Koyun yetiştiriciliği uzaktan her ne kadar zor gözükse de zevkli ve o kadar da ödüllendirici bir iştir. Koyun yetiştiriciliğinde başarılı olmanın, koyun çiftliğini düzgün ve aralıksız olarak yönetmenin anahtarı önceden hazırlanmış iyi bir planlamadır. Koyun yetiştiriciliğine yeni başlayacaklar için işte birkaç başlangıç noktası:
Nasıl Başlanır?
Neden koyun yetiştirmek istediğinize karar verin. Koyunlar birçok nedenle yetiştirilebilir: Yünlerini, derilerini, etlerini ve sütlerini satarak para kazanmak, çiftçiliği zevkli bir uğraş olarak görüp organik et ve diğer ürünlerinden faydalanmak, bitki örtüsü kontrolü veya bir evcil bir hayvana sahip olmak. Baştan anlamanız gerekiyor ki bu çok amaçlı hayvanlarla her şeyi yapamazsınız çünkü farklı ırklar farklı amaçlara uygundur. Koyundan ne istediğinize bağlı olarak otlak, yem ve üretim uygulamaları farklılık gösterir. Eğer yeterli zamanınız, deneyiminiz, kaynağınız ve uygun otlağınız yoksa fazla uzatmaya da gerek yok.
Eğer yeterli finansal kaynağınız ve zamanınız varsa koyun yetiştirmeyi düşünün. Koyun yetiştiriciliği işletmesi kurarken birçok mali konuyla ilgilenmeniz gerekir. Koyun maliyetleri, çit maliyetleri, gerekli yem masrafları, aşılama masrafları, veteriner kontrolleri masrafları ve taşıma masrafları gibi. Ayrıca yiyeceklerin stoklaması, kuzulama için barınak sağlanması ve kuru hava gibi birkaç gereksinim de hesaba katılmalıdır.
Koyun ırkları ve özellikleri
Yapağı koyun ırkları: Merinos, Ramboullet vb.
Etçi koyun ırkları: Kıvırcık, Karayaka, Hampshire, Southdown vb.
Sütçü koyun ırkları: Sakız, İvesi, Sardinya vb.
Kürk koyunları: Karagül
Çift amaçlı koyun ırkları ( hem yapağı hem et ): Corriedale, Columbia, Targhee vb.
Kombine verimli ırklar: Akkaraman, Morkaraman, Kıvırcık, Dağlıç, Romanov vb.
Kaç tane koyun satın alacağınıza karar verin. Nerede yaşadığınız ve arazinizin ne kadar verimli olduğu kaç tane koyun satın almanız gerektiğini belirler. Ayrıca, eğer koyunlardan kazanç elde etmek istiyorsanız pazar fiyatlarını ve olası kazançları da hesaba katmalısınız. Birçok yerde, küçük ölçekli koyun yetiştiriciliğinden kazanç elde etmek oldukça zordur. Sert iklim koşulları hâkimse ve koyunlar için ilave yem ve barınak gerekiyorsa kazanç elde etmek daha da zor bir hale gelir.
Koyunlar için uygun bir ortam yaratın. Koyunlarınız için mevcut ne kadar araziniz olduğunu belirleyin.
Ormanlarda ve orman içinde bulunan otlak, yaylak ve kışlaklarda hayvan otlatılmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmeliğe göre ıslahı yapılmamış meralarda hektarda en fazla 10 adet koyun otlatılabilir. Otlaklar verimli olmalıdır. Koyunların başıboş gezmelerini önlemek, köpek ( evcil veya vahşi ) ve diğer hayvan saldırılarını engellemek için bölgeye yeterli miktarda çit yapılmalıdır. Koyunlar için basit bir barınak sağlayın. ( yetişkin koyunlar oldukça kuvvetlidir ) Bölgenizin iklim koşullarına uygun bir barınak türü seçin
Sertifikalı bir üreticiden seçtiğiniz ırkları sipariş edin. Koyunlarınızı bilinen bir üreticiden satın alın. Yerel ve ulusal koyun yetiştiricileri dernekleri ve birlikleri üreticileri bulmanız konusunda size yardım edecektir. İnternetten ve telefon rehberinden araştırın.
Koyunlarınızı evlerine getirin. Eğer koyunlar size teslim edilecekse bu işleri kolaylaştırır. Ancak koyunları gidip siz alacaksanız, güvenli ulaşım için koyun römorku kiralayın ya da satın alın. Farklı yerleri gezmeniz gerekiyorsa, koyun üreticisinin size uzak olmadığından emin olun veya kendiniz ve koyunlarınız için gecelik konaklama ayarlayın.
Gerekli olduğunda koyunlarınızı besleyin. İyi kalitede bir otlak koyunları beslemenin püf noktasıdır. Daha zayıf olan otlaklar saman, özel yem ve tuzlu yalama taşlarıyla desteklenmelidir. Koyunları, kış zamanı yerde kar olduğu için veya kuraklık zamanı otlaklar zayıf olduğu için otlatamıyorsanız, her gün yemlemeye mecbursunuz. Bu zaman alan bir süreçtir, bu nedenle eğer tam zamanlı çiftçilik yapmayacaksanız bu olasılığı düşünmelisiniz.
Suyun her zaman temiz olduğundan emin olun. Birçok koyunun bir kerede ulaşabileceği uzun yalaklarla su tedariki sağlayın. Eğer elektrikli bir pompanız varsa suyun günlük olarak değişip değişmediğini düzenli kontrol edin veya günlük olarak siz değiştirin. Bu işlemi yapmadığınız takdirde koyunlarınız hasta olabilir.
Koyunlarınızı düzenli olarak tarayın ve yıkayın. Eğer koyunları yün, gösteriş veya evcil hayvan olarak yetiştiriyorsanız, düzenli tımarlamayla sağlıklı ve temiz yün elde edebilirsiniz.
Koyunlarınızın kurtlanmasını engelleyerek sağlıklı olmalarını sağlayın. Koyunlar düzenli olarak kurtlanırlar, bu nedenle onları ilaçlamanız gerekir. Koyunların ilaçlanmasını gerektiren diğer hususlarda; haşere istilası ve bazı bölgelerde kuyrukların kesilmesine neden olan hastalıklardır. Eğer şap hastalığı salgını olan bir yerdeyseniz, koyunlarınızı korumak için gerekli önlemleri alın. Koyunlarınızı hastalıklara karşı korumak için bir veterineri arayarak en iyi ve en merhametli yöntemler konusunda tavsiyeler alın.
İpuçları
Koyun üreticisine aklınızdaki bütün soruları sorun. İlerleyen aylarda üreticiye sormanız gereken konular olabilir bu nedenle üreticinin irtibat bilgilerini saklayın.
Eğer koyun yetiştirme niyetindeyseniz, kuzulama zamanında kuzuların ve maryaların ( dişi koyun ) bakımı için fazladan zaman ayırmanız gerekir. Yırtıcı hayvanlar yaklaştırılmamalıdır. Genç olanlar ve anneler güvenli doğum alanlarına götürülmelidir ve yetim kuzular sizin tarafınızdan beslenmelidir.
Koyun yetiştirmek için güçlü olmalısınız. Sizin veya ailenizden birinin koyunların ayaklarını kontrol etmek, yünlerini kırpmak, ayaklarını tıraş etmek, aşılamak ve doğurtmak gibi faaliyetleri yapabilmesi için yeterli güçte olması gerekir.
Koyun dışkısı mükemmel bir bahçe gübresidir. Koyun gübresi at ve inek gübresine göre daha fazla azot, fosfor ve potasyum içerir.
Uyarılar
Sadece sertifikalı üreticilere koyun siparişi verin.
Koyunlarınızın içmesi için sürekli temiz su olsun.
Koyun yetiştirmek için bulunduğunuz bölgedeki ilgili resmi kurumlardan izin aldığınızdan emin olun.
Köpekler ve tilkiler kuzuların bir numaralı düşmanıdır. Yırtıcı hayvanları, kuzuların doğduğu alandan uzak tutmak için yeterli önlem aldığınızdan emin olun.
Bir süreliğine koyunlara bakabilecek durumda olduğunuzdan emin olun.
Saman fiyatlarını bilin.
İhtiyacınız olanlar
Yün makasları
Kaynak kitapları
Koyun şampuanı
Koyun tarağı
Koyunlarınızı yetiştirebileceğiniz bir tarım arazisi
Havyan yemi
Koyun
