yatırım yapmak hızlıca zengin olmanın bir yolu değildir. Tam tersine, bence hisse senedi piyasası mevcut sermayenizi uzun periyotlar boyunca ancak bir dereceye kadar büyütebileceğiniz bir yatırım aracı.
Yatırımcılığın heyecanlı bir iş olması gerekmiyor, hatta bunun aksine temettü hissesi yatırımcılığı oldukça gelenekçi bir stratejidir. Yeni gelişen bir sektörde bir sonraki büyük kazananı bulmaya çalışmak yerine değerini çoktan kanıtlamış şirketlere yatırım yapmak çoğu zaman daha akıllıca bir davranıştır.
“Henüz kendini kanıtlayamamış işletmeler denizinden yükselecek birkaç kazananı ortaya çıkarmak için herhangi bir girişimde bulunmuyoruz. Bunu yapabilecek denli zeki değiliz ve bunu biliyoruz.” – Warren Buffett
Sonuç olarak, uzun yıllar boyunca değer artıracak nitelikli şirketleri bulmak temel hedefimiz olmalı. Eğer bunu doğru bir şekilde başarabilirsek portföyümüz kazandırdığı geri dönüşlerle kendi başının çaresine bakabilecek güce erişecektir.
Uzun ve başarılı bir kurumsal yaşam vadeden şirketlerin pek çoğu atıştırmalıklar, içecekler, diş macunu, ilaç ya da mağazacılık gibi temel ürün ve servisleri tedarik eden şirketlerdir.
Bir kahraman olmaya ya da yatırımlarımızla insanları etkilemeye ihtiyacımız yok. Beklenilenin aksine sıkıcı olmak çoğu zaman güzel bir şeye dönüşebilir.
9. Hemen hemen herkes düşük maliyetli yatırım fonlarını makul bulur.
Warren Buffett, tüm zamanların tartışmasız en verimli hisse senedi toplayıcısı olarak bilinmesine rağmen, 2013 yılında hissedarlarına yazdığı bir mektupta pasif indeksli yatırım fonunu savunuyor.
Kendisinin bu dünyadan göçmesi ve Berkshire Hathaway hisselerinin bağışlanması durumunda, Buffett tarafından belirtilen vasilerinin uyması gereken talimatlar son derece açık olarak belirtilmiştir:
“Vasilerime sunduğum tavsiye daha basit olamazdı. Nakit paranın %10’unu kısa dönemli devlet tahvillerine, %90’ınını ise oldukça düşük bir maliyete sahip bir S&P 500 indeksli yatırım fonuna aktarın (Önerim Vanguard’ınkilerdir). İnanıyorum ki, böyle bir politikanın sağladığı uzun vadeli sonuçlar birçok yatırımcının elde edeceği sonuçlardan daha üstün olacaktır.” – Warren Buffett
10. Sadece tanıdığınız ve güven duyduğunuz insanların sözlerini dinleyin.
Finans dünyasında iyi ve kötü karakterli çok fazla insan var. Ne yazık ki, bunların içerisinden bazı kişiler yatırımcıların gerçekçi olmayan beklentilerini, korkularını ve hızlı para kazanmak konusundaki hırslarını kötüye kullanabileceklerinin farkındalar.
Günümüzde, tüm ilgiyi kendi pazarlama faaliyetlerine çekmeye çalışan, yeni aboneler kazanmak için hisli konuşmalar yapan, sırf komisyon alabilmek adına yatırımcıları hisse senedi ticareti yapmak için ikna etmeye çalışan o kadar çok finans “guru”su var ki. Bunların yatırımcılara hiçbir yararı dokunmaz çünkü alanında “uzman” olan bu kişiler geleceği öngörmek konusunda düşünüldüğünün aksine bizden daha iyi durumda değildir. Temelde yaptıkları tek şey ise, kendi çıkarlarını korumak için “güven odağı” rolünü oynamaktır.
“Hisse senetlerine yönelik tahminde bulunanların katkıda bulundukları tek şey falcıların imajını tazelemektir.” – Warren Buffett
Gerçekte, “tavsiyeler” sunan bu “uzmanlar”ın pek çoğu standart modelleri kullanan ve ortalama yetkinliğe sahip kişilerdir.
“Wall Street, Rolls Royce kullanan insanların her gün metroya binenlerden tavsiye aldığı tek yerdir.” – Warren Buffett
Tam bu noktada, benim de yapmayı amaçladığım şey finans dünyasına sızmış olan bu kuru gürültünün ve yutturmacaların mümkün olduğu kadar önüne geçebilmek.
Yatırımcılara gerçeklere odaklanmalarını, yatırım dünyasındaki rastlantısallığın farkında olmalarını, gerçekçi beklentiler beslemelerini ve oluşturdukları plana sadık kalmalarını tavsiye ediyorum.
Warren Buffett’in Yatırım Tavsiyelerine İlişkin Son Düşünceler
Yatırımcılığı bazen olduğundan daha zor bir iş haline getiririz. Warren Buffett ise herkes için ortak akıl yaratabilecek basit bir yöntem izlemektedir. Kendisinin yukarıda bahsettiğim yatırım tavsiyelerini hisse senedi analisti olarak kazandığım profesyonel deneyimimle pekala ilişkilendirebilirim fakat bu durum bu tavsiyelerin her zaman uygulanması kolay tavsiyeler olduğu anlamına gelmez.
Zaman zaman içine düştüğümüz maliyetli hataların sayısını azaltmak ve hedeflerimizi başarma yolunda sürekli şekilde yol alabilmek için Warren Buffett’in yatırım tavsiyelerinden bir kaçını benimseyerek – uzun vadeye odaklanarak, birinci sınıf hisse senetlerine bağlı kalarak ve yetkinlik alanımızda kalarak –portföyümüzü daha iyi şekilde yönetebiliriz.
Kısa sürede zengin olmak isteyen BAŞKASINI ZENGİN EDER: Onlar (potansiyel zenginler) sabredenler!